پلوپونز

معنی کلمه پلوپونز در لغت نامه دهخدا

پلوپونز. [ پ ِ ل ُپ ُ ن ِ ] ( اِخ ) ( جنگ... ) این نام بجنگ تاریخیی که از سال 431 تا 404 ق. م. بین اسپارت و آتن ادامه یافت و بتخریب آتن منتهی شد اطلاق میگردد. چند واقعه فرعی از قبیل مداخله آتن در مشاجرات کرسیر و کرنت موجب خصومت و مجادله گردید ولی علت اصلی جنگ پلوپونز در تعقیب جنگهای مادی تفوق بحری آتن ایونی و دارای حکومت عامه ( دموکراسی ) بود چه بر ضد او ملل برّی دُری که دارای حکومت اشرافی بودندعصیان کردند. جنگ پلوپونز بسه قسمت تقسیم میشود: از431 تا421 ق. م : جنگجویان متقابلاً سرزمین های طرف مقابل را خراب میکردند بدون آنکه به نتیجه قطعی برسند. این دوره با صلح نی سیاس که صلح را به مدت پنجاه سال تضمین میکرد ( ولی در 416 دوباره آتش جنگ شعله ور شد ) بپایان میرسد. از 416 تا 413 ق. م. دوره دوم این جنگ است. در این مدت اسپارتیان به صقلیه ( سیسیل ) حمله بردند و جهازات بحری و سپاهیان آتنی را در مقابل سیراکوز شکست دادند و منهدم ساختند. دوره سوم از 412ق. م. آغاز می شود: آتنیان در مقابل ملیط ( میله ) واقع در سی زیک بر ارژینوزها غلبه کردند ولی اسپارتیان که با وجوه دولت ایران تقویت میشدند لامپ ساک را تسخیر کردند و در اگس پتاُمس بسال 405 پیروز شدند و به ملت آتن حکومت مرتجع و خشن سی جابر را تحمیل کردند. در تاریخ ایران باستان آمده است : آتن پس از جنگهای ایران و یونان بواسطه لیاقت رجالی مانند تمیستوکل ، آریستید، سیمون ، می رونید و ناطقینی مثل پریکلس ، ایزوکرات و پیروان او در یونان برتری یافت و اتحادی موسوم به اتحاد دِلُس منعقد کرد و نیز دولت آتن دیوارهای آتن و بنادر آن را بساخت و دارای بحریه قوی گردید ولی طولی نکشید که این قوت آتن باعث تشویش همسایگان او مانند تِب و کرَنت شد و چون اسپارت هم با نظر خصومت به قوّت یافتن آتن و ساخته شدن دیوارهای آن مینگریست تبی ها و کرنتی ها بالطبع متمایل به اسپارت شده با آن عهد اتحادی بستند تا از بزرگ شدن آتن جلوگیری کنند چه همه بیم آن را داشتند که آتن پس از چندی شهرها یا دولت های کوچک یونان را بلعیده بعد اسپارت را هم مطیع خود کند. معلوم است که هواخواهان آتن هم تصمیم بر تقویت آن کردند و بدین منوال تمام یونان به دو قسمت تقسیم شد: 1- تمام شبه جزیره پلوپونس با یونان مرکزی در تحت ریاست اسپارت درآمد 2 - جزائر دریای اِژه ( بحرالجزائر ) با سواحل این دریا در تحت فرماندهی آتن قرار گرفت خصومتی که از تباین منافع حاصل شد بر ضدّیت هائی که از دیرگاه بین یونانی ها وجود داشت افزود، چنانکه بی تردید میتوان گفت ،که جنگ پلوپونس از سه سرچشمه آب میخورد: 1 - از سایش یا اصطکاک منافع مادّی. 2 - از ضدیت قومی بین یُنیانها و دُریانها ( آتنی ها یُنیانی و لاسدمونی ها دُریانی بودند ). 3 - از مباینت حکومت ملی با اشرافی ، چه ازآنچه در فوق ذکر شده معلوم است که آتن نماینده اوّلی بود و اسپارت نماینده دوّمی. بنابراین جای تعجّب نیست که جنگ دو گروه یونانی با یکدیگر محدود بخاک یونان نگشت بل به تمام صفحات یونانی نشین یعنی بسواحل آسیای صغیر و تراکیه و قبرس و ایطالیا و غیره سرایت کرد و در شهرهای یونانی مردم به دو بخش تقسیم شده در سر حکومت ملی یا اشرافی چنان بجان یکدیگر افتادند که تاریخ کمتر نظائر آن را نشان میدهد. جهت بلاواسطه جنگ شورشی بود که کُرسیر مستعمره کُرنت ، بر ضدّ شهر مادری خود کرد. کُرنتی ها شکایت این قضیه را به اسپارت بردند و دولت مزبور چاره را در جنگ دید. نایره این جنگ 27 سال مشتعل بود ( 431-404 ق. م ). وُلات ایرانی در آسیای صغیر بخصوص تیسافرن چنانکه بیاید، از مشغول شدن یونان به خود فرصتی یافته کارهائی با آتن و اسپارت کردند که شرح آن را توسیدید و گزنفون شاهدین جنگهای مزبور نوشته اند و در جای خود ذکر خواهد شد.

معنی کلمه پلوپونز در فرهنگ فارسی

شبه جزیره جنوبی یونان است که خودبه شبه جزیره های متعدد تقسیم شده.این ناحیه را نخست بنام ساکنان قدیمی آن ((پلاشریا ) ) میخواندند و بعدها بنام پلوپس معروف به پلوونزوس یعنی جزیره پلوپس گردید . میدان جنگهای آتن و اسپارت که ۲٠ سال پس از جنگهای ایران و یونان روی داد و بزوال آتن منتهی شد دراین ناحیه بوده است و بدین سبب آنراجنگهای پلوپونزوس مینامند ( ۴٠۴ - ۴۳۱ ق م . )
نام جنگی میان اسپارت و اتن

معنی کلمه پلوپونز در دانشنامه عمومی

پلوپونز ( به انگلیسی: Peloponnesus؛ به یونانی: ˌΠελοπόννησος ) یک شبه جزیره بزرگ در جنوب یونان است. این شبه جزیره توسط خلیج کورینس در قسمت شمالی از یونان جدا شده است.
پلوپونز به سه منطقه دولتی تقسیم می شود که قسمت بیشتر آن متعلق به دولت پلوپونز است و دو قسمت کوچکتر متعلق به دولت یونان غربی و آتن می باشند.
مساحت این شبه جزیره ۲۱۵۴۹ کیلومتر مربع و در سال ۲۰۱۱ جمعیت آن بیش از ۱٫۱۰۰٫۰۰۰ نفر بوده است.
این شبه جزیره محل بسیاری از جنگهای اسپارت و آتن در بین سالهای ۴۳۱ تا ۴۰۴ قبل از میلاد بوده است. در اواخر قرون وسطی و در دوره عثمانی ها این شبه جزیره به نام موریا نیز شناخته می شده است.

معنی کلمه پلوپونز در دانشنامه آزاد فارسی

پِلوپونِز (Peloponnese)
(به یونانی: پلوپونسوس) شبه جزیره ای با ۲۱,۵۴۹ کیلومتر مربع مساحت و ۱,۰۷۷,۰۰۰ نفر جمعیت (۱۹۹۱). بخش جنوبی یونان را تشکیل داده است. با تنگۀ باریک کورنت به سرزمین اصلی متصل است و به نواحی اداری آرگولیس، آرکادیا، آخایا، اِلیس، کورنت، لاکونیا و مِسِنیا، هفت کشور قدیمی، تقسیم شده است. پلوپونز به دو منطقه تقسیم می شود: یونان غربی (شامل آخایا و الیس) و پلوپونز (شامل آرگولیس، آرکادیا، کورنت، لاکونیا، و مِسِنیا).

جملاتی از کاربرد کلمه پلوپونز

باریکه کورینس (به یونانی: Ισθμός της Κορίνθου) یک باریکه خاکی باریک است که در نزدیکی شهر کورینتوس شبه‌جزیره پلوپونز را به سرزمین اصلی یونان متصل می‌کند. خلیج کورنیس در شرق این باریکه و خلیج سارونیک در غرب آن قرار دارد. در سال ۱۸۹۳ با ایجاد کانال کورینس به طول ۶٫۳ کیلومتر در عرض این باریکه، شبه‌جزیره پلوپونز عملاً تبدیل به یک جزیره شده‌است.

کم‌کم هم آتنی‌ها و هم اسپارتی‌ها پی بردند که هیچ‌کدام از آن‌ها قادر به حذف دیگری نیست؛ بنابراین در سال ۴۲۱ ق. م عهدنامه صلحی مابین دو طرف امضا شد و بدین ترتیب بخش اول جنگ‌های پلوپونز به اتمام رسید.

حکومت مرتجع و خشن سی جابر نقطه شروع انحطاط آتن محسوب می‌شد که اسپارت‌ها آن را با یاری اتحادیه پلوپونز و به مدد پشتیبانی شاه ایران بر ملت آتن تحمیل کردند.

سرگذشت هرکول در مسیر خوان‌های دوازده‌گانه، به صورت یکجا و یکپارچه روایت نشده بلکه با استفاده از منابع مختلف، گردآوری شده‌است. راک و استیپل، نویسندگان کتاب «جهان اسطوره‌های قدیم»، معتقدند روش واحدی برای تفسیر داستان خوان‌ها، وجود ندارد. با این حال، مشخص است که شش خوان در پلوپونز (شبه جزیره‌ای در جنوب یونان) اتفاق افتاده و با احیای مجدد المپیا، به اوج خود رسیده‌اند. شش خوان دیگر، در نقاطی دورتر رخ داده‌اند. مسیر داستان خوان‌ها، از الگوی یکسانی پیروی می‌کند. در هر خوان، هرکول مأمور کشتن یا اسیر کردن یا به چنگ آوردن جانور یا گیاهی افسانه‌ای می‌شد. طبق ادعای راک و استیپل، مکان‌هایی که خوان‌ها در آنجا رخ دادند، همگی قبلاً از اقامتگاه‌های هرا و دروازه‌های ورود به جهان ارواح و مردگان بودند.

اورفئوس با ورود به غاری در تناروم یا دماغه تنارون در انتهای جنوبی پلوپونز به دنیای مردگان در فرهنگ یونانی-رومی در جستجوی ائورودیکه سفر کرد.

پس از شکست مقدونیه از رومیان در اوایل قرن دوم پیش از میلاد، اتحادیه توانست سرانجام اسپارت را که به شدت ضعیف شده بود شکست دهد و کنترل کل پلوپونز را به دست گیرد. با این حال، با افزایش نفوذ روم در این منطقه، اتحادیه به یک شورش آشکار علیه سلطه روم، در آنچه به عنوان جنگ آخه‌ای شناخته می‌شود، شروع شد. آخه‌ای‌ها در نبرد کورنت در سال ۱۳۶ پیش از میلاد شکست خوردند و اتحادیه توسط رومیان منحل شد.

جنگ‌افزارهای شیمیایی از جمله قیر، روغن‌ها، نفت، آتش یونانی، ناپالم، اسیدها، آرسنیک‌ها و غیره از دوران قدیم مورد مصرف قرار گرفته‌اند. برای نمونه اسپارت در جنگ‌های پلوپونز (سال‌های ۴۳۱ تا ۴۰۴ پیش از میلاد) اسیدهای گوگردی (از جمله دی‌اکسید سولفور) به‌کار می‌بردند.

دامنهٔ شرقی، یعنی آرگولید، بعکس دامنه‌های جنوبی به چند منطقه تقسیم شده، دارای بنادر ممتازی بود که تمدّن مادی مشرق در آن‌ها رواج فراوان داشت و همین امر سبب شد که بندر می‌سن و شهرهای مجاور آن، تیرنت نه تنها در میان شهرهای ناحیهٔ آرگولید بلکه در تمام سرزمین پلوپونز مقام مهمّی را احراز کنند.

دو اتحادیه یونان، اتحادیه دلوس به رهبری آتن و اتحادیه پلوپونزی به رهبری اسپارت برای به‌دست گرفتن کنترل یونان با هم وارد جنگ می‌شوند. این جنگ موسوم به جنگ پلوپونز مدت ۲۷ سال طول کشیده و با پیروزی قطعی و کامل اسپارت که از پشتیبانی کوروش کوچک، شاهزاده هخامنشی برخوردار بود، به پایان رسید. پایان این جنگ با تخریب دیوارهای آتن و نابودی دموکراسی این شهر همراه بود.

پدربزرگ فوکاس، امانوئیل فوکاس، به همراه برادرش آندرونیکوس در پی سقوط قسطنطنیه در سال ۱۴۵۳ از آنجا گریختند. آن دو ابتدا در پلوپونز مستقر شدند. در سال ۱۴۷۰، امانوئل به جزیرهٔ سفالونیا نقل مکان کرد ولی آندرونیکوس در همان‌جا ماند. پدر یوانیس، ایاکووس، در روستای والریانوس درون جزیره ساکن شد. او را برای متمایز کردن با سایر برادرانش، «والریانو فوکاس» خطاب می‌کردند.