ساواک

نخستین گزارش ساواک علیه وی در سال ۱۳۴۱ تهیه شد.

بنابر اسناد ساواک از اعترافات وحید افراخته، او ادعا کرده است در سال ۱۳۵۴ نیز سازمان مجاهدین خلق به دنبال ترور بهشتی بوده است. تقی شهرام معتقد بوده است چون این کار از نظر تبلیغاتی صلاح نیست، بهتر است با روش‌هایی چون زیر گرفتن بهشتی توسط اتومبیل این کار انجام شود. به هر حال در سال ۱۳۵۴ این کار توسط این سازمان عملی نمی‌شود. بعد از درگذشت بهشتی، خمینی به قضات قوه قضائیه دستور داد تا وقتی عصبانی هستید دست به قضاوت نزنید. پیکر او در قطعه ۲۴ بهشت زهرای تهران بخاک سپرده شد.

این‌که جمهوری اسلامی سرکوب سیاسی کمتر یا بیشتری نسبت به شاه دارد مورد بحث است. شکایت‌هایی که زمانی در مورد ظلم و فساد شاه و درباریانش انجام می‌شد، اکنون علیه «آخوندها» وجود دارد. ترس از ساواک جای خود را به ترس از سپاه پاسداران و سایر مجریان انقلابی مذهبی داده‌است.

مازنی از ۱۵ سالگی فعالیت‌های سیاسی خود را آغاز کرد در حالی که تنها ۱۷ سال سن داشت به سبب مبارزات سیاسی اش در حکومت پهلوی توسط ساواک دستگیر و مدتی در زندان بود که با پیروزی انقلاب اسلامی از زندان آزاد شد. مازنی که به عنوان یکی از جوان‌ترین زندانیان سیاسی در رژیم پهلوی شناخته می‌شود، پس از پیروزی انقلاب اسلامی از فعالان اصلی جریان خط امام بود و پس از راه‌اندازی حزب جمهوری اسلامی به آن پیوست. مازنی در سال ۱۳۹۳ از بنیاد شهید بازنشسته شد و پس از آن فعالیت‌های سیاسی خود را به‌طور جدی ادامه داد.

احمد متوسلیان یزدی (زادهٔ ۱۵ فروردین ۱۳۳۲ – ربوده‌شدهٔ ۱۴ تیر ۱۳۶۱) نظامی ایرانی بود که در خلال جنگ ایران و عراق از فرماندهان سپاه پاسداران انقلاب اسلامی محسوب می‌شد و فرماندهی لشکر ۲۷ محمد رسول‌الله را بر عهده داشت. او فعالیت سیاسی‌اش علیه سلطنت پهلوی را از دههٔ ۱۳۵۰ آغاز کرد که منجر به دستگیری وی توسط ساواک شد و مدت کوتاهی در سال ۱۳۵۴ را نیز در زندان سپری نمود. متوسلیان یکی از چهار فرد ربوده شده ایران در لبنان در سال ۱۳۶۱ است.

ناصرالدین شاه به سبب نزدیکی امیرآباد به شهر برای تفریح به آنجا می‌رفته است. وی در یکی از این سفرها دستور احداث قورخانه را در کنار قریه امیرآباد داد. ظاهراً قورخانه همان قزل قلعه بوده که وسایل لشکری در آن نگهداری می‌شده است. بعدها قزل قلعه در اختیار ساواک قرار گرفت و به زندان سیاسی تبدیل شد. این زندان پس از انقلاب اسلامی تخریب و در قسمتی از فضای آن میدان میوه و تره بار و بعدها فروشگاه شهروند قزل قلعه ایجاد شد.

جمشیدی یکی از دوازده عضو یک گروه مطالعات مارکسیستی تشکیل شده از شعرا، نویسندگان، و فیلمسازان بود که به اتهام تلاش برای گروگان‌گیری رضا پهلوی، ولیعهد ایران در مهر ۱۳۵۲ از سوی ساواک دستگیر شدند. می‌توان گفت این افراد همگی دلبستگی قوی‌ای نسبت به مبارزه مسلحانه و چریک‌های فدایی داشتند. در بهار ۱۹۵۲ کرامت‌الله دانشیان، شاعر چپ‌گرا یک حلقهٔ بحث سیاسی در شیراز با دوستانش، یوسف علیاری، و امیرحسین فطانت تشکیل داده بود که با انتقال طیفور بطحایی به شیراز این حلقه علاقمند به انجام نوعی عملیات سیاسی رادیکال شد.

ایرج مصداقی می‌گوید «منتظری از همان سال‌های نخست بعد از انقلاب برای بهبود وضعیت زندان‌ها و زندانیان سیاسی تلاش کرده و نمایندگانی در زندان‌ها داشته که با زندانیان ملاقات کرده و برای ایشان گزارش تهیه می‌کردند.» او افزود: «ایشان از ابتدای دهه ۶۰ در زندان نماینده داشتند و تذکرهایی هم دادند؛ اما آن‌قدر فعال نبودند؛ ولی از سال ۶۳ به بعد، اقدام عملی کردند. نامه سال ۶۴ ایشان خطاب به آقای خمینی و بیان اینکه اطلاعات شما روی ساواک را سفید کرده است و همین‌طور نامه سال ۶۵ ایشان، نشان می‌دهد که نسبت به مسائل زندان حساس بودند و روی نکات حساسیت‌برانگیزی انگشت می‌گذاشتند».

شایع است که قرشی در همکاری با کودتاچیان، کتاب سیر کمونیسم در ایران را نوشته‌اند که توسط ساواک منتشر شده. بی شک این کتاب توسط شخص یا اشخاصی نوشته شده که از عملکرد درونی حزب توده اطلاعات کاملی داشته‌اند، اما قرشی تا پایان عمر مشارکت در نگارش این کتاب را رد می‌کرد.