یمحو

معنی کلمه یمحو در دانشنامه اسلامی

[ویکی الکتاب] ریشه کلمه:
محو (۳ بار)
رفتن اثر شی‏ء و بردن اثرش، لازم و متعدی هر دو آمده است ولی در قرآن فقط متعدّی به کار رفته است در مفردات گفته: «اَلْمَحْوُ: اِزالَةُ الْاَثَرِ» در قاموس آمده: «مَحاهُ مَحْیاً: اذْهَبَ اَثَرَهُ». . ظاهراً مراد از آیَةَ اللَّیْل قمر و از آیَةَ النَّهار خورشید است و مراد از محو قمر خاموش شدن آن است و این می‏رساند که قمر در گذشته نورانی و مثل آفتاب منبع نور بوده خداوند به علّت روشن شدن حساب و برای وجود آمدن شب و روز آن را خاموش و اثرش را محو کرده است. یعنی: شب و روز را دو علامت از تدبیر و قدرت خویش قرار دادیم پس اثر نشانه شب (نور ماه) را محو کرده و از بین بردیم و نشانه روز را که خورشید است روشن و نورانی کردیم تا از فضل پروردگار خویش روزی بطلبید و شمارش سالها و نیز حساب را بدانید. در تفسیر برهان ضمن حدیثی از رسول خدا «صلی اللَّه علیه و آله» نقل شده که فرموده: «چون خداوند خورشید و ماه را آفرید هر دو خدا را اطاعت کردند، خدا امر کرد جبرئیل ماه را محو کرد اثر محو همان خطوط سیاه در سطح قمر است و اگر قمر مانند خورشید در نورانیّت خویش می‏ماند شب از روز و روز از شب تمیز داده نمی‏شد... * . راجع به این آیه در «أمّ» سخن گفته‏ایم. * . محو باطل بی‏اثر شدن آن است چنانکه احقاق حق ثابت کردن آن و در جای خویش قرار دادن است - این لفظ سه بار بیشتر در قرآن نیامده است.

جملاتی از کاربرد کلمه یمحو

و یقال یمحو العارفین بکشف جلاله و یثبتهم بلطف جماله فبکشف الجلال انخنست العقول فطاحت و بلطف الجمال طربت الارواح فارتاحت. اوّل بنده را در بحر کشف جلال بموج دهشت غرق کند تا در غلبه انس از خود رها شود بحالی که تن صبر بر نتابد و دل با عقل نپردازد و نظر تمییز را نپاید، بسان مستان بوادی دهشت سر در نهد عطشان و حیران گهی گریان و گه خندان، نه فراغتی که دل رمیده باز جوید، نه مساعدی که بخت خویش با وی باز گوید:
امیر المؤمنین علی (ع) گفت‌ یمحو اللَّه ما یشاء من القرون‌
عکرمه گفت: محو آنست که چون بنده عاصی توبه کند ربّ العزّه آن معاصی از دیوان وی بر گیرد و اثبات آنست که بجای آن معاصی حسنات نهد چنانک گفت: «فَأُوْلئِکَ یُبَدِّلُ اللَّهُ سَیِّئاتِهِمْ حَسَناتٍ» و گفته‌اند یمحو اللَّه ما یشاء من الباطل و یثبت ما یشاء من الحقّ همانست که جای دیگر گفت: «جاءَ الْحَقُّ وَ زَهَقَ الْباطِلُ».
شمت برقا یلوح للاسرار کاد یمحو بریقه الانوار