محمود شاه

در ۱۵۱۱ میلادی آلفونسو د آلبوکرک پرتغالی بر ملاکا چیره شد و این سامان به استعمار پرتغالیان درآمد. سلطان محمود شاه واپسین شاه ملاکا به مناطق درونی شبه جزیره پناه برد و به جنگ با پرتغالی‌ها پرداخت. ولی سرانجام شکست خورد و با خانواده‌اش به سوماترا گریخت و همانجا درگذشت.

همیشه شاد و خندان باد و دلشاد ملک محمود شاه هفت کشور

پس از مرگ تیمورشاه در سال 1793، افغانستان به چند بخش متلاشی شد. سرانجام محمود شاه در سال 1809 به سلطنت رسید و فتح خان بارکزی را وزیر کرد. در آوریل 1818، فتح خان هرات را برای محمود فتح کرد، اما او از اقبال او خارج شد و به این ترتیب محمود شاه و پسرش همراه با متحدان، خدمات فتح خان را با ترور وحشیانه او در سال 1818 جبران کردند. پس از ترور فتح خان بارکزی، سقوط کرد. امپراتوری درانی آغاز شده بود. بدین ترتیب محمود شاه پس از یک درگیری خونین از تمام دارایی های خود به جز هرات محروم شد. بقیه قلمروهای او بین برادران فتح خان تقسیم شد. شاه محمود شاه درانی در سال 1829 درگذشت. هرات پس از آن توسط کامران شاه اداره می شد. در اوایل 1842 به دستور وزیرش یارمحمدخان در کوهسان خلع شد و کشته شد.[۸۹]

کسی چه دارد غم کش بود خداوندی بسان خسرو محمود شاه بنده نواز

زمانی که زمان به سلطنت رسید، با مخالفت بسیاری از برادرانش روبرو شد، اما برادرانش محمود شاه درانی و همایون در حکومت خود باقی ماندند. برای رسیدگی به این ادعاها، انتخاباتی در کابل برگزار شد که پادشاه بعدی درانی کی خواهد بود، عباس میرزا نامزد انتخاباتی بود و اگر انتخابات درست پس از مرگ تیمورشاه درانی برگزار می‌شد، رأی می‌آورد، اما با توجه به زمان معین. رهبران قبیله بارکزی و نفوذ زمان در طول زمان افزایش یافت و به او اجازه داد تا رای مردم را به دست آورد و پادشاه بعدی درانی شود، که به طور خاص توسط رئیس پاینده خان پدر دوست محمد خان حمایت می شد.

یمین دولت ابوالقاسم آفتاب ملوک امین ملت محمود شاه ملک پناه

بگویم به تأیید محمود شاه بدان فر و آن خسروانی کلاه

محمود شاه درانی برادر ناتنی سلف خود، زمان شاه بود. در 25 ژوئیه 1801، زمان شاه خلع شد و محمود شاه به کشتی فرمانروایی رسید. او سپس حرفه ای شطرنجی داشت. او در سال 1803 خلع شد، در سال 1809 مرمت شد و سرانجام دوباره در سال 1818 خلع شد.

برادر بزرگتر وی، رئیس طایفه بارکزایی؛ فتح‌خان، نقش مهمی در رساندن محمودشاه درانی به حاکمیت افغانستان در سال ۱۸۰۰ میلادی و بازگرداندن وی به سلطنت در سال ۱۸۰۹ داشت. دوست‌محمد برادر بزرگتر خود و سپس صدراعظم کابل وزیر فتح خان را در جنگ آتوک علیه سیک‌های مهاجم همراهی کرد. محمود شاه با ترور وی در سال ۱۸۱۸ خدمات فتح‌خان را جبران کرد و این کار باعث خشم طایفه بارکزایی شد. پس از یک درگیری خونین، محمودشاه همه قلمروی خود به جز هرات را از دست داد و بقیه قلمروهای او بین برادران فتح‌خان تقسیم شد. غزنی به دوست محمدخان رسید، و او در سال ۱۸۲۶ میلادی کابل، ثروتمندترین استان افغانستان را به آن اضافه‌کرد.

پناه شاهی محمود شاه کو دارد ز پادشاهی تخت وز خسروی اکلیل

کامران شاه درانی در خاندان سادوزی به دنیا آمد. او فرزند محمود شاه درانی، نوه تیمورشاه درانی و نوه احمدشاه درانی، بنیانگذار امپراتوری درانی بود. او در اوایل سال 1842 توسط وزیرش یارمحمد خان الکوزی خلع شد و کشته شد.[۸۸]

خواجه محمود شاه صاحب فیض شد شهید از جفای چرخ برین

مقصود اگر موافقت عهد بود و مهد محمود شاه را ز شهنشاه دادگر

شاکر است از مهر تو محمود شاه نامدار شاکرست از جود تو بهرامشاه نامور

گفت لقمانش که ای محمود شاه لشگر اسلام را هستی پناه

گفت چون محمود شاه خسروان رفت از غزنین به حرب هندوان

زمان شاه، که مجبور شده بود لشکرکشی خود را به دلیل لشکرکشی به سند تلپور تغییر دهد، از زمانی که این استان از زمان سلطنت تیمورشاه درانی، پدرش دور شد، خشمگین و با آرمان ادغام مجدد این استان به امپراتوری درانی بود. زمانی که زمان شاه وارد سند شد، خبر برادرش را شنید که محمود شاه درانی برای قطع ارتباط با او به قندهار رفته بود. سپس زمان شاه از تلپور چشم پوشی کرده بود، اما شرایطی را در نظر گرفت که آنها بار دیگر به امپراتوری درانی خراج بدهند و فتحعلی خان رئیس تلپور را تأیید کرد. با برخورد تلپور، او به قندهار بازگشت تا با برادرش محمود شاه درانی برخورد کند.

زمان شاه پس از برخورد با تلپور به قندهار بازگشت تا از تصرف قندهار توسط محمود شاه درانی جلوگیری کند. محمود شاه درانی که خبر بازگشت برادرش را شنیده بود در گروه موسیقی سیاه مستقر شده بود و تا زمانی که اخبار بیشتری از تحرکات زمان شاه شنید در آنجا ماند. محمود شاه درانی شنیده بود که برادرش زمان شاه پس از خروج از قندهار تنها سه راه از او فاصله دارد و در نتیجه لشکریانش را متلاشی کرد و به سمت دشت حرکت کرد و با سپاه زمان شاه در روستای گورک ملاقات کرد. دو لشکر با هم جنگیده بودند، با این نبرد که ظاهراً در ابتدا پیروزی نزدیک برای محمود شاه درانی، هر چند من او بود.

با بهم ریختن وضعیت استان خراسان، زمان شاه برای حمله مجدد به پنجاب به پیشاور بازگشته بود، تا لاهور پیشروی کرد و قصد داشت به هند حمله کند. زمان شاه پس از آن این خبر را شنید که محمود شاه درانی در حال شورش است و قصد دارد بار دیگر به قندهار لشکرکشی کند. زمان شاه که به ستوه آمده بود و به اندازه کافی از این مسائل مستمر برخوردار بود، یکی از ژنرال های محمود شاه درانی را به دست گرفت و هرات را اشغال کرد و او را مجبور به فرار به ایران کرد.

در ژوئن 1809، توسط سلف خود محمود شاه سرنگون شد و به پنجاب تبعید شد، جایی که جهانداد خان بامیزایی دستگیر شد و در اتوک (1811-1812) زندانی شد و سپس به کشمیر (1812-1813) منتقل شد. توسط عطا محمد خان. هنگامی که وزیر محمود شاه، فتح خان، در کنار ارتش رنجیت سینگ به کشمیر حمله کرد، او ترجیح داد با ارتش سیک ها را ترک کند. او از سال 1813 تا 1814 در لاهور ماند. شجاع در زمان اقامت خود در هند زندانی شد و مجبور شد تا یاقوت تیمور، کوه نور و الماس خواهر درای نور را به رنجیت سینگ بدهد. او از بازداشت رنجیت فرار کرد. در مبارک هاولی لاهور برای لودیانا و شرکت هند شرقی.