محمدباقر سبزواری

معنی کلمه محمدباقر سبزواری در دانشنامه اسلامی

[ویکی شیعه] محمد باقر بن محمد مؤمن خراسانی سبزواری(۱۰۱۷-۱۰۹۰ق)، مشهور به محقق سبزواری از فقهای شیعه در عصر صفویه در قرن یازدهم قمری. او از سوی شاه عباس دوم منصب شیخ الاسلامی و امامت جمعه اصفهان را در اختیار داشت. علاوه بر فقه، در سیاست نیز آثاری از خود برجای گذاشته است، روضة الانوار عباسی، مبانی اندیشه سیاسی و آیین مملکت داری او را دربردارد. کفایة الاحکام و ذخیرة المعاد از مهم ترین آثار فقهی سبزواری به شمار می آیند. وجوب عینی نماز جمعه در زمان غیبت از مهمترین آراء فقهی او است. او بر الهیات شفای ابن سینا و شرح اشارات خواجه نصیر الدین طوسی نیز حاشیه زده است.
محمد باقر فرزند محمّد مؤمن خراسانی مشهور محقّق سبزواری در ۱۰۱۷ قمری در روستای نامِن از توابع سبزوار زاده شد. وی پس از درگذشت پدرش به اصفهان آمد و در آنجا سکونت گزید. سبزواری در دوران زندگی خود با چهار تن از حاکمان صفوی معاصر بوده و بیشترین دوران زندگی سیاسی وی در دوره سلطنت شاه عبّاس دوم و شاه صفی بوده است. حاکمان معاصر سبزواری عبارتند از:
سبزواری به درخواست شاه عباس دوم، سمت امامت جمعه اصفهان و منصب شیخ الاسلامی را پذیرفت. و از جانب شاه عباس دوم تدریس در مدرسه ملا عبدالله شوشتری به وی واگذار شد. وی درصدد اصلاح شاه عبّاس دوم بوده و مسائلی را به او گوشزد می کرده است. وی به حاکمان توصیه می کند که عالمان متعهّد را به شغل قضاوت تشویق کنند.

جملاتی از کاربرد کلمه محمدباقر سبزواری

این کتاب اولین بار توسط سیدمحمد مشکوة شناسایی و عکس آن را با مقدمه و تهیه فهرست‌های مختلف تدوین و در سال ۱۳۲۹قمری در تهران به چاپ رساند. سپس محقق مصری محمدعبدالغنی حسن در سال ۱۳۷۴ قمری با شیوه ای بدیع تحقیق کرد و در مصر چاپ کرد سپس در بیروت آن را چاپ افست کرد. همچنین نسخه دیگری از این کتاب در کتابخانه سیدمحمد جزائری پیدا شد و مکی سیدجاسم آن را در سال ۱۳۷۵ قمری در بغداد و درس ال ۱۴۰۷قمری در تهران چاپ کرد. سید محمدباقر سبزواری نیز در سال ۱۳۳۰ شمسی این کتاب را با استشهاد از اشعار فارسی به چاپ رساند.
شیخ جعفر از اهالی حویزه در عین حال زادهٔ کمره (از توابع خمین) بود. وی علاوه بر فقاهت، مفسر اخباری و متکلم بود. وی در علم حدیث و اخبار شاگرد محمدتقی مجلسی (مجلسی اول) و در علوم معقول و منقول از شاگردان محمدباقر سبزواری بود. وی همچنین شاگرد برجسته محقق خوانساری و داماد وی نیز بوده‌است.
محمد ابراهیم فرزند سوم محقق سبزواری در دورهٔ صفویه (احتمالاً در زمان فتنه افغان) به روستای قهی مهاجرت کرد و در قلعه آتشگاه این روستا ساکن شد. چندین نسل از نوادگان محمدباقر سبزواری در این قلعه زندگی کرده‌اند. از این رو به خانوادهٔ قلعه‌ای‌ها معروفند. بعدها آنها نام خانوادگی شان را به اشرفی، باقری و باقری محققی تغییر دادند.