پیتک

همانند گاه‌شماری یزدگردی، در این گاه‌شماری‌های محلی نیز سال از دوازده ماه سی‌روزه و پنج روز اندرگاه تشکیل می‌شد. پنج روز اندرگاه در نواحی گوناگون، پیتک یا پنجک نامیده می‌شد. محل قرار گرفتن این پنج روز مانند گاه‌شماری یزدگردی پایان آبان ماه بوده‌است. نام این ماه، به‌صورت آول ماه یا اونِ ماه آمده‌است. همچنین، از آنجایی که در ۶۳۲ میلادی، هنگام ابداع گاه‌شماری یزدگردی، ماه تیر در گاه‌شماری وهیژکی (کبیسه‌دار) مقارن اسفند در گاه‌شماری جدیدالتأسیس خراجی ساسانی قرار داشته، جشن تیرگان یا تیر موسیزه، نوروز طبری نیز نامیده شده‌است.

چون پیتک جزو شمار روزهای سال نبوده جداگانه و مقدس شمرده می‌شده و از این رو در این پنج روز رسم نبود که شبان از کارفرما مانند روزهای دیگر سال مزد بگیرد. در برابر آن به وی هدیه‌ای از پشم یا فرآورده‌ای دیگر داده می‌شد. تا مزد آن پنج روز از راه دیگری جبران شده باشد. اما اکنون که مزد بر پایه تقویم رسمی هجری شمسی است، خودبخود مزد نگرفتن در پیتک هم حل شده‌است.

به معنی ماه بزرگ و همچنین ماه نخست بهار که پیش از فرا رسیدن آن پنج روز پنجه یا پیتک گرفته می‌شود و آغاز پنج روز (پنجه دزدیده) به روایتی از یازدهم فروردین ماه هجری خورشیدی کنونی و به روایت دیگر از روز سیزدهم ماه رسمی کنونی است؛ بنابراین آغاز ماه مس سنگسری یا از شانزدهم فروردین ماه هجری خورشیدی رسمی یا از هجدهم همین ماه خواهد بود.

طایفه سرپیتک: قبلاً جزئی از طایفه چمن بوده است. اما در سال ۱۳۶۵ برای اولین بار تحت عنوان طایفه مستقل سرشماری گردیده‌اند. نام سرپیتک از دوره قاجار به همین نام بوده و برگرفته از نام محلی تحت نام بان پیتک است.

این گاهشماری با قرائتی دیگر (غیررسمی و قدیمی‌تر) در تطبیق با تقویم هجری خورشیدی سال آن از ۳ مردادماه تثبیت شده و شروع می‌شود و در ماه‌های پاییز و زمستان با تقویم هجری خورشیدی مطابق است. در سالهای عادی روز اول فروردین با ۳۰ اونه ما تبری و پنج روز بعد با پیتک (۵ روزه) و در سال‌های کبیسه شش روز اول فروردین برابر با شیشک (۶ روزه) برابر است.