چهار گوشه

فرو گرفت به لشکر چهار گوشه هند چنانکه تاخت به هر گوشه ده هزار سوار

برج هشتل در روستای پایین هشتل، مجموعه پنج برج آرامگاهی است که در تاریخ ۷/۵/۱۳۸۲ به شماره ۹۳۵۱ در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیده است. این برج‌ها یکی از خاص‌ترین مکان‌های تاریخی طبرستان هستند که به شکل مثلث کنار هم چیده شده‌اند. بزرگترین برج آن مربوط به یکی از سردارانِ سلسله مرعشیان است. شهرت این سردار به دلیل مقاومتی است که در زمان حمله تیمور از خود نشان داد می‌باشد. بنای اصلی بقعه چهار ضلعی است که مسجدی متصل به آن است و ایوانی در جلوی مسجد ساخته شده است. بنای اصلی از داخل چهار گوشه است. در هر یک از اضلاع یک طاقنمای بلند است. با چهار گوشواره گود، چهار ضلعی تبدیل به دایرهٔ کامل شده و بر روی این دایره گنبدی بلند نوک تیز زده‌اند.

جناح اول با یک درگیری مبتنی بر ایمان موافق است که در آن ملحدان از علم برای سرکوب ایمان مسیحی استفاده می‌کنند. استدلال آنها این است که آتئیست‌ها از شبه علم - تکامل، بیگ بنگ و زمین گرد - استفاده می‌کنند تا مردم را باور کنند که خدا یک ایده انتزاعی است نه واقعی. در عوض، استدلال‌های آنها از کتاب مقدس - کلمه به کلمه - برای حمایت از استدلالی استفاده می‌کنند که خدا را قادر می‌سازد واقعاً وجود داشته باشد. این جناح استدلال‌های زمین تخت را به عنوان وحیانی مطرح می‌کند. (به عنوان مثال، تفسیر تحت اللفظی مکاشفه ۷ - "من چهار فرشته را دیدم که در چهار گوشه زمین ایستاده‌اند …" - نشان می‌دهد که زمین باید چهار گوشه داشته باشد)

در اطراف قلعه ۶ برجک به ارتفاع ۸ متر وجود دارد که جهت دیده‌بانی استفاده می‌شده‌اند. ۴ برجک در چهار گوشه قلعه و دو برجک دیگر در میانه دیوارهای شمالی و جنوبی قرار دارند.

چهارشنبه بود و چهار گوشه تخت گرفت نصرت و تایید و دولت و اقبال

«وَ قُلْ جاءَ الْحَقُّ وَ زَهَقَ الْباطِلُ» چهره کائنات و محدثات بظلمت کفر و زحمت شرک پوشیده بود که ناگاه علم دولت نبوت محمّد مرسل از مرکز خطّه مکّه سر بر آورد و انوار اشراق صبح دین از کنج حجره آمنه پیدا آمد، شادی و خرّمی در ممالک افتاد، هر کجا نامداری بود ذلیل گشت، هر کجا تاجداری بود تاجش بتاراج بدادند، هر کجا جبّاری متمرّد بود از تخت بزیر آمد هر کجا در عالم بتی بود در قعر چاه بی دولتی افتاد، قاعده قصر قیصری و ایوان رفعت کسر وی خراب گشت، و از چهار گوشه عالم آواز بر آمد که: «جاءَ الْحَقُّ وَ زَهَقَ الْباطِلُ».

زود از انجام این کار آگهی بخش که دیده در راه است و انگشت شمار اندیش هفته وماه، شش درخت پسته چهار در چهار گوشه و دو در میان این کنار اگر سبز کنی تا نخواهی خشنودی خواهم داشت. ازین گذشته جز درخت خرما در این باغ شاخی بی بر و هر برگش به جای هفتاد سر خر خواهد بود. فراموشی خام است و نافرمانی خنک، اگر کوتاهی خیزد از هر دو در هم خواهم شد، دویم ماه روزه در ری نگارش یافت سنه ۱۲۶۲.

این بنا در گوشه شمال شرقی گورستان قرار دارد که بلندی آن به ۸ متر می‌رسد، تمام بنا از سنگ‌های تیشه‌ای آجری رنگی ساخته شده‌است که به آن‌ها «قومی داش» می‌گفتند. در بالای گنبد بزرگ، یک علامت صلیب نصب شده‌است. در چهار گوشه این عمارت، چهار گنبد کوچک با نشانی از صلیب وجود دارد. در سمت غربی کلیسا و گنبد، اتاقکی به عرض و طول یک متر در یک متر، ساخته شده‌است. محوطهٔ این باغ گورستانی ۱۰۲ در ۶۲ متر است.

چهار صفه و از هر یکی گشاده دری چنانکه چشم کند از چهار گوشه نظر

در بتکده رفت و دست بگشاد زنار چهار گوشه بربست

بقعه حسن شهیددر شهر کجور=بنایی است چهار گوشه با یک ستون چوبین چهار سوی قطور در وسط و سرکشی برستون و دیوارهای دو طرف متکی است. ایوانی جلوبنا است. سقف بقعه و ایوان پلور کشی و پل کوبی است. گورستانی وسیع و قدیمی در جنوب بقعه اس. بر سردر ورودی گورستان چندین شاخ بزکوهی کهنسال است.