معنی کلمه نخودکی اصفهانی در دانشنامه اسلامی
اشتهار وی به نخودکی در اواخر عمر، به سبب اقامتش در نخودک، یکی از روستاهای اطراف مشهد ، بود
[ویکی اهل البیت] شیخ حسنعلی نخودکی اصفهانی ( 1279-1361 ق)عارف مشهور قرن سیزدهم هجری است که از محضر اساتیدی همچون میرزا جهانگیر خان قشقایی، آخوند ملامحمد کاشی بهره برده است. بیشترین شهرت شیخ نخودکی به دلیل کرامات و حالات عرفانی اوست.
نخودکی اصفهانی، حسن علی؛ عالم و عارف امامی قرن سیزدهم و چهاردهم. حسن علی مقدادی در 1279 در اصفهان به دنیا آمد. اشتهار وی به نخودکی در اواخر عمر به سبب اقامتش در نخودک، یکی از روستاهای اطراف مشهد بود.
پدر نخودکی، علی اکبر مقدادی فردی عامی و از کاسبان اصفهان و متصف به زهد و پارسایی بود وی همچنین مرید محمدصادق تخت پولادی، از مشایخ سلسله چشتیه و مشهور به استجابت دعا و کرامت بود.
از دیگر افتخارات ملا علی اکبر ـ پدر مرحوم شیخ حسنعلی ـ که بعدها آن فرزند خلف و صالح با عشق و علاقه آن را دنبال کرد، خدمت به سادات و فرزندان حضرت فاطمه زهرا علیهاالسلام بود. مرحوم ملا علی اکبر در تربیت و پرورش فرزندش، نهایت دقت و تلاش را به عمل آورد. وی فرزند دلبندش را از همان کودکی در هر سحرگاه که خود برای عبادت و شب زنده داری برمی خاست، بیدار می کرد تا او لذت مناجات، نماز، دعا و راز و نیاز را از همان سال های کودکی بچشد و ذکر و یاد خدا، شیره جانش شود.
علی اکبر فرزندش، حسن علی را نیز نزد مرشدش برد و از او خواست تا تربیت و مراقبت از وی را برعهده بگیرد. حسن علی از هفت سالگی تا یازده سالگی زیر نظر محمدصادق تخت پولادی به ریاضت های شرعی مشغول شد. در 1290 محمدصادق تخت پولادی درگذشت و حسن علی سه سال دیگر نیز به ریاضت پرداخت، چنانکه شبها تا صبح بیدار می ماند و هر روز، روزه می گرفت. پس از آن برای بهره بردن از محضر سیدجعفر حسینی قزوینی که گویا از مجذوبان سالک بود، به شهرضا رفت.
شیخ حسنعلی، تحصیل علم و دانش را همراه با سیر و سلوک معنوی و تهذیب اخلاق از همان اوان کودکی، تحت نظارت پدر و مرحوم حاج محمدصادق تخت پولادی شروع کرد. وی در زادگاهش اصفهان، مقدمات و ادبیات عرب را فراگرفت. فقه، اصول، منطق و فلسفه را در همان شهر نزد استادان بزرگ آن عصر آموخت و در سال 1304 ق. پس از زیارت مرقد امام رضا علیه السلام برای ادامه تحصیلات، رهسپار نجف اشرف شد.
تحصیلات عالی فقه، اصول و عرفان را در آن شهر نزد سرآمدترین استادان گذراند و در سال 1311ق دوباره از نجف اشرف راهی ایران شد و در مشهد مقدس در مدرسه «حاج حسین» و «فاضل خان» اقامت گزید. او در ضمن در حجره ای در صحن عتیق به ریاضت و عبادت مشغول شد و بیش از یکسال، هر شب ختمی از قرآن مجید در حرم رضوی داشته است و روزها به کسب علم و تدریس و تربیت شاگردان مشغول بود.
اقامت وی در شهر مشهد، چهار سال به طول انجامید و در سال 1315ق دوباره به اصفهان بازگشت و از آنجا راهی نجف اشرف شد و تا سال 1318ق در آنجا ماند. در سال 1319 ق به اصفهان و سپس به شیراز سفر کرد و در آنجا عصرها به فراگیری کتاب قانون ابوعلی سینا نزد طبیب مشهور عصر، حاج میرزا جعفر طبیب پرداخت و صبح ها نیز در مطب آن طبیب بزرگ به مداوای مریضان و نسخه نویسی مشغول بود.