گشسب

پس ایزد گشسب آنچ اندرز بود به زمزم همی‌گفت و موبد شنود

بانو گشسب (دختر رستم) خواستگاران فراوانی داشت که هر کدام از این خواستگاران که در زیر نام‌هایشان آمده‌است هر کدام پهلوان بوده‌اند و هر کدام ماجرایی داشته‌اند در گشسب نامه که سرانجام برادر رهام یعنی گیو موفق می‌شود با او ازدواج می‌کند.

همی‌ساخت آیین گشسب این سخن کجا شاه فرزانه افگند بن

به آیین گشسب آن زمان شاه گفت که از رای دوریم و با باد جفت

وی یکی از بانوان پهلوان ایران زمین است که منظومه‌ای به همین نام یعنی منظومهٔ بانوگُشَسب‌نامه یا بانوگشسپ‌نامه برای ایشان سروده شده و یکی از حماسه‌های ملی ایران محسوب می‌شود. بانو گشسب خواستگاران فراوانی داشت که هر کدام از این خواستگاران پهلوان بوده‌اند و هر کدام ماجرایی داشته‌اند. نامهای این پهلوانان در زیر آمده‌است. سرانجام برادر رهام یعنی گیو موفق می‌شود با بانو گشسب ازدواج کند.

بقایای قلعه بانو گشسب مربوط به دوران‌های تاریخی پس از اسلام است و در شهرستان گچساران، بخش باشت، دهسان بابونی، روستای منصورآباد واقع شده و این اثر در تاریخ ۲۲ آبان ۱۳۸۶ با شمارهٔ ثبت ۱۹۹۵۰ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

بدست چپش بود پیدا گشسب که بگذاشتی آب دریا براسب

چوبهرام گرد آن سیاوش نژاد چوپیدا گشسب آن خردمند وراد

بیاورد آیین گشسب آن سپاه همی‌راند چون باد لشکر به راه

چوبشنید کیین گشسب سوار همی‌رفت خواهد سوی کارزار

بدو گفت ایزد گشسب دلیر که‌ای پرهنر نامبرد شیر

به پیش اندرون بود همدان گشسب که در نی زدی آتش از سم اسب

نام بانو گشسب در شاهنامه فردوسی نیامده‌است ولی در طومار شاهنامه به گشسب بانو و کارهای او اشاره زیادی رفته‌است. بانو گشسپ طبق طومارها بعد از فرامرز به دنیا آمد ولی از سهراب بزرگتر بود. اشاره شده‌است که او در لشکر کشی سهراب به ایران با سهراب جنگید و دست او را شکست ولی پیران ویسه وزیر افراسیاب نامه‌ای از رستم جعل کرد و برای بانو گشسپ فرستاد که ای دختر چگونه جرئت کرده‌ای در کاری که به به مردان مربوط است دخالت کنی اگر باز نگردی تو را نخواهم بخشید و چنین بود که بانو گشسپ بازگشت.

زتن جامه خویش کردی برون برفتی به آذر گشسب اندرون