هزارجریب. [ هََ ج َ ] ( اِخ ) ناحیه ای است کوهستانی در مازندران که از مشرق به شاهکوه ، از مغرب به ساری و سوادکوه و از جنوب به سمنان و از شمال به اشرف محدود است. رود نیکا در شمال آن از مشرق به مغرب جاری است و قسمت علیای رود تجن از مرکز آن می گذرد و آن را به دو قسمت دودانگه و چهاردانگه تقسیم مینماید. ( جغرافیای طبیعی کیهان ). از توابع مازندران و دارای معدن مس و زغال سنگ است. ( جغرافیای اقتصادی کیهان ). نام یکی از دهستانهای چهارگانه شهرستان ساری است که جنگل های انبوه دارد. آب آنجا از چشمه سارها و محصول آن غله ، دیمی ، ارزن ، لبنیات و عسل است.زراعت برنج هم در برخی از قراء معمول است. این دهستان 54 آبادی و در حدود 15هزار تن سکنه دارد. قراء مهم آن عبارتند از: پابند، ارم ، کچب محله ، پوروا، متکازپن ، ولامده و آکرد. ( از فرهنگ جغرافیائی ایران ج 3 ). هزارجریب. [ هََ ج َ ] ( اِخ ) دهی است از بخش دورود شهرستان بروجرد. جلگه معتدل و دارای 616 تن سکنه است. از قنات مشروب میشود و محصول آن غله است. ( از فرهنگ جغرافیائی ایران ج 6 ). هزارجریب. [ هََ ج َ ] ( اِخ ) دهی است از شهرستان ملایر دارای 158 تن سکنه. آب آنجا از قنات و محصول عمده اش غلات است. ( از فرهنگ جغرافیائی ایران ج 5 ). هزارجریب. [ هَِ ج ِ ] ( اِخ ) در مشرق قصبه جلفا در اسپاهان. ( جغرافیای سیاسی کیهان ). دهی است از بخش داران شهرستان فریدن که 1207 تن سکنه دارد. آب آن از قنات و چشمه است و محصول عمده اش غله و حبوب و هنر دستی مردم بافتن قالی و جاجیم است. ( از فرهنگ جغرافیائی ایران ج 10 ).
معنی کلمه هزارجریب در فرهنگ فارسی
ده دهستان همت آباد بخش دورود شهرستان بروجرد. در ۳۵ کیلومتری شمال خاور دورود جلگه معتدل . لبنیات صنایع دستی قالیبافی میباشد .
معنی کلمه هزارجریب در دانشنامه عمومی
هزارجریب (ملایر). هزارجریب ( ملایر ) ، روستایی از توابع بخش سامن شهرستان ملایر در استان همدان ایران است. روستای هزارجریب از قدیمی ترین روستاهای شهرستان ملایر می باشد. هزار یا همان هزاران به معنای بلبل و جریب به معنای سرزمین است. یعنی سرزمین بلبلان. وجه تسمیه این روستا بخاطر طبیعت سرسبز و آب و هوای خوشایند این منطقه بوده است. بیشتر جمعیت این روستا مهاجران هستند که حدود دو قرن گذشته از لرستان به این منطقه مهاجرت کردند. این روستا در دهستان حرم رودسفلی قرار دارد و براساس سرشماری مرکز آمار ایران در سال ۱۳۹۵، جمعیت آن ۱۷۴ نفر ( ۵۰خانوار ) بوده است.
جملاتی از کاربرد کلمه هزارجریب
تپه هاشمی در شهرستان ملایر، بخش سامن، دهستان حرم رود سفلی، روستای هزارجریب واقع شده و این اثر در تاریخ ۲۵ آبان ۱۳۸۷ با شمارهٔ ثبت ۲۳۶۹۷ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
منوچهر ستوده در مورد هزارجریب می‌نویسد: «هزارجریب که نام آن در کتب تاریخی مازندران به صورت هزارگری و هزاره‌گری آمده‌است، سرزمینی است کوهستانی که حدود چهارگانهٔ آن از این قرار است: از طرف جنوب به رشته‌کوه اصلی البرز و از شمال به رشته‌کوه‌های جهان مورا و از طرف مشرق به کوه‌های خوش‌انگور و یانه‌سر و سرخ‌گریه و لت‌کومه و از غرب به رشته‌کوهی که در امتداد رودخانهٔ تلار و در شرق آن است... در این بخش، رودخانهٔ عظیم تجن با شاخه‌های طولانی و ممتد آن و رودخانهٔ نکا از میانهٔ آن جریان دارد».
رود تجن ساری از کوه‌های چهاردانگه، دودانگه و هزارجریب سرچشمه می‌گیرد و پس عبور از شهر ساری در منطقه فرح‌آباد به دریای خزر می‌ریزد.
درزی‌کلا، روستایی است از توابع بخش هزارجریب شهرستان نکا در استان مازندران ایران.
بنابر سرشماری مرکز آمار ایران در سال ۱۳۸۵، جمعیت بخش هزارجریب شهرستان نکا برابر با نفر ۱۴۴۳۶ نفر بوده است.
سادات دهستان بنافت، از سادات هزارجریبی می‌باشند و تبارشان به سید رضی‌الدین نوهٔ میر عمادالدین می‌رسد. شایان گفتن است در تاریخ، بنافت غربی‌ترین بلوک هزارجریب شمرده می‌شده‌است.
همچنین ۱۱ روستای افوس ، ششجوان ، آغچه ، آقاگل ، ازناوله ، حاجی فتحعلی ، زرنه ، هزارجریب ، ماهورستان علیا ، مغاندر ، تنگ‌بید تا تبدیل روستای افوس به شهر در سال ۱۳۶۶ جزو دهستان گرجی بودند.
نام‌گذاری این باغ به دلیل وسعت زیاد آن و مساحت هزار در هزار ذرعی آن بود. در دورهٔ شاه عباس بزرگ چهارباغ از یک طرف به عمارت جهان‌نما و از سوی دیگر در جنوب شهر به باغ هزارجریب منتهی می‌گردیده‌است. کاخ فرح‌آباد اصفهان نیز در نزدیکی این مجموعه قرار داشت. از این باغ اکنون اثری نیست و به‌دست مسعود میرزا ظل‌السلطان در دورهٔ قاجار به همراه دیگر باغ‌های چهارباغ اصفهان از بین رفته‌است.
در شمال خیابان چهارباغ عباسی در محل میدان دروازه دولت (امام حسین) کاخ جهان‌نما قرار داشته‌است که امروزه اثری از آن نیست. همچنین، در جنوب خیابان چهارباغ بالا در محل میدان دروازه شیراز (آزادی) سردر باغ هزارجریب قرار داشته‌است که آن نیز تخریب شده‌است.
تلم، روستایی است از توابع بخش هزارجریب شهرستان نکا در استان مازندران ایران.
