کنده کاری

در سال ۱۹۵۰، محمدعلی مهدوی، لوح یادبودی، بر سر مزار بسکرویل نصب کرد که بر روی آن شعری از عارف قزوینی، شاعر ملی ایران، کنده کاری شده بود. عارف قزوینی، در سال ۱۳۰۲ خورشیدی در سفری که به تبریز داشته و در مجلس یادبودی که بر مزار باسکرویل برگزار شد، این شعر را برای وی سرود:

بدون شک مشهورترین آثار صنعتگران شیلا تاج‌های طلایی و برنز اندود شده است که از چندین مقبره سلطنتی شیلا کاوش شده‌اند. این موضوع تصدیقی است بر این نکته که پایتخت شیلا کومسونگ یا “شهر طلاً نام گذاری شده است. آنها که از ورقه‌های طلا ساخته و با برآمدگی و آویزهای هلالی شکل یشمی تزئین شده بودند، شاخ و برگ‌ها و درختچه‌های عمودی که نشان از ارتباط با شامانیسم را می‌داد، داشتند. تنها تاج‌ها نبودند بلکه جواهرات، کمربندها، کفش‌ها و فنجان‌هایی که از ورقه‌های نازک طلایی ساخته شده بودند، به صورت پیچیده‌ای کنده کاری شده و با نوشته‌هایی از جنس طلا، برآمدگی، آویزهای طولانی و قطعات یشم زیباسازی می‌گشتند.

همچنین در زمان حکومت اونتاش ناپیریشا، هنر ایلامی، به‌ویژه در معماری و کنده کاری به اوج خود رسید.

مهمترین اثر تاریخی موجود در شاهزاده اسماعیل منبری چوبی با قدمتی طولانی مربوط به قرن ششم هجری است. این منبر دارای منبت کاری‌های ظریف و طرح و نقش‌های گوناگون است. بر ستون‌های دیواره کنار پله‌ها و مسند آن آیات قرآنی کنده کاری شده و دارای کتیبه‌ای است که در آن نام بانی و تاریخ ساخت که سال ۵۴۳ هـ. ق است درج شده‌است.

گیومری برای معماری منحصر به فرد آن معروف است. معماری گیومری سبک خود را از شهر قارص گرفته‌است و ساختارهای بسیار مشابه‌ای را می‌توان در هر دوی این شهرها یافت. قسمت اعظم مصالح استفاده شده در ساختمان‌ها کنده کاری شده هستند، و پنجره‌ها و درهایی با حاشیه‌های قوسی شکل دارند. مصالح اکثراً از توف‌های سیاه و قرمز هستند.

اوان ورا (۱۹ سپتامبر ۱۹۶۴–۷ آوریل ۲۰۰۵) نویسنده اهل زیمبابوه بود. اولین کتاب منتشر شده او مجموعه ای از داستان‌های کوتاه بود، چرا حیوانات دیگر را کنده کاری نمی‌کنی (۱۹۹۲)، و به دنبال آن پنج رمان: نهاندا (۱۹۹۳)، بدون نام (۱۹۹۴)، زیرِ زبان (۱۹۹۶)، سوزاندن پروانه (۱۹۹۸)، و باکره‌های سنگی (۲۰۰۲). رمان‌های او به نثر شاعرانه، مسائل دشوار و شخصیت‌های قوی زنانه‌شان شناخته می‌شوند و ریشه‌ای محکم در گذشته سخت زیمبابوه دارند. به این دلایل، او به‌طور گسترده توسط پژوهشگران ادبیات آفریقای پسااستعماری مورد مطالعه و قدردانی قرار گرفته‌است.

قلعه انوج به واسطه قدمت طولانی که دارد از مصالح ساده و ابتدایی همچون خشت و گل ساخته شده است. قنات هایی که در این قلعه حفر شده اند دارای آثاری قدیمی از کنده کاری ها هستند. قدیمی ترین قنات مجموعه را قنات عزت الله خانی می گویند که در ضلع جنوبی آن می توان آثار کنده کاری را مشاهده کرد.