معنی کلمه نقش باغ در دانشنامه اسلامی
آبادانی زمین از رهگذر باغ ها می باشد:وفی الارض قطع متجـورت وجنت من اعنـب وزرع ونخیل صنوان وغیر صنوان یسقی بمآء وحد ونفضل بعضها علی بعض فی الاکل ان فی ذلک لایـت لقوم یعقلون. و در روی زمین، قطعاتی در کنار هم قرار دارد که با هم متفاوتند و (نیز) باغ هایی از انگور و زراعت و نخل ها، (و درختان میوه گوناگون) که گاه بر یک پایه می رویند و گاه بر دو پایه (و عجیب تر آنکه) همه آنها از یک آب سیراب می شوند! و با این حال، بعضی از آنها را از جهت میوه بر دیگری برتری می دهیم در اینها نشانه هایی است برای گروهی که عقل خویش را به کار می گیرند! در آخرین آیه مورد بحث، به یک سلسله نکات جالب زمین شناسی و گیاه شناسی که هر کدام نشانه نظام حساب شده آفرینش است اشاره کرده، نخست می فرماید: در زمین قطعات مختلفی وجود دارد که در کنار هم و در همسایگی یکدیگرند (و فی الارض قطع متجاورات).با اینکه این قطعات همه با یکدیگر متصل و مربوطند، هر کدام ساختمان و استعدادی مخصوص به خود دارند، بعضی محکم، بعضی نرم، بعضی شور، بعضی شیرین و هر کدام استعداد برای پرورش نوع خاصی از گیاهان و درختان میوه و زراعت را دارد.دیگر اینکه، در همین زمین باغ ها و درختانی وجود دارد از انواع انگور و زراعت ها و نخل ها (و جنات من اعناب و زرع و نخیل). و عجب اینکه این درختان و انواع مختلف آنها، گاهی از یک پایه و ساقه می رویند و گاه از پایه های مختلف (صنوان و غیر صنوان).جالب اینکه گاه می شود که هر یک از این شاخه ها، نوع خاصی از میوه را تحویل می دهد، ممکن است این جمله اشاره به مساله استعداد درختان برای پیوند باشد که گاه بر یک پایه چند پیوند مختلف می زنند و هر کدام از این پیوندها رشد کرده و نوع خاصی از میوه را به ما تحویل می دهد، خاک یکی، و ریشه و ساقه یکی، اما میوه و محصولش مختلف و متفاوت است! و عجیبتر اینکه، همه آنها از یک آب سیراب می شوند(یسقی بماء واحد). و با این همه، بعضی از این درختان را بر بعض دیگر از نظر میوه برتری می دهیم (و نفضل بعضها علی بعض فی الاکل).حتی بسیار دیده ایم که در یک درخت یا در یک شاخه، میوه هایی از یک جنس وجود دارد که طعم ها و رنگ های متفاوت دارند، و در جهان گل ها بسیار دیده شده است که یک بوته گل و حتی یک شاخه، گل هایی به رنگ های کاملا مختلف عرضه می کند. این چه آزمایشگاه و لابراتوار اسرار آمیزی در شاخه درختان به کار گذارده شده است که از مواد کاملا یکسان، ترکیبات کاملا مختلف تولید می کند که هر یک بخشی از نیازمندی انسان را بر طرف می سازد.آیا هر یک از این اسرار دلیل بر وجود یک مبدء حکیم و عالم که این نظام را رهبری کند نیست. اینجاست که در پایان آیه می فرماید: در این امور نشانه هایی است از عظمت خدا برای آنها که تعقل و اندیشه می کنند (ان فی ذلک لآیات لقوم یعقلون). وانزلنا من السماء ماء بقدر فاسکنه فی الارض... • فانشانا لکم به جنت... و از آسمان، آبی به اندازه معین نازل کردیم و آن را در زمین (در جایگاه مخصوصی) ساکن نمودیم...سپس به وسیله آن باغ هایی از درختان نخل و انگور برای شما ایجاد کردیم باغ هایی که در آن میوه های بسیار است و از آن می خورید! امن خلق السمـوت و الارض و انزل لکم من السماء ماء فانبتنا به حدائق ذات بهجة... (آیا بت هایی که معبود شما هستند بهترند) یا کسی که آسمان ها و زمین را آفریده؟! و برای شما از آسمان، آبی فرستاد که با آن، باغ هایی زیبا و سرورانگیز رویاندیم. وءایة لهم الارض المیتة احیینـها... • وجعلنا فیها جنت... زمین مرده برای آنها آیتی است، ما آن را زنده کردیم ... و در آن باغ هایی ... ساختیم.
تغذیه انسان با باغ
باغ های میوه، تامین کننده ارزاق مردم هستند:... کمثل جنة بربوة اصابها وابل فـاتت اکلها ضعفین... همچون باغی است که در نقطه بلندی باشد، و باران های درشت به آن برسد، (و از هوای آزاد و نور آفتاب، به حد کافی بهره گیرد،) و میوه خود را دو چندان دهد (که همیشه شاداب و با طراوت است.). وهو الذی انشا جنت معروشـت وغیر معروشـت والنخل والزرع مختلفا اکله والزیتون والرمان متشـبها وغیر متشـبه کلوا من ثمره اذا اثمر وءاتوا حقه یوم حصاده ولاتسرفوا انه لایحب المسرفین. اوست که باغ های معروش (باغ هایی که درختانش روی داربست ها قرار دارد)، و باغ های غیر معروش (باغ هایی که نیاز به داربست ندارد) را آفرید همچنین نخل و انواع زراعت را، که از نظر میوه و طعم با هم متفاوتند و (نیز) درخت زیتون و انار را، که از جهتی با هم شبیه، و از جهتی تفاوت دارند (برگ و ساختمان ظاهریشان شبیه یکدیگر است، در حالی که طعم میوه آنها متفاوت می باشد.) از میوه آن، به هنگامی که به ثمر می نشیند، بخورید! و حق آن را به هنگام درو، بپردازید! و اسراف نکنید، که خداوند مسرفان را دوست ندارد! وفی الارض قطع متجـورت وجنت من اعنـب وزرع ونخیل... ونفضل بعضها علی بعض فی الاکل... و در روی زمین، قطعاتی در کنار هم قرار دارد که با هم متفاوتند و (نیز) باغ هایی از انگور و زراعت و نخل ها، (و درختان میوه گوناگون) ... و با این حال، بعضی از آنها را از جهت میوه بر دیگری برتری می دهیم.. ینبت لکم به الزرع والزیتون والنخیل والاعنـب ومن کل الثمرت... خداوند با آن (آب باران)، برای شما زراعت و زیتون و نخل و انگور، و از همه میوه ها می رویاند. واضرب لهم مثلا رجلین جعلنا لاحدهما جنتین من اعنـب وحففنـهما بنخل وجعلنا بینهما زرعا• کلتا الجنتین ءاتت اکلها... (ای پیامبر!) برای آنان مثالی بزن: آن دو مرد، که برای یکی از آنها دو باغ از انواع انگورها قرار دادیم و گرداگرد آن دو (باغ) را با درختان نخل پوشاندیم و در میانشان زراعت پر برکتی قرار دادیم. هر دو باغ، میوه آورده بود، (میوه های فراوان،) و چیزی فروگذار نکرده بود... . فانشانا لکم به جنت من نخیل واعنـب لکم فیها فوکه کثیرة ومنها تاکلون. سپس به وسیله آن باغ هایی از درختان نخل و انگور برای شما ایجاد کردیم باغ هایی که در آن میوه های بسیار است و از آن می خورید. لقد کان لسبا فی مسکنهم ءایة جنتان عن یمین وشمال کلوا من رزق ربکم... برای قوم سبأ در محل سکونتشان نشانه ای (از قدرت الهی) بود: دو باغ (بزرگ و گسترده) از راست و چپ (رودخانه عظیم با میوه های فراوان و به آنها گفتیم:) از روزی پروردگارتان بخورید. وجعلنا فیها جنت من نخیل واعنـب... • لیاکلوا من ثمره.... . و در آن باغ هایی از نخل ها و انگورها قرار دادیم .... تا از میوه آن بخورند. .. فانبتنا به جنت وحب الحصید• والنخل باسقـت... • رزقا للعباد... و از آسمان، آبی پر برکت نازل کردیم، و به وسیله آن باغ ها و دانه هایی را که درو می کند رویاندیم، و نخل های بلند قامت که میوه های متراکم دارند، همه اینها برای روزی بخشیدن به بندگان است .... فانبتنا فیها حبا• وعنبا وقضبا• وزیتونا ونخلا• وحدائق غلبا• وفـکهة وابا• متـعا لکم ولانعـمکم. و در آن دانه های فراوانی رویاندیم، و انگور و سبزی بسیار، و زیتون و نخل فراوان، و باغ های پر درخت، و میوه و چراگاه، تا وسیله ای برای بهره گیری شما و چهارپایانتان باشد.