پکتیا
معنی کلمه پکتیا در دانشنامه اسلامی
این ولایت با مساحت ۴۳۱‘۶ کم ۲ و جمعیتی حدود ۹۰۰‘۵۲۹ تن، از شمال به ولایتِ ننگرهار، از غرب به ولایت لوگَر و غزنی، از جنوب به ولایت پکتیا و از شرق به ولایت خوست و مرزهای پاکستان محدود است. مرکز پکتیا، شهر تاریخی گردیز، و زرمت، سیدکرم، لجه منگل و چکمنی از مهم ترین شهرهای آن است.
← آب و هوا
هرودت در سده ۵ق م، از سرزمینی به نام پاکتیکه نام برده است که قومی جنگاور در آن جا می زیسته اند و طرز زندگی آن ها به باختریان شباهت داشته است. یافته های باستان شناسی در میرزَکی واقع در نزدیکی گردیز نیز، پیشینه تاریخی پکتیا را به سده ۳ق م می رساند. در ریگ ودا از قومی جنگجو به نام پکْتَ یاد شده است. گروهی از خاورشناسان نام پشتون را با پکت یکی می دانند. اما از دید زبان شناسی تبدیل پکت به پشتون در شاخه های زبان های هند و ایرانی پذیرفتنی نیست.
← هخامنشیان
(۱) ابن اثیر، ابوالحسن، الکامل فی التاریخ.(۲) ابوالحسن، گلستانه، مجمل التواریخ، به کوشش مدرس رضوی، تهران، ۱۳۵۶ش.(۳) اقبال آشتیانی، عباس، تاریخ مغول، تهران، ۱۳۶۴ش.(۴) بازورث، ک. ا.، سلسله های اسلامی، ترجمه فریدون بدره ای، تهران، ۱۳۴۹ش.(۵) بریگو، آندره و اولیویه روآ، جنگ افغانستان، ترجمه ابوالحسن سروقد مقدم، مشهد، ۱۳۶۶ش.(۶) بلاذری، احمد، فتوح البلدان، به کوشش عبدالله انیس طباع و عمرانیس طباع، بیروت، ۱۴۰۷ق/۱۹۸۷م.(۷) پیرنیا، حسن، ایران باستان، تهران، ۱۳۶۶ش.(۸) تاریخ سیستان، به کوشش محمدتقی بهار، تهران، ۱۳۱۴ش.(۹) تازه نورستانی، سمیع الله، ریشه های تاریخی و فرهنگی نورستان، به کوشش عنایت الله نصرتی، کابل، ۱۳۶۷ش.(۱۰) جعفری، علی اکبر، پشتو، سخن، تهران، ۱۳۴۵ش، دوره ۱۶، شم ۱۱.(۱۱) حبیبی، عبدالحی، تاریخ افغانستان بعد از اسلام، کابل، ۱۳۴۵ش.(۱۲) حبیبی، عبدالحی، تاریخ افغانستان در عصر گورکانی، کابل، ۱۳۲۰ش.(۱۳) حدود العالم، به کوشش منوچهر ستوده، تهران، ۱۳۴۰ش.(۱۴) حسینی منشی، محمود، تاریخ احمدشاهی، به کوشش دوست مرادسید مرادوف، مسکو، ۱۹۷۴م.(۱۵) دائرة المعارف آریانا، کابل، ۱۳۲۸ش.(۱۶) دولت آبادی، بصیراحمد، شناسنامه افغانستان، قم، ۱۳۷۱ش.(۱۷) یزدی، شرف الدین علی، ظفرنامه، به کوشش محمد عباسی، تهران، ۱۳۶۶ش.(۱۸) طبری، محمد بن جریر، تاریخ طبری.(۱۹) علی آبادی، علیرضا، افغانستان، تهران، ۱۳۷۲ش.(۲۰) غبار، غلام محمد، افغانستان در مسیر تاریخ، قم، ۱۳۵۹ش.(۲۱) فرهنگ، محمدصدیق، افغانستان در پنج قرن اخیر، قم، ۱۳۷۱ش.(۲۲) گردیزی، عبدالحی، زین الاخبار، به کوشش عبدالحی حبیبی، تهران، ۱۳۴۷ش.(۲۳) منهاج سراج، عثمان، طبقات ناصری، به کوشش عبدالحی حبیبی، تهران، ۱۳۶۳ش.(۲۴) نسوی، محمد، سیرت جلال الدین مینکبرنی، ترجمه کهن، به کوشش مجتبیٰ مینوی، تهران، ۱۳۶۵ش.(۲۵) نقشه راهنمای افغانستان، گیتاشناسی، تهران، شم ۱۸۹.(۲۶) Afghanistan، Paris، ۱۹۷۰.(۲۷) Bosworth، C. E.، The Tāhirids and Saffārids، The Cambridge History of Iran، vol. IV، ed R. N. Frye، Cambridge، ۱۹۷۵.(۲۸) Britannica، micropaedia، ۱۹۸۷.(۲۹) Dupree، L.، Afghanistan، New Jersey، ۱۹۷۳.(۳۰) Ghirshman، R.، Iran، London، ۱۹۷۸.(۳۱) Herodotus، History، tr. A. D. Godley، London، ۱۹۵۷.(۳۲) Iranica.(۳۳) Watters، Th.، On Yuan Chwang’s Travels in India، ۱۹۷۳.(۳۴) The World Gazetteer، www.world-gazetteer.com.
جملاتی از کاربرد کلمه پکتیا
۲. مناطق دارای جریانات متوسط بادی، مناطق جنوب‌شرقی و شرقی (ولایات قندهار، زابل، قسماً اروزگان، غزنی، پکتیا و پکتیکا)، جای‌هایی که سرعت جریان باد تا به ۹ متر در ثانیه می‌رسد. در این مناطق استفاده از دستگاه‌های بادی با قدرت از ۳۰ تا ۱۰۰ کیلوات مناسب به نظر می‌رسند.
در حال حاضر در جمهوری اسلامی افغانستان پنج میدان نفت وجود دارند. در هرات ممکن از همه بر سر حوزهٔ نفت و گازخیز تیرپل مطرح بحث باشد، که در قسمت غربی ولایت هرات موقعیت دارد. به گفتهٔ وزیر معادن و صنایع، میدان نفت و گاز حوزهٔ «افغان-تاجک» که در ولایت قندوز قرار دارد، داری ذخایر نفتی در حدود ۱٫۶ میلیارد بشکه نفت می‌باشد. همچنان در آیندهٔ نزدیک تحقیقات دربارهٔ میدان‌های نفت در کتواز و ولایت پکتیا و همچنان در ولایت هلمند آغاز خواهند شد.
در ۰۷ سپتامبر ۲۰۲۱، طالبان سه هفته پس از به قدرت رسیدن کامل با تصرف شهر کابل، در ۱۵ اوت، اولین اعضای دولت جدید «سرپرست» را اعلام کردند. امیرخان متقی به عنوان سرپرست وزارت خارجه افغانستان منصوب شد. امیر خان متقی باشنده اصلی ولایت پکتیا ولسوالی زرمت می‌باشد، امیر خان متقی خطاب به جمهوری اسلامی:شمار زندانیان ما کمتر از اعدامی های شماست.
۱. جنگل‌های صنعتی نباتات سوزنی برگ از قبیل ارچه، لنزو، جلغوزه که ولایت‌های کنر، لغمان، نورستان، پکتیا و خوست که به مساحت یک میلیون متر مربع را در جنوب و جنوب شرق افغانستان پوشانده‌اند.
امیرزی سنگین فرزند امیرگل گلشاخیل در تاریخ ۶ جون سال ۱۹۴۹ در ولسوالی ارگون ولایت پکتیکا تولد گردیده است. وی تعلیمات ابتدائی خویش را در ولسوالی ارگون ولایت پکتیکا، متوسطه و عالی را در شهر گردیز ولایت پکتیا و لیسه مرکز تربیوی مخابرات در کابل به اتمام رسانیده است.
حبیب‌الله در دوره پادشاهی‌اش با شورش‌هایی در مناطق پکتیا (۱۹۱۲–۱۳) و قندهار (۱۹۱۲) روبه‌رو شد.