وده

سر خامه چو مشک آل وده کردم حقیقت را مجاز اندوده ک ردم

در ضلع جنوبی دره تسان و در ارتفاع صحرایی است، در این صحرا آثار جاشالدهای روستای بزرگی به چشم می‌خورد وهمانطور که مشاهده می‌شود روستای بزرگ وده پررونقی بوده‌است، گویا پیش از روستای دهنگ ده آبادی بوده‌است که در اثر زلزله ویران شده‌است. دره‌ای از طسان سرچشمه می‌گیرد که به نام «دره کمپیر» می‌نامند، آب این دره در هنگام باران به طرف روستای دهنگ می‌رود.

فنوج وده بالا یک اندیس فلزی است که در حوالی شهر مراکی استان سیستان و بلوچستان قرار دارد و مادهٔ معدنی موجود در آن، طلا است.

چو شه را خوشتر آمد این جوابش زمین وده بدو بخشید و آبش

گزین کرد از آن نامدارت سوار/دلیران جنگی دو وده هزار

که در صد شهر وده افزون رسیدم بهر مسجد گدائی تودیدم

یکتا بر حد تست نه آن یکتا کاول بود هزار وده و صد را

هر چه داری خرج کن بر دختران کارشان را بین وده بر شوهران

وبال تست اگر خوبی وگر زشت فزون از ده گزی کرباس وده خشت

این روستا در دهستان سرخون -گندمکار قرار دارد و براساس سرشماری مرکز آمار ایران در سال ۱۳۹۰، جمعیت آن ۲۶۹۶نفر (۵۶۸خانوار) بوده‌است. اهالی آن ازطایفه اولادحاجعلی ازایل اورک بختیاری می‌باشند. جاده تاریخی دژپارت از این روستاگذرمی‌کند. درگندمکارمکانهایی وجودداردکه به آنهاسنگرمی گویندکه درقدیم نگهبانانی دراین سنگرهامحافظت از این جادهاراعهده داربودند. هم‌اکنون نیزجاده مهم شهرکرد-خوزستان از این روستامی گذرد. این روستادرنزدیکی سدونیروگاه کارون ۴قراردارد. واهالی آن مالک ۳۱کیلومترازحاشیه پشت سدکارون۴هستند. گندمکارخودشامل پنج محله بنامهای گندمکارعلیاء، وسطی، سفلی وده خلیلی وچشمه بنییو می‌باشد.

این تابلو در سال ۱۹۰۸ متعلق به مادر پائولا مودرزون-بکر بود. تا سال ۱۹۱۶ متعلق به دخترش تیل مودرزون بود و به برنارد هوتگر در ورپس وده قرض داده شد. در سال ۱۹۲۷، توسط لودویگ روزلیوس به پائولا بکر-مدرسون-هاوس در برمن، آلمان قرض داده شد. این اثر در سال ۱۹۸۸ خریداری شد و امروزه در موزه موزه پائولا مودرزون-بکر در برمن، اولین موزه ای که به یک هنرمند زن اختصاص داده شده‌است، قرار دارد.

او اسب نه وده دهد و جامه بصد تخت او سیم بگردون دهد و زر بمکیال

اربعی ن ها ب وده ام خلوت نشین بر امی د قرب رب الع المین

براهمنه‌ها مجموعه نوشته‌های پرحجمی است که در مدتی طولانی (۸۰۰ تا ۳۰۰ ق.م) به هر یک از وِداهای چهارگانه ضمیمه گردیده‌است، از این رو جزء متون ودایی (در معنای عام کلمه) به‌شمار می‌رود. رگ وده دارای دو براهمنه و یجوروده، سامه‌وده، واتهروه‌وده به ترتیب دارای دو، هشت و یک براهمنه‌اند.

دویست پیل دمان پیش وده هزار سوار نود هزار پیاده مبارز و صفدر