یغشی

معنی کلمه یغشی در دانشنامه اسلامی

[ویکی الکتاب] معنی یُغْشِی: می پوشاند ("یُغْشِی ﭐللَّیْلَ ﭐلنَّهَارَ "یعنی شب را بر روز می پوشاند)
معنی یَطْلُبُهُ: آن را می جوید - آن را طلب می کند (عبارت "یُغْشِی ﭐللَّیْلَ ﭐلنَّهَارَ یَطْلُبُهُ حَثِیثاً " یعنی : شب را در حالی که همواره با شتابْ روز را میجوید بر روز میپوشاند)
ریشه کلمه:
غشو (۲۹ بار)غشی (۲۹ بار)
«یُغَشِّی» از مادّه «غشیان» به معنای پوشاندن و احاطه کردن است، گویی خواب همچون پرده ای بر آنها افکنده شد و آنها را پوشاند.

جملاتی از کاربرد کلمه یغشی

ظلمت و نور جهان عکسی ز موی و روی اوست موی او واللیل اذا یغشی و رویش والضحاست
این سوره بیست و یک آیتست، هفتاد و یک کلمه، سیصد و ده حرف، و درین سوره هیچ ناسخ و منسوخ نیست و از مکیّات شمرند باجماع مفسّران. و فی الخبر عن ابی بن کعب قال: قال رسول اللَّه (ص): «من قرأ سورة و اللیل اذا یغشی اعطاه اللَّه حتّی یرضی و عافاه اللَّه من العسر و یسّر له الیسر.
اما سعدی علاوه بر این روش، از آیات و احادیث برای ساختن تصویر شعری نیز استفاده کرده و توانسته‌است با خلاقیت خود، در ادبیات غنایی و احساسی نیز از آیات قرآن بهره بگیرد. برای به‌کارگیری این شگرد، سعدی عبارات و اصطلاحات قرآنی را در مفهومی متفاوت به کار برده‌است. امید مجد، مترجم قرآن و شاعر، این شگرد را «استنباط ذوقی» می‌نامد. برای نمونه، سعدی از عبارت «اللیل یغشی النهار» در آیهٔ ۵۴ سورهٔ اعراف[یادداشت ۱۳] استفاده کرده تا مردی سیاه‌پوست را توصیف کند که زنی سفیدپوست را در کنار آورده‌است.[یادداشت ۱۴]
و اللیل اذا یغشی ای خواب برو حاشا تا از دل بیداران صد تحفه بری امشب
روی فی الخبر انه کانوا یضربونه کل یوم عشر مرات حتی یغشی علیه‌
چنان تنگش آورده اندر کنار که پنداری اللیل یغشی النهار
یُغْشِی اللَّیْلَ النَّهارَ یعنی: یغشی ظلمة اللیل ضوء النهار. این هم چنان است که گفت: «یُکَوِّرُ اللَّیْلَ عَلَی النَّهارِ». یَطْلُبُهُ حَثِیثاً ای سریعا. این مثلی است، یعنی در بر یکدیگر میروند چون شتابنده در پی گریزنده، و آخر یکدیگر را درمی‌یابند، دریافتن دیدار، نه دریافتن آمیغ. یغشی مشدد قراءت حمزه و کسایی است و بو بکر از عاصم.