نصر بن سیار
معنی کلمه نصر بن سیار در دانشنامه اسلامی
نصر بن سیار بن رافع بن حری بن ربیعة الکنانی (۴۶ - ۱۳۱ ق، ۶۶۶ - ۷۴۸ م)، از شاعران و خطیبان برجسته عرب و والی بلخ بود. که در لشکرکشی های قتیبة بن مسلم باهلی در سال ۸۵ ه. ق به خراسان و ماوراءالنهر و تحولات شرق ایران به ویژه سرکوب شورش های این منطقه حضوری فعال داشت.
حکومت بر خراسان
در ربیع الاول سال ۱۲۰ ه. ق اسد بن عبدالله القسری، والی خراسان، قبل از وفاتش جعفر بن حنظلة البهرانی را به جای خود بر خراسان نهاد. چهار ماه بعد در رجب ۱۲۰ ه. ق، هشام بن عبدالملک با اطلاع از نا آرامی های خراسان، نصر را که شیخ مضریان خراسان و والی یکی از شهرستان های خراسان بود، به جای جعفر بر خراسان گمارد. نصر در سال ۱۲۱ هجری برای نبرد با حارث بن سریج و ترکان که بر علیه خلیفه با هم متحد شده بودند، به چاچ لشکر کشید. وی در مدت حکومت خود چندین بار نیز با ترکان جنگید، و در بیشتر جنگ ها پیروزی از آن او بود. وی در سال ۱۲۳ با سغدیان صلح نمود.
پیروزی بر حارث
حارث بن سریج، سرور قوم ازد در خراسان بود که در سال ۱۱۶، عزل شد. پس بر هشام بن عبدالملک شورید و شورش گسترده و طولانی را بر علیه بنی امیه بر پا نمود. توانایی نصر در سرکوب شورش حارث موجب شد وی طی چند سال نتواند اقدام جدی در مبارزه با نصر بن سیار انجام دهد. از این رو تا سال ۱۲۶ در ترکستان اقامت گزید.
قیام یحیی بن زید
...
جملاتی از کاربرد کلمه نصر بن سیار
در قرن هشتم، اسلام شروع به نفوذ به منطقه کرد، عشایر بیابانی عربستان توانستند از نظر نظامی با عشایر استپ برابری کنند، و امپراتوری عرب اولیه کنترل بخشهایی از آسیای مرکزی را به دست آورد. فتوحات اولیه در زمان قتیبه بن مسلم (۷۰۵–۷۱۵) به زودی با ترکیبی از قیامهای بومی و تهاجم تورگشها معکوس شد، اما فروپاشی خاقانات تورگش پس از سال ۷۳۸ راه را برای تحمیل مجدد اقتدار مسلمانان در زمان نصر بن سیار باز کرد.
در ۷۳۸ نصر بن سیار بدست هشام بن عبدالمالک به سمت والی خراسان منصوب شد. او در تمام دوران جنگ داخلی این سمت را بر عهده داشت و پس از جنگ داخلی به دست مروان دوم تمدید شد.
همین انتظار ظهور مهدی موعود بود که موجب شد گروهی از اعراب و موالی در خراسان گرد شخصی از اعراب بنی تمیم به نام حارث بن سوریج را فرا بگیرند. او در تخارستان ظاهر شده و ادعای خلافت میکرد. او همچنین بیرق سیاهرنگی را به نشانه مژده ظهور مهدی نشان داده بود. نصر بن سیار والی خراسان، سرانجام توانست او را در اطراف مرو شکست داده و در ۱۲۸ هجری (۷۴۵ میلادی) به هلاکت برساند.