هئوروتات

معنی کلمه هئوروتات در لغت نامه دهخدا

هئوروتات. [ هََ ئور وَ ] ( اِخ ) ( اوستائی ) در فارسی امروزین ، خرداد که نام سومین ماه از سال شمسی است. در اوستا یکی از امشاسپندان و غالباً با امشاسپند امرداد یکجا آمده است. خرداد نماینده رسائی و کمال اهورامزداست و در این گیتی به نگهبانی آب گماشته شده است. در اوستا از واژه خرداد مانند نامهای امشاسپندان و ایزدان دیگر، گاهی معنی آن که رسائی و کمال است اراده میشود وگاهی نام مخصوص یکی از مهین فرشتگان است. این واژه از دو جزء ترکیب یافته نخست هئورو رجوع به هئورو شودو جزء دوم تات که در فارسی امروزی «داد» شده ، پساوندی است که به پایان برخی از واژه ها پیوسته ، میرساند که در آن واژه اسم مجرد و مؤنث است چنانکه در «ارشتات » ( = راستی و درستی ) و دروتات ( = درستی ) و اوپرتات ( = برتری ) و جز آن دیده میشود. این «داد» با کلمه دات که در فرس هخامنشی و اوستا به معنی قانون است و در فارسی داد گردیده و به معنی عدالت گرفته شده و همچنین با «دات » دیگر که اسم مفعول «دا» میباشد و درفرس هخامنشی و اوستا به معنی دادن و آفریدن و بخشیدن است و در فارسی امروزی نیز «داد» شده چنانکه در بغداد ( بغ + داد ) و خداداد و غیره دیده میشود، ربطی ندارد. ( از فرهنگ ایران باستان ، تألیف پورداود ص 57 ).

جملاتی از کاربرد کلمه هئوروتات

بوزانی نوشته‌است که هاروت و ماروت (سوره۲، آیه ۱۰۲)، بازتاب دور نام دو تن از امشاسپندان زرتشتی یعنی هئوروتات و امرتات است که با گذاشتن از صافی مآخذ و منابع مختلف، به این صورت در آمدهاند. اما شاپور شهبازی می‌نویسند این دو امشاسپندان، خرداد و اَمرداد نام داشتند.
نام ششمین روز از ماه زرتشتیان خورداد است. روز خرداد از ماه خرداد (۶ خرداد) این جشن برگزار می‌شود. واژه خرداد در اوستا به صورت هئوروتات آمده‌است و نام یکی از امشاسپندان است که رسایی و کمال معنی می‌دهد. نیاکان ما روز خرداد از ماه خورداد را جشن می‌گرفتند و در این روز به سر چشمه‌ها و رودخانه‌ها و کنار دریاها می‌رفتند و نیایش به جا می‌آوردند و اهوارمزدا را ستایش می‌کردند. اکنون زرتشتیان در سالن‌ها و نیایشگاه‌ها حضور می‌یابند و پس از نیایش و ستایش اهورامزدا جشن خردادگان را گرامی می‌دارند و به شادمانی می‌پردازند..