معنی کلمه پناهگاه مردم در دانشنامه اسلامی
خویشاوندان، پناهگاه انسان می باشند:وفصیلته التی تـویه.و قبیله اش را که همیشه از او حمایت می کرد. گفته اند چون در آیه سابقه خداوند فرموده بود کسی از احوال اقارب و ارحام کسی پرسش نمی کند برای آنکه تصور نشود جهت آن ندیدن و نشناختن مردم است یکدیگر را فرموده بینا و شناسا کرده شوند نزدیکان و دوستان بیکدیگر چون حمیم اعم از خویش و صدیق است و بر واحد و جمع اطلاق می شود لذا دو ضمیر جمع در کلام الهی بآن عود نموده و مقصود بیان شدت و سختی آنروز است که هر کس بقدری گرفتار خود است که از حال دیگری سؤال نمی کند با آنکه بستگان خود و او را می بیند و بعضی گفته اند مراد خداوند از این آیه آنستکه مردم را در آنروز با یکدیگر شناسا می کنند و بینا به اوضاع و احوالشان می نمایند برای مزید سرور اهل ایمان و اندوه اهل عصیان و لذا حاجت بپرسش و سؤال از حال یکدیگر ندارند و این عمل به توسط ملائکه قبلا انجام می گیرد و بعدا آنها را سوق به بهشت و جهنم می دهند و در آن روز دوست دارد و آرزو می کند گناهکار که فدا و عوض دهد از عذاب الهی پسران عزیز و همسر گرامی و برادر با جان برابر و قبیله و عشیره خود را که در دنیا منتسب به آنها بوده و با آنکه از آنها جدا بوده آنان او را در پناه و حمایت خود قرار می دادند و در شدائد با او کمک می کردند چون فصیله بر چنین عشیره ای اطلاق می شود.
پناهگاهی کعبه
کعبه، پناهگاه و جایگاهی امن برای مردم می باشد و پناهگاه بودن کعبه برای مردم، از نعمت های خداوند و شایسته یادآوری می باشد:واذ جعلنا البیت مثابة للناس وامنا...و (به خاطر بیاورید) هنگامی که خانه کعبه را محل بازگشت و مرکز امن و امان برای مردم قرار دادیم ... . «اذ» مفعول برای «اذکروا» مقدر است.«مثابة» یعنی مکانی که مردم پی در پی بدان جا روی می آورند «ثوب» و به معنای پناهگاه نیز آمده است. چنان که «امنا» نیز مکان و موضع امن است. فیه ءایـت بینـت مقام ابرهیم ومن دخله کان ءامنا ولله علی الناس حج البیت من استطاع الیه سبیلا ومن کفر فان الله غنی عن العــلمین.در آن، نشانه های روشن، (از جمله) مقام ابراهیم است و هر کس داخل آن (خانه خدا) شود در امان خواهد بود، و برای خدا بر مردم است که آهنگ خانه (او) کنند، آنها که توانایی رفتن به سوی آن دارند. و هر کس کفر ورزد (و حج را ترک کند، به خود زیان رسانده)، خداوند از همه جهانیان، بی نیاز است.
← تفسیر آیات
ابراهیم علیه السّلام برای قرار گرفتن مکه، شهری امن و پناهگاهی مطمئن دعا کرد:واذ قال ابرهیم رب اجعل هـذا بلدا ءامنا وارزق اهله من الثمرت من ءامن منهم بالله والیوم الاخر قال ومن کفر فامتعه قلیلا ثم اضطره الی عذاب النار وبئس المصیر.و (به یاد آورید) هنگامی را که ابراهیم عرض کرد: «پروردگارا! این سرزمین را شهر امنی قرار ده! و اهل آن را (آنها که به خدا و روز بازپسین، ایمان آورده اند) از ثمرات (گوناگون)، روزی ده! » (گفت: ) «ما دعای تو را اجابت کردیم و مؤمنان را از انواع برکات، بهره مند ساختیم (اما به آنها که کافر شدند، بهره کمی خواهیم داد سپس آنها را به عذاب آتش می کشانیم و چه بد سرانجامی دارند» واذ قال ابرهیم رب اجعل هـذا البلد ءامنا واجنبنی وبنی ان نعبد الاصنام.(به یاد آورید) زمانی را که ابراهیم گفت: «پروردگارا! این شهر (مکه) را شهر امنی قرار ده! و من و فرزندانم را از پرستش بتها دور نگاه دار!.
← تفسیر آیات
...