محمدقاسم

سردر ورودی دبیرستان عمر خیام نیشابوری از آثار محمدقاسم اخویان است.

در سال ۱۳۶۴ مفتی محمدقاسم قاسمی توسط عبدالحمید اسماعیل‌زهی به عنوان مسئول امور آموزشی تعیین شد. پس از آن مسئولان دارالعلوم با خریداری منازل اطراف، اقدام به توسعه آن کردند. از جمله اقدامات دارالعلوم، تأسیس دفتر امور دانشجویی برای ارتباط با دانشجویان، تأسیس خوابگاه دانشجویی و برگزاری جلسات تربیتی برای دانشجویان بوده‌است.

وی در دربار پدرش رشد یافت و فنون ادب و فضل را از علمای عصر خویش کسب کرد. مشهور است که او به تصوف و عرفان گرایش داشت و از مریدان حاج ملارضا همدانی بود و نیز نقل می کنند که وی همواره طرف مشورت پدرش بود و در سفر و حضر همراه او بود. بیگم مبالغ زیادی از اموال شخصی خود را صرف نشر مذهب تشیع خاصه خرج علما و خطبای عتبات عراق کرد. بیگم جان خانم با محمدقاسم ظهیرالدوله ازدواج کرد و از او صاحب سه فرزند شد:

حافظ در قطعه‌ای از یکی از برادرانش به نام «عادل» یا «خلیل عادل» و درگذشتش در پنجاه و نُه سالگی یاد می‌کند. در قطعه‌ای دیگر که در برخی نسخه‌های معتبر موجود است، اشاره به برادر دیگری دارد که در جوانی از دنیا می‌رود. درصورت درستی گزارشی از محمدقاسم فرشته که سفر حافظ به هندوستان را می‌آورد، چنین برداشت می‌شود که حافظ خواهر و خواهرزادگانی نیز داشته‌است.

به گفته گوردون کر و آندره وینک، ظفرخان اصالتی افغانستانی داشت. محمدقاسم فرشته مورخ عصر گورکانی بیان می‌کند که منشأ ظفرخان بسیار مبهم است و قابل ردیابی نیست، اما او را اصالتاً از سرزمین افغانستان می‌داند، در حالی که هرمان بیان می‌کند که ظفرخان یک ترک یا یک افغانستانی با تبار نامشخص بود. ریچارد ایتون نوادگان خانواده‌هایی را که به دکن مهاجرت کرده‌اند، با اصل و نسبی جزئی از ترک‌ها به‌عنوان مهاجران شمال هند معرفی می‌کند که به زبان هندی یا اردو صحبت می‌کردند.

سبکتگین، داماد آلپ تگین و امیر امپراتوری غزنوی بود که با تصرف قلمرو سامانیان، لاویک‌ها، کابل شاهیان که بیشتر مناطق فعلی افغانستان و پاکستان می‌شود، گسترش دودمان نو بنیاد غزنوی را آغاز کرد. مورخ قرن شانزدهم، محمدقاسم فرشته، نسب سبکتگین را از نسل پادشاهان ساسانی ثبت می‌کند:

ستون‌های یادبود دروازه های نیشابور مربوط به دوره پهلوی اول است و در نیشابور، ابتدای بلوار ورودی خیام واقع شده. این اثر در تاریخ ۱۶ شهریور ۱۳۸۳ با شمارهٔ ثبت ۱۱۱۳۲ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است. این چهار ستون آجری یادبود امروزی و نمادی از چهار دروازه تخریب شده نیشابور می باشند. محمدقاسم اخویان آجرتراش نیشابوری سازنده این ستون‌ها بود.

بسیاری از کتاب‌های تاریخ نوشته شده در این منطقه نیز به فارسی است که مشهورترین آنها تاریخ فرشته (تألیف در ۱۰۳۰) اثر محمدقاسم فرشته و تذکرة الملوک (تألیف در ۱۰۱۷) تألیف رفیع‌الدین ابراهیم شیرازی است.

در شهریور ۱۴۰۱، محمدقاسم مکارم‌شیرازی، بازرس ویژه و مشاور قاسمی در وزارت راه و شهرسازی، به اتهام فساد مالی توسط مأموران وزارت اطلاعات ایران دستگیر شد. قاسمی به‌رغم اینکه پس از اعلام خبر بازداشت بازرس ویژه‌اش، اتهام رشوه‌خواری او را «گمانه‌زنی بی‌پایه» خوانده بود، در موضع‌گیری بعدی خود از دلیل بازداشت او اظهار بی‌اطلاعی کرد. قاسم مکارم شیرازی در زمان نامزدی رستم قاسمی در سیزدهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری از حامیان او بود.

بنیاد تعاون فراجا یک شرکت مادر وابسته به فرماندهی انتظامی جمهوری اسلامی ایران است که خود مجموعه‌ای از چندین شرکت دیگر است.هم‌اکنون از دی ماه ۱۴۰۲ سرتیپ دوم پاسدار محمدقاسم ناظر، مدیرعامل بنیاد تعاون فراجا است.