معنی کلمه کتاب الامالی در دانشنامه اسلامی
کتاب شامل مقدمه ای از محقق و نیز متن کتاب در دو بخش است: ۱. بخشی که ملحق به کتاب «الفوائد و الاخبار» ابن درید بوده است با نام «اخبار یموت بن المزرع» ۲. مجموعه ای از اخبار و اشعار که محقق کتاب آنها را از مصادر اصلی گرد آورده است؛ سپس بر مجموع این دو بخش نام «امالی» اطلاق نموده است.
[ویکی نور] کتاب الأمالی ، اثر ابوجعفر محمد بن حسن بن علی طوسی، معروف به شیخ طوسی، مجموع های است از روایات، در باره موضوع های متنوع، اعم از مناقب اهلبیت و به ویژه امیرالمؤمنین(ع)، سیره رسول الله(ص) و تاریخ حوادث و وقایع صدر اسلام و جز اینها. این مجموعه ارزشمند، حاصل 49 درس (املا) است که شیخ آن جلسات را از تاریخ ربیعالاول سال 455ق، در یکی از رواقها یا شبستانها و مساجد اطراف بقعه مطهر امیرالمؤمنین(ع) در نجف اشرف آغاز نموده و بهطور کموبیش منظم، تا روز 8 ذیالحجه سال 458ق، به پایان رسانده است
حاصل این مجالس، خواندن و املای 1537 حدیث بر شنوندگان آن مجالس بوده است و بدینوسیله شیخ، علم خود را که از پیشینیان و مشایخ خود تلقی کرده بود و در حفظ و نگهداری آن سعی و کوشش فراوان نموده بود، با امانتی وصف ناپذیر در سالهای پایانی عمر مبارکش به اخلاف و شاگردان انتقال داده است
از آنجا که نسخه دیگری از این اثر، در نرم افزار موجود می باشد، در این نوشتار، به معرفی نسخه ای پرداخته شده که توسط استاد علی اکبر غفاری و بهراد جعفری، تحقیق و تصحیح شده است. کتاب با دو مقدمه از محققین، آغاز شده است. در مقدمه علیاکبر غفاری، زندگینامه مختصری از مؤلف ذکر شده و در مقدمه بهراد جعفری، اشاره مختصری شده است به اعمال صورت گرفته پیرامون تحقیق کتاب
احادیث روایت شده در این کتاب، باآنکه مطابق مذهب امامیه می باشد، بااینحال بسیاری از روات آنها، از عامه و اهل سنت هستند و لذا محقق، ابتدا به شرح حال و تخریج وثاقت ایشان از کتب زیر پرداخته است: «تقریب التهذیب» و «تهذیب التهذیب» از ابن حجر عسقلانی،» میزان الاعتدال» و» لسان المیزان» اثر ذهبی، «تاریخ بغداد» از خطیب،» تاریخ الری» از ابوحاتم رازی و.... وی در ترجمه رجال این روایات، از کتب زیر بهره برده است: «حلیة الأولیاء» اثر ابونعیم،» الاستیعاب» تألیف ابن عبدالبر، «الإصابة فی تمییز الصحابة» از ابن حجر عسقلانی،» المعارف» تألیف ابن قتیبه دینوری،» المحبر» اثر حبیب بن امیه بغدادی و...
محقق پس از دقت در مقابله نسخ با یکدیگر، با استفاده از کتب شروح شیعه و عامه، مواردی را که نیاز به شرح و توضیح داشته تشریح کرده است. در مواردی که در نسخ، اختلافی وجود داشته، عبارت صحیح در متن و مخالف آن، در ذیل نوشته شده و در مواردی که نسخ متفق، ولی به نظر محقق اشتباه بوده، عبارت متفق علیه در متن اصلی قرار گرفته و قول صواب، در ذیل آن درج گردیده است. فهرست مطالب، اعلام و آیات مذکور در متن، در انتهای کتاب آمده است.
امالی شیخ طوسی (ترجمه حسن زاده)
[ویکی فقه] کتاب الامالی (ابو بکر العبدی ). «کتاب الامالی» تالیف ابی بکر یموت بن المزرع العبدی به زبان عربی ، رساله ای است که شاگردان مولف از مطالب درس او نوشته اند. این رساله کشکول مانند، مطالبی از حدیث ، شعر و حکمت را در خود جای داده است.
کتاب شامل مقدمه ای از محقق و نیز متن کتاب در دو بخش است: ۱. بخشی که ملحق به کتاب «الفوائد و الاخبار» ابن درید بوده است با نام «اخبار یموت بن المزرع» ۲. مجموعه ای از اخبار و اشعار که محقق کتاب آنها را از مصادر اصلی گرد آورده است؛ سپس بر مجموع این دو بخش نام «امالی» اطلاق نموده است.
گزارش محتوا
مقدمه محقق، در بیان اسم و نسب ، مکان تولد، شیوخ، شاگردان، منزلت علمی، مسافرت ها ، توان شعرسرایی، آثار و وفات مولف است. بخشی نیز به نام مصادر ترجمه که در آن نام بیست و چهار کتاب که محقق از آنها در تالیف مقدمه سوده برده، ذکر شده است. قسمت اول کتاب با نام «المخطوط» مشتمل بر اخباری از زبان مولف در موضوعات مختلف است. قسمت دوم کتاب با نام «المجموع» مشتمل بر روایات نقل شده از یموت بن مزرع با موضوعات ذیل است: ۱. علوم قرآنی ، ۲. نقد شعر و اخبار شعراء (شامل: فرزدق ، راعی نمیری ، حمید بن ثور هلالی ، ذو الرمه ، قطامی ، محمد بن مناذر ، عباس بن احنف ، العرجی ، عبدالله بن زبیر اسدی ، البختری ، دعبل خزاعی )، ۳. الملح و النوادر شامل مطالبی نظیر: حدیث رسول الله (المولد و الفطره)، الحجام و الرجعة، الجاحظ یهجو ابراهیم بن المهدی، الجاحظ و الامراض، و قضاء حوائج الناس است.
وضعیت کتاب
کتاب مشتمل بر پاورقی و توضیحاتی ارزشمندی از محقق کتاب می باشد که درباره بعضی از جملات و اعلام و اصطلاحات خاص بیان شده است. فهرست آیات قرآن و احادیث ، امثال ، قوافی، اعلام، قبائل و جماعات، اماکن، موضوعات و مصادر استفاده شده در حواشی، در انتهای اثر آمده است.
[ویکی فقه] کتاب الامالی (کتاب). «کتاب الامالی»، معروف به «الامالی الخمیسیة»، تالیف یحیی بن حسین بن اسماعیل حسنی شجری جرجانی که به زبان عربی است.
«کتاب الامالی»، معروف به «الامالی الخمیسیة»، کتابی است به زبان عربی ، مشتمل بر احادیثی با مضمون اعتقادی و اخلاقی از دیدگاه زیدیه که یحیی بن حسین بن اسماعیل حسنی شجری جرجانی ، آنها را برای شاگردانش املا نموده و توسط محی الدین محمد بن احمد قرشی از عالمان زیدی، مرتب و مدون شده است (البته قبل از وی، قاضی شمس الدین احمد بن ابی یحیی آنها را در ۷۲ باب جمع آوری کرده بود). این کتاب، از میان امالی مربوط به حدیث ، ارزش مند و بسیار مهم است و چون امام مرشد بالله یحیی بن حسین ، در روزهای پنج شنبه (الخمیس) این احادیث را املا نموده، «الامالی الخمیسیة» نام گرفته است؛ همان گونه که امالی دیگر منتسب به او که در روزهای دوشنبه (الاثنین) املا شده است، به «الامالی الاثنینیة» مشهور شده است.
ساختار کتاب
کتاب، در دو جلد منتشر شده و مشتمل بر چهل حدیث از احادیث مشهور پیامبر اکرم -صلی الله علیه و آله وسلّم - که در حجیت و اعتبار آنها اتفاق نظر وجود دارد، می باشد. مطالب کتاب، در چهل مجلس املا شده و هر مجلس به موضوعی جداگانه اختصاص یافته است. ذیل هر موضوع، ابتدا، یکی از احادیث معتبر و مشهور نقل و سپس دیگر روایات مرتبط املا شده است.
گزارش محتوا
پس از آشنایی اجمالی با مؤلف و با علامه محیی الدین محمد بن احمد بن علی قرشی عبشمی و نیز با کاری که محقق کتاب، آقای محمد حسن محمد حسن اسماعی ل به انجام رسانیده، به مقدمه مؤلف می رسیم. وی، پس از حمد و سپاس خداوند ، اهمیت پرداختن به احادیث نبوی و روش و سبب تالیف و املا را بیان می کند و آن گاه وارد مباحث اصلی می شود. مطالب اصلی کتاب، با بحثی مفصل پیرامون ایمان و کلمه توحید و صفت مؤمن و حرمت وی و دیگر مسائل مرتبط با آن، آغاز می شود و با بحثی در باره محشر و بهشت و دوزخ و سایر مسائل مربوطه پایان می یابد.
عناوین کلی مطالب
...