یک دره

رودخانهٔ تاشکورگان درست از شمال گذرگاه خنجرآب آغاز می‌شود و در امتداد بزرگراه قره‌قروم به تاشکورگان در شمال جریان می‌یابد. درست در شمال تاشکورگان به سمت شرق می‌چرخد و از میان یک دره به حوضهٔ طارم می‌رود و در آنجا به رودخانهٔ زرفشان رود می‌پیوندد.

نمای داخلهٔ جزیره دارای کوه‌های ناهموار با منشأ آتشفشانی است. آتشفشان هنوز در این جزیره کاملاً مشهود است، محبوب‌ترین نمونه‌ها دریاچه جوشان دومینیکا و «دره ویران» است. دریاچه جوشان (دومین دریاچه جوشان بزرگ جهان) درون یک دهانه قرار دارد و توسط یک آبشار تغذیه می‌شود - باور بر این است که جوشش آن ناشی از گرمای یک محفظه ماگما در زیر دریاچه است. درهٔ ویران یک دره گوگردی از دودکش‌های آتشفشانی و چشمه‌های آب گرم است که مانع از رشد قابل توجه گیاهان می‌شود - در تضاد کامل با جنگل‌های بارانی اطراف. دهانه آتشفشانی که امروزه از نظر فنی غیرفعال است، آخرین بار در سال ۱۸۸۰ فوران کرد. منطقه ای که در ۴ ژانویه ۱۸۸۰ منفجر شد «دقیقاً ۹ مایل مربع» گزارش شد.

در یک دره در کنار یکی از این رودخانه‌ها قریه کله‌سر (قلعه‌سر) یا کله‌هزار واقع است و قریب هشتاد خانه پانصد نفر جمعیت دارد. اطراف ده هر قطعه زمین مناسبی را زراعت کرده بودند. از این دره که گذشتیم به قریه سورت رسیدیم چشمه‌های آب گوگردی که سابقاً ذکر شد در حوالی این قریه واقع است. در این کوه‌ها درخت‌های سروکوهی زیاد دارد. در سمت شمال راه در کمرکوهی قریه است موسوم به بدله (بادله کوه) که قریب هفتصد نفر جمعیت دارد.

جلریز در مرکز-شرق از مرکز میدان وردک (میدان شهر) واقع شده‌است و در فاصله ۶٢. ٩ کیلومتری جنوب غرب شهر کابل قرار دارد. این ولسوالی از شمال به ولایت پروان، از غرب به ولسوالی حصه اول بهسود، از جنوب غرب به ولسوالی دای میرداد، از جنوب شرق به ولسوالی نرخ و میدان شهر و از غرب به ولایت کابل محدود است. ولسوالی به‌شکل یک دره اصلی به فاصله ٣٧ کیلومتر از غرب به شرق و دیگر دره‌های فرعی افتاده‌است. دریای اصلی آن دریای سرچشمه است، (اسم بخش علیای دریا کابل) که از کوتل اونی سرچشمه می‌گیرد.

خرم‌آباد یک شهر کوهستانی است و در میان یک دره شکل گرفته است. اطراف خرم‌آباد را کوه‌هایی با شرایط تقریباً یکسان مسدود کرده است و تنها نقطه جنوبی شهر در دشتی به نام کُرِّگاه شرقی قرار گرفته است. این شهر از شمال به مخمل‌کوه، از غرب به سفیدکوه و از شرق به کوه مدبه محدود می‌شود. هم‌اکنون طرحی در حال اجرا بر روی کوه مدبه در شرق خرم‌آباد است که شامل ایجاد مسیر دسترسی آسفالت، فضای سبز، هتل و باغ‌وحش می‌باشد.

این شهر کوچک در یک دره در بلندی‌های جولان و در ارتفاع ۱۰۱۰ متری از سطح دریا واقع شده‌است. این شهر در دوران عثمانی به عنوان یک ایستگاه راه در مسیر کاروان‌ها به شهر دمشق تأسیس شد. سپس به یک شهرک نظامی تبدیل شد با جمعیتی در حدود ۲۰٬۰۰۰ نفر(بیشتر عرب). این شهر موقعیت استراتژیکی دارد و در کنار خط آتش‌بس با اسرائیل واقع است. وضعیت دولت این شهر به دلیل درگیری سوریه و اسرائیل بلاتکلیف است.

در سال ۱۸۵۳ نخستین بادپر با یک سرنشین به پرواز درآمد و تنها توانست درازای یک دره را پرواز کند. بادپرهای امروزی می‌توانند بسیار بیش‌تر از این مسافت پرواز کنند. در سال ۱۹۸۶ یک هواپیمای بی‌موتور توانست بر فراز کالیفرنیا تا ارتفاع ۱۱۵۰۰ متری از سطح زمین اوج بگیرد.

تپه شماره یک دره نسو مربوط به سدهٔ ۴ و ۵ ه.ق است و در شهرستان خرم‌آباد، دره نسو واقع شده و این اثر در تاریخ ۱۲ بهمن ۱۳۸۱ با شمارهٔ ثبت ۷۱۰۵ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

روستای بنجو دارای یک دره قدیمی به نام دره بنجو و باغ بنجو که در شمال این روستا واقع است می‌باشد که این باغ‌ها اکثراً دارای نخل و کنار است.

تنگه به یک دره ژرف و کوچک یا گذرگاه باریک گفته می‌شود.