یختار

این آیت را دو تأویل گفته‌اند: یکی آنست که وَ یَخْتارُ وقف کنی یعنی یخلق ما یشاء و یختار مما یخلق ما یشاء، خداوند تو می‌آفریند آنچه خواهد، و از آنچه آفریند آنچه خواهد گزیند. آن گه گفت: ما کانَ لَهُمُ الْخِیَرَةُ ما نفی است.

حاشای ما کنت من یختار فرقتهم لکن قضاء جری فی اللوح بالقلم

ان یکون لهم الخیرة من امرهم یعنی ان یختار و یرید غیر ما اراد اللَّه او یمتنع ممّا امر اللَّه و رسوله به.

یعنی که هر ملکی را روزی مملکت بآخر رسد و زوال پذیرد و ملکش بسر آید و حالش بگردد، و ملک اللَّه بر دوام است امروز و فردا، که هرگز بسر نیاید و زوال نپذیرد. در هر دو عالم هیچ چیز و هیچکس از ملک و سلطان وی بیرون نیست و کس را چون ملک وی ملک نیست. امروز ربّ العالمین و فردا مالک یوم الدّین، و کس را نبود از خلقان چنین. عجبا کار رهی چون میداند؟ که در کونین ملک و ملک اللَّه راست بی شریک و بی‌انباز و بی حاجت و بی‌نیاز، پس اختیار رهی از کجاست؟ آن را که ملک نیست حکم نیست، و آن را که حکم نیست اختیار نیست، و ربّک یخلق ما یشاء و یختار ما کان لهم الخیرة.

وَ لِلَّهِ ما فِی السَّماواتِ وَ ما فِی الْأَرْضِ یختار منها ما یشاء و من یشاء، وَ کانَ اللَّهُ بِکُلِّ شَیْ‌ءٍ مُحِیطاً احاط علمه بجمیع الأشیاء.

عزیز علی السعدی فرقة صاحب و طوبی لمن یختار عزلة راهب