ینقص

وَ اللَّهُ خَلَقَکُمْ مِنْ تُرابٍ یعنی آدم «ثُمَّ مِنْ نُطْفَةٍ» یعنی ذرّیته، ثُمَّ جَعَلَکُمْ أَزْواجاً ای اصنافا، «وَ ما تَحْمِلُ مِنْ أُنْثی‌» دخلت «من» للتأکید، و «لا تَضَعُ» حملها لتمام و غیر تمام، «إِلَّا بِعِلْمِهِ وَ ما یُعَمَّرُ مِنْ مُعَمَّرٍ» ای من طویل عمر، «وَ لا یُنْقَصُ مِنْ عُمُرِهِ» یعنی و لا ینقص عمر هذا فیجعل اقلّ من عمر الآخر، «إِلَّا فِی کِتابٍ» ای مکتوب «مبین» فی لوح محفوظ. قیل هو مکتوب فی اول الکتاب عمره کذا و کذا سنة ثم یکتب اسفل من ذلک ذهب یوم ذهب یومان ذهب ثلاثة ایّام حتی ینقطع عمره «إِنَّ ذلِکَ» ای حفظ ذلک «عَلَی اللَّهِ یَسِیرٌ».

«خَلَقَ السَّماواتِ وَ الْأَرْضَ بِالْحَقِّ» یعنی بقوله الحقّ و هو «کن». و قیل: خلقهما لاقامة الحقّ بهما، «یُکَوِّرُ اللَّیْلَ عَلَی النَّهارِ وَ یُکَوِّرُ النَّهارَ عَلَی اللَّیْلِ» ینقص من اللّیل فیزید فی النّهار و ینقص من النّهار فیزید فی اللّیل فما نقص من اللّیل دخل فی النّهار و ما نقص.

و عاصی بدرجه مطیع نباشد. و آن کس که ایمان وی ضعیف باشد هرگز برابر آن کس نبود که ایمان وی قوی باشد. و این ضعف و قوت ایمان از طاعت و معصیت خیزد،هر کرا طاعت و اعمال خیر تمامتر، ایمان وی قوی‌تر. و هر کرا معصیت بیشتر و بر طاعت غالب‌تر، ایمان وی ضعیف‌تر و کمتر. ابن عمر گفت: از رسول خدا (ص) پرسیدم که ایمان افزاید و کاهد؟ رسول خدا (ص) جواب داد: «نعم، یزید حتّی یدخل صاحبه الجنّة، و ینقص حتّی یدخل صاحبه النّار»، و قال علی (ع): انّ الایمان یبدو لمظة بیضاء فی القلب، کلّما ازداد الایمان ازدادت بیاضا، حتی یبیضّ القلب کلّه و انّ النّفاق یبدو لمظة سوداء فی القلب، کلّما ازداد النّفاق ازدادت سوادا حتّی یسودّ القلب کلّه. و الّذی نفسی بیده لو شققتم عن قلب مؤمن وجدتموه ابیض القلب، و لو شققتم عن قلب منافق وجدتموه اسود القلب.

روی ان النبی (ص) قال: ایما رجل مات و ترک ذرّیة طیبة اجری اللَّه علیه مثل اجر عملهم لا ینقص من اجورهم شیئا.

و روی «ان اسفل اهل الجنة درجة لیعطی مثل ملک الدنیا کلها عشر مرار و انه لیقول: ای رب لو اذنت لی اطعمت اهل الجنة و سقیتهم لم ینقص ذلک مما عندی شیئا، و انّ له‌ من الحور العین ثنتین و سبعین زوجة سوی ازواجه من الدنیا»

و قال صلی اللَّه علیه و سلّم: «من علّم علما، فله اجرما عمل به عامل، لا ینقص من اجر العالم شیئا».