یقبض

معنی کلمه یقبض در دانشنامه اسلامی

[ویکی الکتاب] معنی یَقْبِضُ: تنگ می گیرد - می گیرد ( قبض به معنی گرفتن چیزی و کشیدن آن به طرف خویش است)
ریشه کلمه:
قبض (۹ بار)
گرفتن. راغب گوید: قبض گرفتن شی‏ء است با تمام دست.«قَبْضُ الْیَدِ عَلَی الشَّیْ‏ء» جمع کردن و گره کردن دست است بعد از اخذ شیء، «قَبضُ الیَدِ عَنِ الشَّیءِ» جمع کردن دست است پیش ا ز اخذ، و آن به معنی امساک از اخذ شی‏ء است. . سپس آن را به آسانی به طرف خویش گرفتیم. . خداوند تنگ می‏کند و بسط می‏دهد و به سوی او برگشته می‏شوید. قبض در آیه به معنی امساک است که در اول گفته شد. . مراد از قبض جناح چنانکه گفته‏اند جمع کردن آن است و مجموع صف جناح و قبض آن، عبارت اخرای پرواز است زیرا پرواز ان است که پرنده بال خود را مرتبا بگشاید و جمع کند یعنی آیا نگاه نکردند به پرندگان بالا سرشان که پرواز می‏کنند. * . «قَبْضَة» مصدر است به معنی مقبوض و مقبوض چیزی است که در دست گرفته شود و آن کنایه از تسلط تام بر شی‏ء است از مقبوض بودن زمین و مطوی بودن سموات بدست می‏آید که مراد از آن دو قطع شدن اسباب و وسائل مادی و ظهور حکومت مطلقه و تدبیر منحصر خداست یعنی: زمین همه‏اش روز قیامت در قبضه و در تسلط خداست و آسمانها به قدرت او به هم پیچیده‏اند قید«یَوْمَ الْقَیمَةِ» ظاهرا برای آن است که ظهور تسلط مطلقه خدا در آن روز است و در دنیا آن ظهور را ندارد. . «قَبْضَة» به معنی مقبوض است یعنی: دانستم آنچه را که مردم ندانستند مشتی از اثر رسول را برگرفتم سپس آن را انداختم. رجوع شود به «اثر».

جملاتی از کاربرد کلمه یقبض

ثمّ جعل قبض الارواح الی ملک الموت عند القضاء الآجال التی اجّلها اللَّه لا یقدر ملک الموت علی تقدیم ذلک و لا تأخیره بل یقبض الارواح علی ما اطلقه اللَّه علیه من غیر تفریط و لا افراط. ثمّ جعل الملائکة اعوانا لملک الموت ینزعون الارواح من الاجساد و یقبضها ملک الموت و کلّهم متعبّدون بذلک، ثُمَّ إِلی‌ رَبِّکُمْ تُرْجَعُونَ عند البعث للثواب و العقاب.
وَ هُوَ الَّذِی یَتَوَفَّاکُمْ بِاللَّیْلِ یقبض ارواحکم عن التصرف بالنوم، کما یقبضها بالموت، کما قال جل ثناؤه: اللَّهُ یَتَوَفَّی الْأَنْفُسَ حِینَ مَوْتِها وَ الَّتِی لَمْ تَمُتْ فِی مَنامِها.