چهارمحال. [ چ َ م َ ] ( اِخ ) بخشی است کوهستانی که در جنوب غربی اصفهان بین لرستان ، فارس و خوزستان واقع است و به چهار ناحیه ٔ: زار - کبار - مروه - کندان تقسیم میشود. این بخش محل سکونت دو ایل بزرگ بختیاری به نام چهارلنگ و هفت لنگ میباشد و در تقسیمات جغرافیایی امروز به نام چهارمحال بختیاری خوانده میشود. این منطقه منبع رودهای کارون و قم و زاینده رود میباشند. رودخانه کارون از رشته کوههای کوهرنگ بختیاری سرچشمه می گیرد و سرچشمه زاینده رود دامنه شرقی کوهرنگ است. کوههای مهم آن رشته کوههای بختیاری است که بلندترین نقطه آن به نام زردکوه 4547 متر ارتفاع دارد و همیشه پوشیده از برف است. در این بخش معادن آهن و سرب یافت میشود و دارای مزارع وسیع و مراتع و باغهای فراوان است. آب و هوای آن کوهستانی و سردسیر است زمستانهای سرد و تابستانهای معتدل دارد. مرکز آن شهر کرد و شهرهای مهمش ایذه و بروجن است. حوزه چهارمحال 233023 تن جمعیت دارد. که بیشتر به کار کشاورزی و دامداری و صنایع دستی از قبیل قالی و قالیچه ، گلیم و جاجیم بافی اشتغال دارند. ( از مجمل التواریخ گلستانه ص 155 ) ( جغرافیای غرب ایران ص 83 ) ( جغرافیای سیاسی کیهان ص 409، 430 ) ( رودکی ص 314 ) ( یادداشتهای مؤلف و فرهنگ فارسی معین ). رجوع به چارمحال شود. چهارمحال.[ چ َ م َ ] ( اِخ ) دهی است از دهستان حیات داود بخش گناوه شهرستان بوشهر. در 26هزارگزی خاور گناوه و 8 هزارگزی راه فرعی برازجان به گناوه واقع است ، 232 تن سکنه دارد و از چاه آبیاری میشود. محصولش غلات و شغل اهالی زراعت است. ( از فرهنگ جغرافیایی ایران ج 7 ).
معنی کلمه چهارمحال در فرهنگ فارسی
بخش است کوهستانی که در جنوب غربی اصفهان بین لرستان فارس و خوزستان واقع است و بچهار ناحی. : زار - کبار - مروه - کندان تقسیم میشود . چهار محال بختیاری بخشی است کوهستانی که بین اصفهان لرستان فارس و خوزستان واقع است . این منطقه مرکز ایل بختیاری و منبع رودهای کارون و زاینده رود است مرکز آن شهر کرد و شهرهای مهم آن ایذه و بروجن است . حوزه چهار محال دارای ۳۹۴۳۵۷ تن جمعیت است . آب و هوای آن بعلت کوهستانی بودن سرد سیر و دارای زمستانهای سرد و تابستانهای معتدل است . رود کارون از رشته کوههای کوهرنگ بختیاری سر چشمه میگیرد و زاینده رود سرچشمه ای در دامنه شرقی کوهرنگ دارد . کوههای مهم عبارتند از کوههای بختیاری که بلند ترین نقطه آن زرد کوه ( ۴۵۴۷ متر ) و همیشه مستور از برف است . دهیست از دهستان حیات داود بخش گناوه شهرستان بوشهر .
جملاتی از کاربرد کلمه چهارمحال
امیرآباد، روستایی از توابع بخش مرکزی شهرستان کیار در استان چهارمحال و بختیاری ایران است.
ده‌گاه روستایی از توابع بخش مرکزی شهرستان لردگان در استان چهارمحال و بختیاری ایران است.
قشقایی‌ها گروهی از مردم قشقایی‌زبان هستند، که در استان‌های فارس، چهارمحال و بختیاری، اصفهان، بوشهر، خوزستان و کهگیلویه و بویراحمد سکونت دارند.
دره یاس، روستایی از توابع بخش ناغان شهرستان کیار در استان چهارمحال و بختیاری است.
منطقه تنگ صیاد، ناحیه کوهستانی با وسعت حدود ۲۷ هزار هکتار در استان چهارمحال وبختیاری و در شهرستان فرخشهر واقع شده‌است. این منطقه در سال ۱۳۴۹ از طرف شورای‌عالی شکاربانی و نظارت بر صید به عنوان منطقه شکار و تیراندازی ممنوع اعلام شد و در سال ۱۳۵۲ با تصویب شورای‌عالی محیط زیست به عنوان منطقه حفاظت شده اعلام و در سال ۱۳۷۴ نیز حدود ۵ هزار و ۴۰۰ هکتار از قسمت میانی آن تبدیل به پارک ملی شد. به این ترتیب تنگ صیاد شامل پارک ملی، در قسمت میانی و منطقه حفاظت شده در پیرامون آن است.
برآفتاب شیرانی، روستایی از توابع بخش مرکزی شهرستان لردگان در استان چهارمحال و بختیاری ایران است.
چما، دهستانی از توابع بخش زاینده‌رود شهرستان سامان در استان چهارمحال و بختیاری است.
شهرستان فرخشهر یکی از شهرستان‌های استان چهارمحال و بختیاری ایران است. مرکز این شهرستان، شهر فرخشهر است.
کُهگیلویِه و بویِراحمد یکی از استان‌های ایران است که مرکز آن، شهر یاسوج تست. این استان با مساحتی حدود ۱۶ هزار و ۲۴۹ کیلومتر مربع، در امتداد رشته کوههای زاگرس قرار دارد که از شمال به چهارمحال و بختیاری، از غرب به خوزستان، از جنوب به بوشهر و از شرق به فارس و اصفهان محدود میشود.
منبع:آمارنامه استان چهارمحال وبختیاری، مرکزآمارایران۱۳۸۰-۱۳۷۰