معنی کلمه مالک بن انس در دانشنامه آزاد فارسی
فقیه، محدث و پیشوای مذهب فقهی مالکی. بنابر مشهور، او عرب خالص یمنی بود. با آن که در زمان او مسافرت کردن برای تحصیل علم، به ویژه حدیث، شایع بود، هیچ مسافرتی از او نقل نشده است. تحصیلاتش را در مدینه نزد کسانی چون ابن شهاب زهری ( ـ۱۲۴ق)، ربیعة بن عبدالرحمان معروف به ربیعةالرأی ( ـ۱۳۶ق)، نافع مولی عبدالله بن عمر ( ـ۱۲۰ق) و به ویژه ابوبکر عبدالله بن یزید معروف به ابن هرمز ( ـ۱۴۸ق) به پایان رساند. از اساتید مالک، امام صادق (ع) را نیز می توان نام برد. او برای خود در مسجد نبوی کرسی تدریس و افتا برقرار کرده، و در فتوا و سیاست بسیار محتاط بود و کمتر به رأی می پرداخت. منابع فقه مالک عبارت بود از کتاب، سنت، اجماع، عمل اهل مدینه، قیاس و استحسان. حیات او که هم زمان با قیام عباسیان بود، از فعالیت سیاسی خالی است. پس از روی کارآمدن عباسیان در قیام محمد بن عبدالله ( ـ۱۴۵ق) معروف به نفس زکیه، که استادش ابن هرمز نیز در آن شرکت داشت، جز پاسخ به استفتای اهل مدینه، دربارۀ جواز شکستن بیعت منصور عباسی، دخالت دیگر نداشت و بدین سبب و یا به اسباب دیگری که روشن نیست، جعفر بن سلیمان، والی وقت مدینه، پس از شکست نفس زکیه بر او شلاق زد. با این حال، خلفای عباسی سعی در رعایت حرمت مالک داشتند. حتی از او خواستند تا برای ایجاد وحدت رویۀ فقهی و قضایی در حدود خلافت اسلامی کتابی تدوین کند و از سوی خلافت همان کتاب، مرجع اخذ فتوا و مستند قضاوت قضات اعلام شود، ولی مالک از این کار ابا داشت. وی کتاب مُوَطّأ را در دَه سال تدوین کرد؛ از این کتاب که از قدیمی ترین کتاب های فقهی است، روایت های مختلفی وجود دارد. ابوالحسن دارقطنی در این باره کتابی با نام اختلاف الموطّآت نوشته است. مالک پس از مرگ در قبرستان بقیع در مدینه دفن شد.