چهارمضراب

معنی کلمه چهارمضراب در لغت نامه دهخدا

چهارمضراب. [ چ َ / چ ِ م ِ ] ( اِ مرکب ) اصطلاح موسیقی است واین اصطلاح شاید از چهار سیم تار قدیم گرفته شده باشد. و آن ضربی است از آهنگهای ضربی در موسیقی ایرانی و مقید است به اوزان دو ضرب مرکب و بندرت سه ضرب ( مرکب یا ساده ) و این قطعه ضربی در ابتدای آوازها به وسیله آلات موسیقی ( آلات موسیقی سیمی ) نواخته می شود و در اصل مخصوص تار و سه تار بوده ولی اکنون در پیانو و ویولون هم رایج شده است و سرآغاز یا مبین و نماینده حالات دستگاهی است که نوازنده به دنبال آن خواهد نواخت. چهار مضراب را برای هر یک از دستگاهها و آوازها و بیات ها و احیاناً گوشه ها میتوان ساخت و نواخت.

معنی کلمه چهارمضراب در فرهنگ معین

( ~. مِ ) [ فا - ع . ] (اِمر. ) = چارمضراب : اصطلاحی است در نواختن آهنگ موسیقی ، نوعی از آهنگ موسیقی که نوازندة ساز در دستگاه های مختلف آواز می نوازد تا آوازخوان برای خواندن مهیا شود، گونه ای از زدن که زننده خواننده را برای خواندن مهیا سازد.

معنی کلمه چهارمضراب در فرهنگ عمید

نوعی آهنگ موسیقی و نواختن ساز.

معنی کلمه چهارمضراب در فرهنگ فارسی

( اسم ) اصطلاحی است در نواختن آهنگ موسیقی نوعی از آهنگ موسیقی که نوازند. ساز در دستگاههای مختلف آواز مینوازد تا آوازه خوان برای خواندن مهیا شود گونه ای از زدن که زننده خواننده را برای خواندن مهیا سازد .
اصطلاح موسیقی است و این اصطلاح شاید از ۴ سیم تار قدیم گرفته شده باشد .

معنی کلمه چهارمضراب در دانشنامه آزاد فارسی

نام یکی از فرم های موسیقی ایران در سال های اخیر. چهارمضراب یکی از مهم ترین و رایج ترین فرم های موسیقی است که اساساً بی کلام است و ساختمان آن براساس یک یا چند فیگور ریتمیک قرار دارد که «پایه» نامیده می شود و اغلب در وزن های ۸/۶،۱۶/۶و۴/۲ است و گاهی در وزن های دیگر نیز ساخته می شود. در ردیف موسیقی ایران نمونه های ساده ای از چهارمضراب وجود دارد، مانند چهارمضراب نوا، همایون، دلکش، ماهور، در ردیف موسی معروفی، و سه گاه که برخی از آن ها در شروع دستگاه نواخته می شود؛ مانند چهارمضراب نوا، همایون، و سه گاه و برخی مابین گوشه ها نواخته می شود، مانند چهارمضراب ماهور یا دلکش. گوشه مجلس افروز که امروز در ردیف موسیقی موجود است، در واقع نوعی چهارمضراب محسوب می شود. اولین هنرمندی که به شکل تخصصی روی چهارمضراب کار کرد، استاد ابوالحسن صبا بود که چهارمضراب های متنوعی را در همه دستگاه ها ابداع کرد. چهارمضراب ماهور او، که برخی به اشتباه آن را به درویش نسبت می دهند، بسیار معروف است. پس از صبا، فرامرز پایور، پرویز مشکاتیان، و حسین علیزاده، روی این فرم بیش از دیگران کار کردند و آثاری به صورت کتاب و نوار انتشار دادند. از چهارمضراب های معروف معاصر می توان چهارمضراب مخالف سه گاه اثر پایور؛ شورانگیز اثر مشکاتیان؛ بیات ترک اثر حسین علیزاده را نام برد.

جملاتی از کاربرد کلمه چهارمضراب

قطعهٔ به زندان در گوشهٔ شوشتری است و نمونه‌ای از یک چهارمضراب برای ویولن دانسته شده‌است.
از استادان وی می‌توان به هنرمندانی نظیر «نورعلی برومند»، «داریوش صفوت»، «محمدتقی مسعودیه»، «علیرضا مشایخی»، «شاهین فرهت»، «پری برکشلی»، «مصطفی کمال پورتراب» و «احمد پژمان» اشاره نمود. او در سال ۱۳۵۰ به همراه ارکستر بزرگ رادیو، چهارمضراب ماهور «درویش خان» با تنظیم «فریدون شهبازیان» را اجرا کرد. وی پس از انقلاب ۱۳۵۷ ایران اولین کنسرت بانوان بدون خواننده را در سال ۱۳۷۱ با دو گروه «سماعی» و «گلبانگ» سرپرستی کرد. «مسعود لقاء» نوازنده «فلوت» و «آزاده لقاء» نوازنده «دف» و «نازیلا لقاء» نوازنده «ویلن» و «کمانچه» و کامبیز لقاء کارشناس ارشد معماری، همسر و فرزندان او هستند.
به لحاظ سیر ملودی، گوشهٔ دلکش حالت صعودی-نزولی دارد. گوشهٔ دلکش حول درجهٔ پنجم ماهور متمرکز است و تا درجهٔ ششم نیز صعود می‌کند اما نهایتاً به نت پایه ماهور فرود می‌کند. اجرای گوشهٔ دلکش می‌تواند بسیار مفصل باشد و گاه در آن گوشهٔ دیگری به نام «حاجی حسنی» نیز اجرا می‌شود. پس از گوشهٔ دلکش نیز معمولاً یک چهارمضراب اجرا می‌شود. همچنین در اوج گوشهٔ دلکش می‌توان اشاره‌ای به آواز ابوعطا نیز یافت.