نظرگاه

کند فیض او گر به گلشن عبور شود چشم نرگس نظرگاه نور

کوشک در باغ خان شوشتر بیشتر دارای عملکردی مشابه نظرگاه است که مشاهده و بهره بصری بردن از باغ و محیط اطراف آن را برای شخص فراهم می نماید که از این نقطه نظر بسیار مشابه عملکرد کوشک باغ تخت‌های ایرانی است.

یوسف تو تا ز بر چاه بود مصر الهیش نظرگاه بود

چون نظرگاه خداوند آمد این نام آن شد آسمان، این شد زمین

چه‌امکان است خاک ما نظرگاه بتان گردد فریب سرمه‌نتوان داداین‌مژگان سیاهان‌را

دل نظرگاه خدا از ترک عصیان می شود چون هوا مغلوب شد تخت سلیمان می شود

و اگر پیش ازین خطاب شرع بدو پیوستی چون او پرورش بکمال حاصل نکرده بودی قابل تحمل تکالیف نیامدی چه از راه صورت چه از راه معنی. اما از راه صورت بشرایط نماز و روزه و حج قیام نتوانستی نمود که این اعمال بدنی است و آن را قوتی جسمانی بباید. اما از راه معنی تا قالب و نفس بکمال نرسند دل که محل عقل و معدن ایمان و نظرگاه حق است شایستگی آن نگیرد که مظهر نور عقل و ایمان و نظر حق گردد زیرا که تمام خلقت نباشد اگر چه هر وقت ازین انوار چیزی در وی پدید می‌آید بتدریج ولیکن آنگه راست و تمام قابل شود که بعد بلاغت رسد و عقل ظاهر گردد چنانک شرح آن در فصل تربیت دل گفته آید انشاء‌الله تعالی.

آذر نفیسی در کتاب خون آبی بر زمین نمناک (در نقد و معرفی بهرام صادقی) این داستان را داستانی مدرن می‌داند که از نظرگاه دانای کل محدود به ذهن تنها شخصیت داستان، آقای «مستقیم» روایت می‌شود. درون‌مایه این داستان، تقابل واقعیت و رؤیاست که گاه درهم می‌آمیزند.

حوضه آبریز رودخانه بفره در منطقه ای به نام اولنگ بفره در دامنه‌های جنوبی کوه های جغتای تشکیل شده و سرچشمه‌های متعددی را از دامنه‌های شرقی کوه سِکر و دامنه‌های غربی کوه نظرگاه و زو پلنگ‌ها دریافت می‌دارد.

رنگ بنیادم نظرگاه دو عالم آفت است سیل پرورده‌ست اگر خاکی‌ست در ویرانه‌ام

ز مقصود آنچه باید در نظرگاه غم و اندیشه زحمت برده از راه

قبله ی عشق یکی باشد و بس بدان که انس و خوف و شوق از آثار محبت است. جز آن که این آثار برحسب نظرگاه عاشق و غلبه ی حالی که در اوست، تفاوت پذیرد.

کوی تو نظرگاه خدا دید «نظیری » ره در حرم حق نبود هون و هوان را