محقق داماد

پدربزرگ مادری آن‌ها محسن اشرفی است که از اشخاص مشهور بهشهر بوده‌است. عبدالله جوادی آملی از بستگان مادری آن‌ها و احمد توکلی همسر دخترخالهٔ آن‌هاست. تنها خواهر آنان که فرزند بزرگ هاشم آملی است، با سیدمصطفی محقق داماد ازدواج کرده‌است.

مهدی قاضی در سال ۱۳۰۶ در خرم‌آباد متولد شد و به دلیل علاقه شخصی به حوزه علمیه خرم‌آباد رفت و پس از مدتی برای ادامه فعالیت حوزوی خود به حوزه علمیه قم رفت. وی شاگرد سید حسین طباطبایی بروجردی، روح‌الله خمینی، سید محمد محقق داماد و علی مشکینی بود. مهدی قاضی پس از فوت روح‌الله کمالوند بنیانگذار حوزه علمیه خرم‌آباد به زادگاهش بازگشت تا مدیریت حوزه علمیه آن را به عهده بگیرد.

برخلاف فقهای سیاسی یا جهادگرا همچون روح‌الله خمینی، علی خامنه ای و اصولاً اندیشه فقهی حکومت ایران و فقهای مایل به اسلام‌گرایی انقلابی، فقهای سنتی و غیر ایدئولوژیک جهاد ابتدایی را تنها در زمان پیامبر یا امام معصوم ممکن می‌دانند و انجام آن را بدون اجازه معصوم خطا می‌دانند. برخی اندیشمندان اسلامی مثل سیدمصطفی محقق داماد جهاد را در اسلام حتی در زمان امام معصوم تنها محدود به جهاد دفاعی می‌دانند.

مصطفی محقق داماد اعتقاد دارد احکام امضایی اسلام به دو دستهٔ «مطلوب» و «تحمیلی» تقسیم می‌شوند. احکام تحمیلی نه به دلیل مطلوبیت و پسندیدگی بلکه به دلیل وجود آن در عرف و تأثیرهای اجتماعی در ممنوعیت آن‌ها، مورد تأیید اسلام قرار گرفته‌اند. این دسته احکام از عرف حاکم بر جامعه پیروی می‌کنند و اگر در طول زمان از عرف تغییر کنند، حکم شرع نیز تغییر می‌یابد. به گفتهٔ وی، برده‌داری نیز یکی از آن‌ها بوده‌است.

عمده تحصیلات دروس خارج وی نزد محقق داماد بوده‌است.