کهکشان مارپیچی
معنی کلمه کهکشان مارپیچی در دانشنامه عمومی
کهکشان های مارپیچی چند بخش اصلی دارند:
• یک دیسک چرخان که از چند بازو تشکیل شده است و ستارگان غالباً در آن قرار دارند.
• مرکز آن که یک برآمدگی کره مانند است و غالباً از ستارگان پیر تشکیل شده است.
• هالهٔ کهکشانی که خوشه های ستاره ای کروی زیادی در آن قرار دارند
• سیاه چاله ابرپرجرم که در مرکز آن قرار دارد
بازوهای مارپیچی نقاطی هستند که از مرکز مارپیچی و کهکشان های مارپیچی بسته کشیده شده اند. این نواحی باریک به شکل مارپیچ می باشند و از این رو به آن ها کهکشان های مارپیچی می گویند. طبقه بندی متفاوت کهکشان های مارپیچی بستگی به ساختار بازوهای مشخص در آن هاست. کهکشان های Sc و SBc به علت بعد مسافت بازوهای شل و آویزانی دارند، در حالی که که کهشان های Sa و SBa کهکشان هایی با بازوهای تنگ و به هم پیچیده شده ای هستند ( با مراجعه به طبقه بندی هابل ) . در هر دو حالت بازوهای مارپیچی از تعداد بسیار زیادی ستارهٔ آبی و بزرگ و جوان تشکیل شده اند ( ناشی از چگالی جرمی و نرخ بالای شکل گیری ستارگان ) بازوها را قابل توجه می سازد.
برآمدگی ها گروه عظیم الجثه و بسیار فشرده ستارگان هستند. این اصطلاح به گروه مرکزی ستارگان در اکثر کهکشان های مارپیچی اشاره می کند. برآمدگی ( bulg ) کهکشان Sa معمولاً از ستاره های II تشکیل شده است، که ستاره های سرخ رنگ و پیر همراه با حجم فلزی کم می باشند. افزون بر این کهکشان های sa و sba تمایل به بزرگ بودن دارند در مقابل ان برآمدگی های ( bulges ) کهکشان های Sc و SBc بسیار کوچک تر هستند و غالباً از تراکم ستاره های جوان و آبی I تشکیل شده اند بعضی از برآمدگی ها ویژگی های مشابهی با کهکشان های بیضوی دارند ( تمایل به سمت جرم و درخشندگی کم ) و بقیه دارای چگالی دیسک مرکزی بسیار بالا همراه با ویژگی های مشابه صفحهٔ کهکشان می باشند این گونه تصور می شود که بسیاری از برآمدگی ها در مرکزشان میزبان سیاهچالهٔ ابر پر جرم می باشند، اگرچه سیاهچاله تاکنون به صورت مستقیم مشاهد نشده است اما شواهد غیرمستقیم آن وجود دارد. به عنوان مثال در کهکشان خودمان شیئی که Sagittarius A* نامیده می شود احتمالاً یک سیاهچالهٔ ابر پر جرم می باشد یک ارتباط قوی بین جرم سیاهچاله و سرعت انشار ستاره ها در برآمدگی وجود دارد رابطهٔ M - sigma.
معنی کلمه کهکشان مارپیچی در دانشنامه آزاد فارسی
کَهکِشان مارپیچی
در اخترشناسی، یکی از رده های اصلی کهکشان، در رده بندی هابل. این رده حدود ۳۰ درصد کهکشان های شناخته شده را دربرمی گیرد. کهکشان مارپیچی با برآمدگی مرکزی و قرصی مسطح در اطراف آن، معمولاً دربردارندۀ دو بازوی مارپیچی، مشخص می شود که شامل ستاره های جوانِ داغ و ابرهای غبار و گاز است. در نیمی از کهشکان های مارپیچی، معروف به مارپیچی های میله دار، بازوها از دو انتهای میله ای آغاز می شوند که در امتداد برآمدگی مرکزی است. این میله جسمی سخت نیست بلکه متشکل از ستاره هایی است که برگرداگرد مرکز کهکشان در حرکت اند.
معنی کلمه کهکشان مارپیچی در ویکی واژه
جملاتی از کاربرد کلمه کهکشان مارپیچی
ان‌جی‌سی ۴۲۳۶ (که با نام کالدول ۳ هم شناخته می‌شود) یک کهکشان مارپیچی میله‌ای در صورت فلکی اژدها است.
ان‌جی‌سی ۶۵۰۳ یک کهکشان مارپیچی کوتوله میدانی است که در لبه منطقه ای از فضا به نام محلی خالی واقع شده‌است. کهکشان کوتوله ۳۰۰۰۰ سال نوری طول دارد و تقریباً ۱۷ میلیون سال نوری در صورت فلکی اژدها قرار دارد. کهکشان مارپیچی به ویژه در مناطقی رنگارنگ است که می‌توان گازهای قرمز روشن را از طریق بازوهای مارپیچی آن پراکنده کرد. مناطق آبی روشن شامل ستاره‌هایی هستند که در حال شکل‌گیری هستند. مناطق گرد و غبار قهوه ای تیره در بازوها و مرکز کهکشان است.
ان‌جی‌سی ۶۷۸۲ یک کهکشان مارپیچی در صورت فلکی طاووس است.
این کهکشان مارپیچی در حقیقت از ترکیب یک جفت کهکشان تشکیل شده است که همپوشانی دارند و این خاصیت کمیاب این کهکشان به اخترشناسان این امکان را می‌دهد تا ویژگی‌های غبار میان‌ستاره‌ای را بررسی کنند.
ان‌جی‌سی ۱۳۰۰ یک کهکشان مارپیچی میله‌ای است
ان‌جی‌سی ۶۶۹ یک کهکشان مارپیچی لبه دار با یک هسته کهکشانی فعال است که ۲۰۰ میلیون سال نوری از زمین فاصله دارد و در صورت فلکی سه‌سو واقع شده‌است. ان‌جی‌سی ۶۶۹ توسط ستاره‌شناس ادوارد استفان در ۲۸ نوامبر ۱۸۸۳ کشف شد و یکی از اعضای ابل ۲۶۲ است.
ان‌جی‌سی ۶۹۴ کهکشان مارپیچی است که تقریباً ۱۳۶ میلیون سال نوری از زمین فاصله دارد و در صورت فلکی برج بره قرار گرفته‌است. این کهکشان توسط ستاره‌شناس آلمانی، هاینریش لویی داره در ۲ دسامبر سال ۱۸۶۱ در کپنهاگ کشف شد.
ان‌جی‌سی ۲۷۷۰ یک کهکشان مارپیچی و در فاصله ۸۸ میلیون سال نوری در صورت فلکی سیاه‌گوش است.
برهم‌کنش کهکشان‌ها یا برخورد کهکشان‌ها، عبارت است از کهکشان‌هایی که میدان گرانشی یکی از آن‌ها، باعث برهم‌ریختگی در دیگری می‌شود. کهکشان اقماری که باعث برهم‌ریختگی بازوی کهکشان مارپیچی مجاور خود می‌شود، نمونه‌ای کوچک از تعامل بوده و برخورد کهکشانی نیز نمونه بزرگتر تعامل کهکشانی است.
ان‌جی‌سی ۹۸۶ کهکشان مارپیچی در صورت فلکی کوره است که روشنایی ظاهری آن به ۱۱ می‌رسد.