ن و القلم. [ نون ْ وَل ْ ق َ ل َ ] ( اِخ ) نام سوره 68 قرآن کریم که نامهای دیگرآن «قلم » و «نون » است و این سوره هزار و دویست و پنجاه و شش حرف و سیصد کلمت [ است و ] پنجاه ودو آیت جمله به مکه فرودآمد به قول بیشتر مفسران ، ابن عباس و قتاده گفتند: از اول سورة تا «سنسمه علی الخرطوم » به مکه فرودآمد و از اینجا تا «و لعذاب الاَّخرة اکبر لوکانوا یعلمون » به مدینه فرودآمد و از اینجا تا «فهم یکتبون » به مکه فرودآمد و از اینجا تا «فجعله من الصالحین » به مدینه فرودآمد و از اینجا تا به آخر سوره به مکه فرودآمد. ( کشف الاسرار ج 10 ص 185 ). «قراء خلاف کردند در [ نون ]، بعضی اظهار کردند و بعضی اخفاء و عبداﷲبن عباس نون خواند به کسر نون علی اظهار حرف القسم. و عیسی بن عمرو خواند به فتح علی اضمار فعل ، ای اقرء النون ، مفسران در معنی او خلاف کردند: مجاهد ومقاتل و... گفتند که آن ماهی است که زمین بر پشت او نهاده است اول چیزی که خدای تعالی بیافرید قلم بود بر لوح برفت با آنچه خواست بودن. آنگه بخاری از آب برآورد و از آن بخار آسمان بیافرید، آنگه نون بیافرید، آن ماهی که زمین بر پشت او نهاده است و زمین بر پشت او بنهاد، نون بجنبید و زمین را بجنبانید...» ( تفسیر ابوالفتوح رازی ج 10 ص 93 ). النون ؛ الحوت و الدواة، جمعه نینان. ( دائرة المعارف القرن عشرین ج 10 ).
جملاتی از کاربرد کلمه ن و القلم
همی زآن سوره ن والقلم می خوانم از قرآن که درابرو و بینی معنی ن و القلم داری
خرد به سورت ن و القلم خورد سوگند که پشت چرخ چون نون از نهیب آن قلم است