نواصب
معنی کلمه نواصب در فرهنگ عمید
معنی کلمه نواصب در فرهنگ فارسی
معنی کلمه نواصب در دانشنامه اسلامی
نواصب، جمع ناصب و ریشه آن، نصب است. نصب در لغت به معنای برپاداشتن و برپا کردن جنگ، دشمنی، سوء قصد نسبت به دیگری و نزاع و رفتار کینه توزانه و آشکار ساختن دشمنی و غیر آن است.
معنای اصطلاحی نواصب
نصب در اصطلاح به معنای دشمنی با علی (علیه السّلام) و کینه توزی نسبت به ایشان است و ناصبی کسی است که با مذمت کردن و نکوهش امام علی (علیه السّلام) ایشان را در مورد جسارت قرار دهد. برخی تظاهر و اعلان دشمنی را در تعریف نصب در ناصبی بودن مطرح ساخته اند. کسی که نسبت به فرزندان علی (علیه السّلام) یعنی امام حسن و دیگر امامان شیعه دشمنی بورزد، اهل نصب و ناصبی است. دشمنی با پیامبر اعظم (صلی الله علیه و آله وسلّم) نیز، نصب است. بلکه دشمنی با ایشان، رسواتر از دشمنی با اهل بیت می باشند. دشمنی با اهل بیت (علیهم السّلام) با نشانه ها و در شکل ها و قالب های گوناگونی ظهور و بروز پیدا می کند و مصادیق فراوانی دارد و شامل انکار فضایل آنان، ترجیح دیگران بر آنان و اعتقاد به امامت و خلافت دشمنان اهل بیت و هتک حرمت اهل بیت، سب و دشنام ائمه هدی، پیکار با خاندان وحی، انکار یک یا چند امام، دشمنی با شیعه و... می شود.
پیدایش نواصب
در واقع، ناصبی ها هم زمان با روی کار آمدن پیامبر (صلی الله علیه و آله وسلّم) و دعوت مردم به اسلام، به وجود آمدند و کم کم ریشه دواندند؛ آنها به طور گسترده در زمان خلافت ظاهری امام علی بن ابی طالب(علیه السّلام) مطرح شدند. (البته نه به صورت یک حزب با تشکیلات و ضوابطی ویژه) جنگ نهروان، خاستگاه اصلی و اولیة یکی از مهم ترین گروه نواصب بود؛ یعنی خوارج. این گروه، فرقه ای تندرو و از بدترین ناصبی ها در عصر ائمة هدی شناخته و معرفی شدند. رشد نواصب در زمان امویان بویژه معاویه زیاد شد؛ مثلا معاویه به کارگزاران خود طی نامه ای اعلام کرد: من هرگونه حمایت خود را از کسانی که حتی اندکی از فضیلت ابوتراب و اهل بیتش را روایت کند، برمی دارم. خطبای دربار در پی بخش نامة معاویة در هر ناحیه و بر فراز هر منبر، به لعنت علی و بیزاری جستن از او پرداخته، ایشان و اهل بیتش را مورد سب و ناسزا قرار دادند. بر اثر سیاست اهریمنی معاویه و هوادران او، دشنام به اهل بیت به طور آشکار و جعل حدیث علیه آنان تا سال های متمادی ادامه پیدا کرد.
عقیدة نواصب و نقد اجمالی آن
...
جملاتی از کاربرد کلمه نواصب
خاست از جیش مسلمان جست اگر پایی رکابی بود از خیل نواصب سود اگر دستی لگامی
ای نواصب ، گر ندانی فضل سرّ ذوالجلال آیت قربی نگه کن و آن ِ اصحاب الیمین
نز فرنگی نز مجوسی نز هنود نز نواصب نز نصاری نز یهود
ای کسایی ، هیچ مندیش از نواصب وز عدو تا چنین گویی مناقب دل چرا داری حزین ؟