ماهیچه ای

معنی کلمه ماهیچه ای در لغت نامه دهخدا

ماهیچه ای. [ چ َ / چ ِ ] ( ص نسبی ) منسوب به ماهیچه.
- بافت ماهیچه ای ؛ ( اصطلاح پزشکی ) نسج عضلانی. رجوع به عضلانی و جانورشناسی عمومی تألیف مصطفی فاطمی ج 1 ص 182 شود.
- سلول ماهیچه ای ؛ ( اصطلاح پزشکی ) واحدهای عضلانی را گویند که اجتماع آنها نسج عضلانی را به وجود می آورد. شکل هر واحد عضلانی معمولاً طویل است و به همین جهت آنها را تارهای ماهیچه ای نیز گویند. در سیتوپلاسم آنها خطوط طولی موجود است که آنها را تارچه های عضلانی نامند. این تارچه ها گاهی بر روی خود دارای نواحی روشن و تاریکی هستند، در این صورت تارچه ها را مخطط گویند و ضمناً سلول عضلانیی که حاوی این تارچه هاست ، به نام تار عضلانی مخطط موسوم است ، گاهی برعکس تارچه های عضلانی فاقد نقاط تاریک و روشنند و در سراسر طول خود یکنواخت می باشند در این صورت تارچه ها را صاف و سلول عضلانی حاوی این تارچه ها را تار عضلانی صاف گویند. سلولهای عضلانی صاف کوتاهند و فقط در حدود 110 میلیمتر طول و چند هزارم میلیمتر پهنا دارند. در صورتی که سلولهای عضلانی مخطط طولشان تا 12 سانتیمتر نیز می رسد و تا110 میلیمتر نیز پهنا پیدا می کنند. بعلاوه سلولهای عضلانی صاف دارای یک هسته هستند و بالاخره حرکات و انقباضات سلولهای عضلانی صاف در تحت اثر دستگاههای سمپاتیک و خارج از اراده است در صورتی که حرکات و انقباضات واحدهای عضلانی مخطط تحت فرمان اعصاب مغزی و نخاعی و با اراده انجام می گیرد فقط ماهیچه دل را باید مستثنی کرد زیرا با وجود آنکه دارای واحدهای عضلانی مخطط است مع ذلک ضرباناتش خارج از اراده است. سلول عضلانی. واحد عضلانی. تار ماهیچه ای. ( فرهنگ فارسی معین ).

جملاتی از کاربرد کلمه ماهیچه ای

قلب، ماهیچه ای است که به صورت غیرارادی منقبض می‌شود و از نظر بافت‌شناسی شبیه ماهیچه اسکلتی است و دارای ظاهری مخطط است. شکل سلول‌ها استوانه ای است ولی سلول‌ها منشعب هستند. در بافت ماهیچهٔ قلبی در محل اتصال سلول‌ها، صفحات بینابینی وجود دارد. در سلول‌های ماهیچه‌های قلبی یک یا دو هسته وجود دارد که در مرکز سلول قرار دارند. مانند میوکارد (لایه میانی) قلب. شباهت دیگر بافت ماهیچه ای با ماهیچه صاف است که هر دو غیرارادی اند و رنگ هر دو قرمز کم رنگ و مایل به صورتی است.
بر خلاف ماهیچهٔ قلبی و مخطط، سلول‌های ماهیچهٔ صاف بخش‌های تیره و روشن ندارند و سیتوپلاسم آنها یکنواخت است. این سلول‌ها دوکی شکل اند و هسته بیضی شکل سلول‌ها در مرکز سلول قرار دارد و به دلیل تیره‌تر بودن از سایر بخش‌های سلول قابل تشخیص است. رنگ آن معمولاً سفید یا صورتی است و در دستگاه گوارش، پلک چشم، مثانه، جدار سرخرگ‌ها و… یافت می‌شود. و فعالیت یاخته‌های ماهیچه ای صاف به صورت غیرارادی انجام میشود (عملکرد غیر ارادی. دوکی شکل. تک هسته اس. حضور هسته در مرکز سلول. صورتی رنگ)
سلول‌های بافت ماهیچه ای اسکلتی، استوانه ای (رشته‌ای) هستند. هر سلول دارای چند هسته است و ظاهری مخطط دارد؛ یعنی هر سلول، دارای بخش‌های تیره و روشن است. همه هسته‌های سلول‌ها بیضی شکل اند و در حاشیه سلول قرار دارند. تمام ماهیچه‌هایی که فعالیت ارادی دارند؛ شامل تمام بخش‌های بدن به استخوان‌ها، دیافراگم، ماهیچه‌های دهان، حلق، بخش ابتدایی مری، ماهیچه حلقوی مخرج، ماهیچه حلقوی خارجی در میز راه و …. رنگ آن قرمز و در هسته‌ها در حاشیه سلول قرار دارند.
انسولین با اثر به سلول‌های کبد باعث می‌شود این سلول‌ها با گرفتن قند از خون و ذخیرهٔ آن به صورت گلیکوژن، قند خون را کاهش دهند و با تجمع گلیکوژن در سلول‌های ماهیچه ای -به عنوان یک منبع سوخت- انرژی را افزایش دهد. همچنین با اثر به بافت‌های چربی، استفاده از چربی به عنوان منبع سوخت را متوقف می‌کند. در صورت نبود یا کمبود انسولین در خون، بدن از چربی به عنوان منبع سوخت استفاده می‌کند. انسولین به عنوان مرکز کنترل متابولیسم بدن عمل می‌کند.
عضلهٔ کوچک وابسته به استخوان پس‌سری، ماهیچه ای است که در پشت سر واقع شده که معمولاً به ماهیچه‌های تواتری گوش متصل می‌شود. این ماهیچه بصورت پراکنده و تک و توک در افراد وجود دارد. این ماهیچه در همه مردم مالایی (گروهی قومی ساکن در کشور مالزی)، ۵۶ درصد از آفریقایی‌ها، ۵۰ درصد از ژاپنی‌ها، ۳۶ درصد از اروپایی‌ها وجود دارد و در هیچ‌یک از افراد قوم خویی خویی در جنوب غربی آفریقا و در افراد بومی ملانزی وجود ندارد. دیگر ماهیچه‌های کوچک وابسته به قمحدوی و شنوایی، از نظر کثرت متنوع هستند.