چیستان

تصویری که بی گمان از فرهنگِ کشاورزیِ باستان به خداینامه‌ها آمده: مرگ چونان دروگری، و به دستَش داسی! در آزمونِ موبدان از زال مهّم‌ترین چیستان همین است: آن مَردِ داس به دست کیست که چون دروگری تَروخشک را می دروَد و لابه و افغانِ آن‌ها را که زیر پا فرو می‌شکند نمی‌شنود؟ – فردوسی نیز با همهٔ آگاهی به انهدام، از خلاقیّت ناچار است. خاطراتِ انهدام او را نیز به خلاقیّت برمی انگیزد؛ خلاقیّتی که خود در توضیحِ انهدام و زوال است! و همین اندیشهٔ زمان ستیز و مرگ آگاه است که بخش‌های جدا جدای شاهنامه را به هم می‌پیوندد.»

معمای دو پاکت یا معمای مبادله یک بازی فکری، چیستان و ناسازنما در زمینهٔ منطق، احتمالات و بازی و ریاضی است. این معما در نظریهٔ تصمیم‌گیری و همچنینتعبیر بیزی از نظریهٔ احتمالات از توجه ویژه‌ای برخوردار است. از لحاظ تاریخی این معما به عنوان یکی از انواع ناسازنمای کراوات ظهور کرد.