معنی کلمه کاخ چهلستون در لغت نامه دهخدا
روی عمارت مانند سایر عمارات و کاخهای سلطنتی صفویه به سمت مشرق است ، و تا سال 1300 هَ. ق. که تزئینات آن خراب نشده بود وضع آن بدین منوال بوده که از بالای سنگهای ازاره مرمری منقش که اکنون هم موجود است تا سقف زیبای آئینه و موزائیک که خوش بختانه آنها نیز از دستبرد وتغییر و تبدیل مصون مانده اند، همه دیوارها مانند شاه نشین فعلی که از آئینه و طلاکاری تزئین شده و جزء یکی از قسمتهای اصلی بنای موجود محسوب میشود سرتاسری پوشیده از قابهای بزرگ و کوچک آئینه و نقاشیها و شیشه های رنگین بوده است.
فلاندن نقاش فرانسوی که بهمراهی معمار و باستانشناس فرانسوی کست در سلطنت محمدشاه قاجار به ایران آمده و اصفهان و عمارات تاریخی آن را دیده است ،در خصوص عمارت چهلستون پس از توصیف بنا میگوید: خیلی خوشحالم که این عمارت را بدون عیب و خرابی یافتم ، باید شکر کرد که جنگها و اغتشاشات بدان آسیب نرسانده است. بنابراین یکصد و پانزده سال قبل که دو قرن تمام از ساختمان عمارت چهلستون در زمان شاه عباس دوم میگذشته عمارت مزبور سالم بوده و هیچگونه خرابی بعمد یا سهو در آن راه نیافته بوده است. عموم درها یکسره از خاتم و بعضیها منقش بنقوش دلربا بوده و پنجره های بالای آنها بسیار زیبا و فریبنده و تماشائی بوده است. ستونها که اکنون عاری از تزئینات است همه از آئینه های ریزه لوزی شکل رنگارنگ مستور بوده. و نقاشی ها و مینیاتورهای قسمت های پائین سالن موزه فعلی و اطاقهای طرفین ایوان آئینه و اطاق های فوقانی آنها و نقاشیهای دو ایوان شمالی و جنوبی و مینیاتورها که بعداً بوسیله اداره باستانشناسی از زیر قشر گچ خارج شده و بعضیها تعمیر گشته و بعضی دیگر به صورت اصلی نگاهداری شده همه صحیح و سالم و بدون هیچگونه عیب و نقصی جلب توجه سیاحان و تماشاچیان را مینموده و معرف کلک سحرآمیز نقاشان و هنرمندان ایران بوده است.