مرج عذرا

معنی کلمه مرج عذرا در دانشنامه اسلامی

[ویکی اهل البیت] مرج عذرا، روستایی است در غوطه دمشق که حجر بن عدی در آنجا به شهادت رسیده و قبرش نیز همانجاست.
مرحوم سید محسن امین می نویسد: در سال 1351 هجری، در دمشق به زیارت قبر حجر رفتم، مقبره را کهنه و خاک گرفته دیدم. در حالی که اگر قبر متعلق به یکی از صوفیان می بود در نظافت و نگهداری آن می کوشیدند.
خوشبختانه، این آرامگاه به برکت توجه دوستداران آل علی و اهل بیت پیامبر صلی اللَّه علیهم اجمعین در سال 1375 هجری تعمیر و بازسازی شده و به صورت آبرومندی درآمده است و از جمله مکان هایی که زائران سوریه به طور مرتب به آنجاها می روند، زیارتگاه حجر در مرج عذرای شام است.
مرحوم قمی می نویسد: حجر بن عدی یا حجر خیر از بافضیلت ترین اصحاب پیامبر صلی الله علیه و آله و یاران علی علیه السلام و مردی زاهد و عابد و مستجاب الدعوه بوده و در هر شبانه روز هزار رکعت نماز می گزارده است. او مظلومانه بدست معاویه به شهادت رسید. از پیامبر اکرم روایت است که فرمود: در عذرا، انسان هایی به قتل می رسند که خدا و ساکنان آسمان ها بر این عمل خشم کنند.
همو می نویسد: از زشتکاری های معاویه و هوادارانش یکی آن بود که آنان علی علیه السلام را روی منبر، ناسزا می گفتند و حجر با این عمل برخورد جدی می کرد تا در زمان حکومت زیاد بر کوفه، او حجر و یارانش را به دستور معاویه دستگیر کرد و به شام اعزام داشت و در همین عذرا همه آنان را به شهادت رساندند.
از نکات آموزنده در این زمینه، همین لقب «خیر» است که به دنبال اسم وی می گویند و او را «حجر خیر» می نامند، در مقابل پسرعمویش «حجر شرّ» که مردی فاسد و در دربار معاویه بوده است.
می نویسند در هفتمین روز جنگ صفین که روز سختی بود، نخستین افرادی که از طرف سپاه علی علیه السلام و معاویه درگیر شدند، همین حجر خیر و حجر شر بودند که از سپاه شام کسی به فریاد این یکی رسید و او را از دست حجر بن عدی خیر نجات داد و به اردوی خود رسانید.

جملاتی از کاربرد کلمه مرج عذرا

هنگامی که عایشه خبر کشته شدن حجر را شنید، گفت «محمد گفت: در مرج عذرا عده ای کشته می‌شوند که خدا و اهل آسمان ناراحت می‌شوند».
معاویه ابن ابوسفیان در زمان علی برخی از علویان معترض به خود، از جمله حجر بن عدی را به قتل رسانید. عده‌ای نیز معتقدند که پس از مرگ حسن و رفت‌وآمد بزرگان عراق و اشراف حجاز با حسین دست‌نشاندگان معاویه به دستور او سختگیری بیشتری نسبت به علویان، به‌خصوص علویان کوفه می‌کردند و بعضی از چهره‌های سرشناس علوی را به قتل می‌رساندند. یکی از آنان حجربن عدی کندی بود. مرج عذرا نخست توسط حجر بن عدی فتح شد و سرانجام نیز خود در این مکان کشته شد. مزار او از سوی شیعیان زیارت می‌شود.