چاه پتانسیل

چاه پتانسیل

معنی کلمه چاه پتانسیل در فرهنگستان زبان و ادب

{potential well} [شیمی، فیزیک] ناحیه ای در میدان نیروهای پایستار که انرژی پتانسیل هر ذره در آن کمتر از ناحیۀ پیرامون است

معنی کلمه چاه پتانسیل در دانشنامه عمومی

یک چاه پتانسیل  منطقه اطراف یک کمینه محلی از انرژی پتانسیل است. انرژی گرفته شده در چاه پتانسیل قادر به تبدیل به نوع دیگری از انرژی ( انرژی جنبشی در مورد چاه پتانسیل گرانشی ) نیست چون در کمینه چاه پتانسیل محبوس است.
در مکانیک کوانتومی، مسئله ذره در جعبه که به «چاه پتانسیل بی نهایت» ( Infinite Potential Well ) نیز معروف است، بیانگر وضعیت ذره آزادی بوده که در یک فضای کوچک غیر قابل نفوذ به دام افتاده، در آن حرکت می کند و توانایی خارج شدن از آن را ندارد. این مسئله در واقع مثالی شهودی برای درک بهتر تفاوت دو دیدگاه فیزیک کلاسیک و مکانیک کوانتومی است.
در فیزیک و مکانیک کلاسیک، ذره به دام افتاده در جعبه ای بزرگ، می تواند هر سرعتی را اختیار کند و در حالت خیلی ساده تنها یک مسیر را طی می کند تا انرژیش تمام شود. با کوچک شدن ابعاد جعبه تا مقیاس چند نانومتر، رفتارهای کوانتومی نمود بیشتری پیدا می کنند. در این حالت، ذره فقط می تواند برخی از سطوح انرژی مثبت را اختیار و در آن سطح ها حرکت کند. بدین ترتیب هیچگاه نمی تواند انرژی صفر را داشته باشد ( تراز انرژی صفر وجود ندارد ) و لذا هیچگاه نمی تواند به حالت سکون در آید.
همچنین در حالت کوانتومی، احتمال یافتن ذره بستگی به تابع توزیع دارد که خود وابسته به ترازهای انرژی است. از طرفی ذره ممکن است در نقاط خاصی موسوم به گره فضایی، هیچگاه یافت نشود.
مسئله ذره در جعبه، یکی از مسائل مکانیک کوانتومی است که بدون نیاز به روابط پیچیده ریاضی و به صورت تحلیلی حل می شود. این مسئله که اساس آن، بحث کوانتیده ( گسسته ) بودن ترازهای انرژی است، درک مناسبی در برخورد با مسائل پیچیده تر و تشریح سیستم های اتمی و مولکولی به ما می دهد. با ما در ادامه این مقاله همراه باشید تا به زبانی ساده مفاهیم و روابط مربوط به آن را بیان کنیم. در ابتدای امر، برای اینکه درک بهتری از مسئله داشته باشیم، به تشریح مدل یک بعدی می پردازیم. در انتها نیز مدل دو و سه بعدی که در واقع تعمیمی از حالت یک بعدی هستند، عنوان می شوند.
ذره ای را تصور کنید که در یک جعبه یک بعدی! ( چاه پتانسیل ۱ بعدی ) به طول L
به دام افتاده و نمی تواند از آن خارج شود. کف این جعبه دارای پتانسیل صفر و دیواره های آن به پتانسل بی نهایت متصل هستند
در مقاله «معادله شرودینگر - - به زبان ساده» با این معادله آشنا شدیم. با استفاده از این معادله می توانیم سطوح مختلف مجاز انرژی و تابع توزیع احتمال، که مربع قدر مطلق آن مکان ذره را نتیجه می دهد را به دست آوریم. در این مسئله نیز ابزار ما معادله شرودینگر بوده و از حل آن به اطلاعات مربوط به ذره درون چاه پتانسیل بی نهایت پی می بریم. نگران نباشید! حل این مسئله بسیار ساده بوده و کافی است به ترتیب زیر عمل کنید:

معنی کلمه چاه پتانسیل در ویکی واژه

ناحیه‏ای در میدان نیروهای پایستار که انرژی پتانسیل هر ذره در آن کمتر از ناحیۀ پیرامون است.

جملاتی از کاربرد کلمه چاه پتانسیل

تله یون خطی از مجموعه ای از میله‌های چهار قطبی برای محدود کردن یون‌ها به صورت شعاعی و یک پتانسیل الکتریکی ساکن الکترودهای انتهایی برای محدود کردن یون‌ها به صورت محوری استفاده می‌کند. شکل خطی تله را می‌توان به عنوان یک فیلتر جرمی انتخابی یا به عنوان یک تله واقعی با ایجاد یک چاه پتانسیل برای یون‌ها در امتداد محور الکترودها استفاده کرد. مزایای طراحی تله خطی افزایش ظرفیت ذخیره‌سازی یون، زمان اسکن سریع‌تر و سادگی ساخت است (اگرچه هم‌ترازی میله‌های چهارقطبی حیاتی است و محدودیت کنترل کیفیت را به تولید آنها اضافه می‌کند. این محدودیت علاوه بر این در الزامات ماشین‌کاری تله سه بعدی وجود دارد.