نایب الصدر

معنی کلمه نایب الصدر در لغت نامه دهخدا

نایب الصدر. [ ی ِ بُص ْ ص َ ] ( اِخ ) فرزند محمدرضا مدعو به صدرالدین تبریزی مؤلف فرهنگ عباسی است. وی به سال 1225 این کتاب لغت را برای عباس میرزا نایب السلطنه تألیف کرده است. ( از دانشمندان آذربایجان ص 370 ). و رجوع به فهرست کتابخانه مدرسه عالی سپهسالار ج 2 ص 224 و 225 شود.
نایب الصدر. [ ی ِ بُص ْ ص َ ] ( اِخ ) ( آقا... ) ابراهیم ، معروف به نایب الصدر یا نایب الصدارة. از مشاهیر علمای مشهد مقدس رضوی در اواسط قرن دوازدهم هجری است که دارای مقام شیخ الاسلامی و در فقه و کلام و حکمت متبحر و قوی الحافظه بوده است و به سال 1148 هَ. ق. وفات کرده است. از تألیفات اوست :
1 - تحریم صلوة الجمعة فی زمان الغیبه. 2 - الفوائد الکلامیة، در مسائل کلام و حکمت. 3 - الفیروزجة الطوسیة فی شرح الدرة الغرویة که دره بحرالعلوم است. ( از ریحانة الادب ج 4 ص 162 ).
نایب الصدر. [ ی ِ بُص ْ ص َ ] ( اِخ ) ( حاجی... ) زین العابدین رحمت علی شاه ، معروف به حاجی میرزا کوچک نایب الصدر. رجوع به رحمت علی شاه شود.
نایب الصدر. [ ی ِ بُص ْ ص َ] ( اِخ ) محمد معصوم شیرازی ، ملقب به معصوم علی شاه و مشهور به نایب الصدر و حاج نایب الصدر، فرزند حاج زین العابدین معروف به حاجی میرزا کوچک نایب الصدر ملقب به رحمت علی شاه است. کتاب های طرائق الحقایق و تحفة الحرمین از تألیفات اوست. و رجوع به معصوم علی شاه شود.

معنی کلمه نایب الصدر در فرهنگ فارسی

( اسم ) ۱- نایب و جانشین صدر . ۲ - معاون وزارت عدلیه ( در عهد ناصر الدین شاه )
محمد معصوم شیرازی ملقب به معصومعلیشاه و مشهور به نایب الصدر و حاج نایب الصدر فرزند حاج زین العابدین معروف به حاجی میرزا کوچک نایب الصدر ملقب به رحمت علیشاه است .

جملاتی از کاربرد کلمه نایب الصدر

در سن بیست و دو سالگی به هنگام اقامت خواجه یوسف همدانی(۵۵۳ ـ ۴۴۰ هـ) در بخارا، از او طریقت می‌گیرد و پس از رفتن خواجه یوسف همدانی به خراسان، عبدالخالق به ریاضت و خلوت و مجاهدت می‌نشیند و پس از چندی به ارشاد می‌پردازد. تا آنگاه که در ۵۷۵ هـ وفات می‌یابد و در همان دیه غجدوان به خاکش می‌سپرند. او خود وصیت کرده بوده‌است که قبرش را عمارت نکنند از همین روی است که قبر او فاقد هر نوع بارگاه یا گنبد است. منابع متأخرتر از عمارت مزار حکایت می‌کند و اینکه آنجا زیارتگاهی معتبر بوده و مجاورانی داشته‌است. خواجه ملای اصفهانی که در شوال ۹۱۴ هـ به همراه سلطان محمّد شیبانی به زیارات آنجا رفته، از این مزار توصیفی کرده‌است. نایب الصدر شیرازی نیز در۱۳۱۶ ق. به غجدوان رفته و مزار خواجه را زیارت کرده‌است.