یزید بن معاویه
معنی کلمه یزید بن معاویه در دانشنامه عمومی
معاویه در ۵۶ هجری او را به عنوان خلیفه بعدی معرفی کرد که با مخالفتِ چندین مسلمان صاحب نام از حجاز مواجه شد؛ در همین رابطه، پس از مرگ معاویه در ۶۰ هجری، حسین ابن علی و عبدالله ابن زبیر او را به عنوان خلیفه به رسمیت نشناختند و برای مناسک حج، عزم ورود به حرم مکه کردند. سپس حسین برای آغاز مخالفت و قیام علیه یزید راه کوفه را در پیش گرفت که در مسیر به همراه همراهان کم تعدادش توسط سپاهیان خلیفه در نبرد کربلا کشته شد. قتل حسین به بروز انزجار در حجاز منجر شد و ابن زبیر علم مخالفت با یزید را در حجاز برافراشت و مردمان بسیاری از مکه و مدینه به حمایت از او برخاستند. یزید ابتدا تلاش کرد با توسل به دیپلماسی، اعتماد ابن زبیر و حجازیان را کسب کند اما ناموفق بود؛ پس سپاهی را برای سرکوب شورش راهی حجاز کرد. سربازان اموی در نبرد حره اهالی مدینه را شکست دادند و سه روز شهر را غارت کردند. سپس سپاه خلیفه به سمت مکه به راه افتاد و شهر را محاصره کرد. این محاصره چند هفته طول کشید، اما با مرگ یزید محاصره پایان یافت. یزید بن معاویه در سال ۶۴ هجری درگذشت و با مرگ او، خلافت اسلامی درگیر جنگ داخلی شد.
یزید از نظر بسیاری از مسلمانان به دلیل خلافت موروثی، کشته شدن حسین ابن علی و حمله به مدینه حاکمی ستمگر و نامشروع شناخته می شود. برخی مورخان معاصر نظیر یولیوس ولهاوزن و برنارد لوئیس نگاه معتدل تری به او دارند و او را فرمانروایی توانا می دانند که نسبت به پدرش به موفقیت های کمتری دست یافت.
به عقیدهٔ وولکر پاپ، اسلام شناس، روایت منابع اسلامی از خلافت معاویه، فرزندش یزید و نوه اش معاویه بن یزید مبنای تاریخی ندارد، بلکه با تکیه بر مضمون «پدر ناعادل–پسر ظالم–نوهٔ ضعیف» که توصیف کتاب مقدس از سلطنت داوود ( پدر ) ، سلیمان ( پسر ) و رحبعام ( نوه ) است، ساخته شده تا دخالت خدا در امور را نشان دهد.
یزید در ۲۶ هجری در الماطرون شام متولد شد. او پسر معاویه بن ابی سفیان و میسون بنت بحدل بود. یزید دوران نوجوانی خود را در میان قبیله مادرش، قبیله کلب، سپری کرد. در جوانی بهارها را همراه خویشان بدوی اش در بادیه می گذراند و مابقی سال را در معیت درباریان یونانی و شامی پدرش. او در چندین نبرد از فتوحات اسلامی ( نبردهای پیاپی مسلمانان و امپراتوری روم ) حضور داشت. یزید در محاصره اول قسطنطنیه در ۶۷۴ میلادی حضور داشت. او همچنین چندین مرتبه راهی سفر حج شده بود.
معنی کلمه یزید بن معاویه در دانشنامه آزاد فارسی
دومین خلیفۀ اموی (۶۰ـ۶۴ق) فرزند معاویه. مادرش میسون از قبیلۀ بادیه نشین کلب بود. بخشی از عمر یزید در میان قبیله مادرش گذشت و تحت تأثیر فرهنگ حاکم بر قبیله، به شعر و شکار و شراب خوارگی رو آورد. معاویه چند سال پیش از مرگش، برای خلافت او از مردم بیعت گرفت. نخستین اقدام او هم گرفتن بیعت از بزرگان اسلام و مردم مدینه بود. یزید به فرمانروای مدینه فرمان داده بود در صورت خودداری، آنان را به قتل برساند. دو تن از این شخصیت ها در برابر تهدید یزید مقاومت کردند: امام حسین (ع) و عبدالله بن زبیر که مدینه را ترک کردند و جداگانه به مکه رفتند. امام (ع) از مکّه به سوی کوفه حرکت کرد که اهالی آن جا با ارسال هزاران نامه، او را به شهر خود دعوت کرده بودند؛ اما با حکومت یافتن عبیدالله بن زیاد بر کوفه، امام (ع) با خویشان و اصحاب خود تنها ماندند و در عاشورای ۶۱ق در کربلا به شهادت رسیدند. یزید در ۶۳ق فرمان داد تا اهالی مدینه که علیه او شورش کرده بودند، مورد قتل و غارت قرار گیرند که به آن فاجعه حَرّه می گویند. سپس لشکریان او به مکه یورش بردند و با منجنیق کعبه را به آتش و سنگ بستند که عبدالله بن زبیر در آن جا پرچمخلافت برافراشته بود. ولی با آنکه مکه محاصره شد نتوانستند به آن جا دست یابند.با مرگ یزید مکه از محاصره رهایی یافت.
معنی کلمه یزید بن معاویه در دانشنامه اسلامی
قبیله کلب از قبایل چادرنشین اطراف حوارین (حوارین از آبادی های حلب و از دهکده های خوش آب و هوای منطقه حمص در شام است.) بوده صاحب نفوذ و نفوس بسیار در منطقه بودند. آنان قبل از مسلمان شدن بر دو آیین مسیحیت و بت پرستی بودند گویا معاویه به جهت نفوذ بسیار آنان در منطقه و برخی مصالح سیاسی با دختری از این قبیله به نام میسون ازدواج کرد. اما میسون دمشق و فضای محدود قصر معاویه را برنتافته اشعاری در مدح بیابان و قبیله و مذمت قصر معاویه سرود؛ این اشعار به گوش معاویه رسید از این رو میسون را سرزنش کرده طلاقش داد. میسون در حالی که به یزید حامله بود به قبیله اش برگشت و در آن جا یزید را به دنیا آورد. اما در کتاب تجارب السلف نقل دیگری نیز از این واقعه بیان شده است که بنا بر این قول نامشروع بودن تولد یزید اثبات می گردد؛ در این کتاب از قول عده ای از مورخان آمده: «میسون دختر بجدل را(جهت ازدواج) نزد معاویه بردند در حالی که او از غلام پدر خود "سفاح" حامله بود؛ او پیش معاویه وضع حمل کرد.» در هر صورت، میسون پس از طلاق ، به همراه فرزندش "یزید " به قبیله خود بازگشت؛ یزید در میان این قبیله که از قبایل فصیح عرب بود رشد کرد و بزرگ شد. این امر باعث شد که یزید از سویی از این قبیله و نیز از مادرش که در فصاحت و بلاغت حظی وافر داشت فصاحت و بلاغت را به خوبی بیاموزد و از سوی دیگر تحت تاثیر عقاید مسیحیان تازه مسلمان این قبیله پرورش یابد. حمایت های او از مسیحیان پس از رسیدن به خلافت و خصوصا شعرای آنان چون اخطل مسیحی و نیز وجود مشاوران مسیحی هم چون سرجون نصرانی در دربار او و نیز سازش با اروپائیان از جمله مؤیداتی است که تاثیر این پرورش را بر شخصیت یزید تایید می کند.
بیعت خواهی معاویه برای یزید
معاویه پس از بدست گرفتن خلافت، سعی در تثبیت آن در خاندان خود کرد. او کوشید برای یزید از مردم بیعت بگیرد اقدامی که در همان گام نخست با مخالفت بسیاری از مسلمانان روبرو شد. یزید قبل از رسیدن به خلافت به نواختن ساز و آواز و شرب خمر شهرت داشت و به قدری در این کار افراط می کرد که پدرش معاویه نیز او را توبیخ نموده او را از افراط در شرب خمر منع می نمود. از این رو هنگامی که معاویه خواست او را به ولایتعهدی خود برگزیند جمعی از مسلمانان از این امر در شگفت شدند و آن را نپذیرفتند. معاویه برای ترمیم چهره زشت یزید و موجه جلوه دادن او برای تصدی امر خلافت، او را در سال۵۱ هجری، بعنوان سرپرست حجاج شام به مکه فرستاد. اما در این سفر نیز، یزید نتوانست از شرب خمر چشم بپوشد و پس از ورود به مدینه در بزم شراب نشست. در سال ۵۲ هجری یزید به دستور معاویه همراه با لشکر شام، راهی سرزمین روم گردید. لشکر شام به سوی مرزهای روم به حرکت درآمد اما یزید به همراه همسرش ام کلثوم در محلی به نام دیر مران توقف کرده سرگرم عیاشی و میگساری بود که مطلع شد سپاه اسلام در منطقه «غذقذونه» دچار وبا و آبله شده متحمل تلفات سنگینی شده اند؛ اما با کمال وقاحت و سنگدلی ضمن اشعاری ابراز داشت از این که جماعت مسلمانان دچار تب و آبله و وبا شوند و بمیرند باکی ندارد. سخنی که حتی معاویه را نیز برافروخت و به یزید دستور داد که باید به اردوگاه مسلمین بپیوندد او هم بالاجبار حرکت کرده همراه سپاه به قسطنطنیه رفت؛ اما آنان موفق به فتح این شهر نشده بازگشتند. در این جنگ ابن عباس، عبدالله بن زبیر، ابوایوب انصاری و دیگران نیز حضور داشتند. علی رغم مخالفت های بسیاری که از سوی مسلمانان بخصوص بزرگان مکه و مدینه، صورت گرفته بود، معاویه بر بیعت مسلمانان با یزید، اصرار ورزیده سرانجام موفق شد در سال ۵۶ هجری برای یزید از مردم بیعت بگیرد.
اوضاع سیاسی در عصر یزید بن معاویه
دوران کوتاه سلطنت یزید بن معاویه از نظر سیاسی دورانی بسیار پر التهاب و پر تشنج بود و حکومت سه سال و اندی یزید، بیشتر صرف سرکوب قیام های داخلی و آرام نمودن اوضاع ممالک اسلامی سپری شد. او در ایام حکومتش با شدت تمام، هرگونه مخالفتی را در نطفه خفه نمود؛ فشار و اختناق در حکومت او به حدی رسیده بود که مسعودی در توصیف این دوره چنین می نویسد: «سیره یزید همان سیره فرعون بود، بلکه فرعون عاد ل تر از او در میان رعیتش و منصفتر از او در میان خاص و عامش بود.» «او در سال اول حکومتش امام حسین علیه السّلام و اهل بیت پیامبر صلی الله علیه و آله وسلّم را کشت و در سال دوم حرمت حرم رسول خدا صلی الله علیه و آله وسلّم (مدینه) را، شکست و آن را سه روز تمام بر سپاهیانش حلال کرد در سال سوم کعبه را مورد تاخت و تاز قرار داد و آن را به آتش کشید.» اعمال و اقدامات یزید در این مدت کوتاه، سرآغازی شد بر بسیاری از درگیری ها و مخالفت ها علیه خلفای اموی در آینده، مخالفت ها و قیام هایی که سرانجام موجبات سر آمدن عمر دولت ننگین اموی را فراهم آورد
بررسی حوادث و وقایع دوران یزید بن معاویه
...
[ویکی شیعه] یزید بن معاویة بن ابی سفیان (۲۵-۶۴ق)، دومین خلیفه سلسله اموی (حکومت: ۶۶۱ ــ۷۵۰ م) که پس از پدرش معاویه بن ابی سفیان (متوفی ۶۰ق) نزدیک چهار سال حکومت کرد و در شام (دمشق) درگذشت. او نخستین کسی بود که بر خلاف سنت خلفای پیشین، به انتصاب پدرش و به صورت موروثی مدعی خلافت شد. بیعت گرفتن اجباری او از خویشاوندان نزدیک و برخی صحابه پیامبر(ص) که با مقاومت برخی از آنان رو به رو شد، وقایع دلخراشی را در تاریخ اسلام رقم زد.
واقعه کربلا در سال ۶۱ قمری که به شهادت امام حسین(ع) انجامید، در زمان حکومت یزید رخ داد و موجب شد او به یکی از منفورترین شخصیتهای تاریخ نزد شیعیان تبدیل شود. غارت مدینه در سال ۶۳ق که به واقعه حرّه مشهور است و حمله به مکه برای سرکوبی عبدالله بن زبیر و هدف قرار دادن کعبه با منجنیق، از رخدادهای دوران حکومت اوست.
تاریخ نگاران، نسب یزید را از دودمان بنی امیه و طایفه قریش دانسته اند: « یزید بن معاویة بن صخر بن حرب بن أمیة بن عبد شمس بن عبد مناف »
[ویکی اهل البیت] این صفحه مدخلی از کتاب فرهنگ عاشورا است
خلیفه جنایتکار اموی که فاجعه کربلا به دستور او پدید آمد. وی در سال 25 هجری تولد یافت. جوانی میگسار، سگباز و اهل بوزینه بازی و عیاشی بود.
چون معاویه مرد، با او به عنوان خلافت بیعت کردند. معاویه پیش از مرگش از بسیاری بیعت بر ولیعهدی او گرفته بود. یزید اندیشه های الحادی داشت و به مبدا و معاد بی عقیده بود. بی بند و بار و اهل عیش و طرب بود. در زمان او فسق و فجور به والیان هم گسترش یافت و آوازه خوانی در مکه و مدینه آشکار شد و مردم به شرابخواری علنی پرداختند.
سیدالشهدا علیه السلام وقتی با اصرار ولید و مروان برای بیعت با یزید مواجه شد به فسق او شهادت داد و فرمود: «یزید رجل فاسق شارب الخمر قاتل النفس المحترمة معلن بالفسق ومثلی لایبایع مثله ». یزید، مردی فاسق، شرابخوار، آدم کش است که آشکارا گناه می کند و کسی همچون من با کسی مثل او بیعت نخواهد کرد.
این شناخت سیدالشهدا علیه السلام از یزید، سابقه داشت. حتی روزی در یک جلسه، آن حضرت در پاسخ معاویه که از یزید ستایش کرد، برخاسته، زشتی ها و مفاسد یزید را برشمرد و به معاویه به خاطر بیعت گرفتن از این و آن برای پسرش یزید، اعتراض کرد.
یزید نیز همچون پدرش، به حیف و میل بیت المال و کشتن انسانهای باایمان و ایجاد فساد و مفاسد در دستگاه حکومت پرداخت. به والی مدینه نوشت که به زور از سیدالشهدا علیه السلام بیعت بگیرد و اگر نپذیرفت، گردن او را بزند.
برای سرکوبی هواداران امام حسین علیه السلام که با مسلم بن عقیل در کوفه بیعت کرده بودند، «ابن زیاد» را به ولایت کوفه گماشت و به کشتن امام فرمان داد.
«ابن جوزی » درباره او گفته است: «چگونه قضاوت می کنید درباره مردی که سه سال حکومت کرد، در سال اول امام حسین علیه السلام را به شهادت رساند و در سال دوم مردم مدینه را دچار وحشت ساخت و مدینه را برای لشکریان خود مباح گرداند و در سال سوم، خانه خدا را با منجنیق سنگباران کرد و ویران ساخت».
جملاتی از کاربرد کلمه یزید بن معاویه
منسوب کردن این جریان به بنی‌امیه و معاویه اعتراض‌های شدیدی را در بین هواداران جنبش سبز برانگیخته‌است. از جمله رسول منتجب‌نیا فقیه و قائم‌مقام حزب اعتماد ملّی تشبیه مخالفان به بنی‌امیه را رفتاری ضداسلامی توصیف کرده و خواهان برخورد مقامات کشور با آنان شده بود: «این بزرگ‌ترین تهمت است که شخصی یک مجموعه را طرفدار بنی‌امیه می‌نامد. بنی‌امیه یعنی دشمنان اهل بیت و کسانی در مقابل آنها ایستادند… شما علوی هستید مبارکتان! چرا رقیب خود را اموی اعلام می‌کنید. این چه تهمتی است؟ شما دم از اصولگرایی می‌زنید. آیا تهمت زدن از اصول شماست؟ آیا هرکس که شما را قبول نکرد؛ معاویه، یزید بن معاویه یا بنی‌امیه است… متعجبم که مقامات کشور چرا به دهان آنها نمی‌زند و با آنها برخورد نمی‌کنند.»