گرزه مار

معنی کلمه گرزه مار در لغت نامه دهخدا

گرزه مار. [ گ َ زَ / زِ ] ( اِ مرکب ) مار زهردار بود :
چه کردی زبان بر بدی کامکار
چه در آستین داشتی گرزه مار.سنایی.ز من بگذر که من خود گرزه مارم
بلی مارم که چون او مهره دارم.نظامی.رجوع به گرزه شود.

معنی کلمه گرزه مار در فرهنگ فارسی

( اسم ) مار گرزه : آلت از میان گوشت چون گرزه مار از پوست بر آمد .

معنی کلمه گرزه مار در دانشنامه عمومی

گَرزِه مار ( نام علمی: Macrovipera lebetina ) یک گونه از مارهای سمی است که در شمال آفریقا، بخش هایی از خاورمیانه و از شرق تا منطقهٔ کشمیر پراکندگی دارد. تا کنون ۵ زیرگونه از گرزه مار شناسایی شده است. گرزه مارها در جنس ماده تا ۱/۵ متر طول دارند و نرها کمی کوچک تر هستند.
مشهور ترین سرده از خانواده گرزه مار ها که از سمی ترین گونه های مارهای ایران محسوب می شوند افعی ها هستند و در بیشتر مناطق ایران دیده می شود. گرزه مار با نام های افعی گل گز، افعی خاتونی، افعی داوودی، افعی سیاه و افعی سلیمانی نیز شناخته می شود.
گردن کاملاً مشخص، سر مثلثی شکل با پولک های ریز، مردمک چشم عمودی، پوزه گرد و پولک رسترال متصل به دو یا سه عدد پولک، بین فاصله دو چشم ۸ تا ۱۲ پولک، دور چشم ۱۳ تا ۱۹ پولک، بین چشم و لب بالا ۲ یا ۳ پولک، سطح پشتی تیغه دار و در ۲۳ یا ۲۵ یا ۲۷ ردیف و سطح زیرین دم ۳۲ تا ۵۴ عدد، پولک مخرجی منفرد. رنگ بدن متفاوت و بیشتر به رنگ خاکستری روشن یا تیره یا نقره ای متمایل به سیاه، ساده و یکنواخت یا با خال های متفاوت، خال ها گاهی به شکل دایره های ناقص یا کامل متمایل به قرمز آجری یا زرد زیتونی همراه با خال های کوچک تیره، دارای خط پهن قهوه ای تیره در دو طرف گردن و به سمت قسمت خلفی چشم ممتد، سطح پشتی بعضی نمونه ها به رنگ قهوه ای روشن یا خاکستری با خطوط قهوه ای تیره و لکه های قرمز آجری، امتداد این نقوش از ناحیه گردن تا انتهای دم، سطح شکمی سفید یا زرد روشن و گاهی با خال های سیاه و سفید است. حداکثر طول این مار ۱۶۸ سانتی متر و طول دم ۲۰ سانتی متر است و از مارمولک ها، موش ها، گنجشک ها و تخم پرندگان تغذیه می کند.
گرزه مار تا ۳۵ تخم در تابستان می گذارد و اغلب تخم ها حاوی نوزاد است.
کوهستان ها، لای سنگ ها و بوته ها، تپه ماهورها، علفزارها.
این مار در مناطق وسیعی شامل قبرس، جزایر دریای مدیترانه، شمال آفریقا، خاورمیانه، کشمیر، افغانستان، بلوچستان، زیر گونه ( Obtusa ) ابتوزا از ناحیه قفقاز تا لبنان، شوروی سابق ( داغستان، مناطق مجاور قفقاز ) ترکیه، عراق، ایران، پاکستان و شمال هند انتشار دارد.
آذربایجان شرقی و غربی، اردبیل، زنجان، مرکزی، تهران، کردستان، همدان، لرستان، کرمانشاه، خوزستان، اصفهان، فارس، گیلان، مازندران، گلستان، خراسان، سمنان، قزوین، قم و چهارمحال بختیاری.

جملاتی از کاربرد کلمه گرزه مار

ور نسیم لطف او یکره وزد بر گرزه مار مهره گردد در بن دندان او یکسر لعاب

بعدلش زهر شد بسته بنیش گرزه مار اندر بفضلش خوشۀ خرما پدید آید به خار اندر

مهمترین محصول کشاورزی منطقه گندم، جو، نخود، چغندرقند و … می‌باشد. وجود جنگل‌های وسیع و با ارزش بلوط ایرانی از ویژگی‌های بارز منطقه محسوب می‌شود دیگر گونه‌های گیاهی مهم منطقه عبارتند از: زبان گنجشک، بنه، کیکم، زالزالک، گلابی وحشی، بادام کوهی، شیرین بیان و انواع گندمیان. سنجاب ایرانی بز و پازن، پلنگ، گرگ، تشی، گربه جنگلی، خرگوش، کفتار، شغال، خرس قهوه‌ای، روباه معمولی، کبک و انواع عقاب، دلیجه، یله مار، گرزه مار و مار کوتوله پارسی از مهم‌ترین گونه‌های جانوری این منطقه به‌شمار می‌آیند.