فداغ. [ ف َ ] ( اِخ ) نام یکی از دهستانهای ششگانه بخش مرکزی شهرستان لار.حدود و مشخصات آن به قرار زیر است : از شمال ارتفاعات بالنگستان و دهستان ارد، از جنوب و باختر دهستان بیرم و کوه گاوبست ، از خاور دهستانهای صحرای باغ و حومه. این دهستان در باختر بخش واقع گردیده ، هوای آن گرم است و آب مشروب آن از چشمه و قنات و باران تأمین میشود. زراعت آن اغلب دیمی است. محصولاتش غلات ، خرما،پنبه ، کنجد، تنباکو و لبنیات است. اهالی به کشاورزی و گله داری گذران میکنند. صنایع دستی مردم گلیم بافی است. از چهار آبادی دیده بان ، فداغ ، خلیلی ، لب اشکن تشکیل شده و دارای 2200 تن سکنه است. ساکنین اغلب از طایفه قریش هستند. ( از فرهنگ جغرافیایی ایران ج 7 ). فداغ. [ ف َ ] ( اِخ ) ده مرکزی دهستان فداغ بخش مرکزی شهرستان لار، واقعدر 108 هزارگزی باختر لار کنار راه فرعی لار به بیرم.ناحیه ای است واقع در جلگه ، گرمسیر و دارای 919 تن سکنه است. از قنات و چاه مشروب میشود. محصولاتش غلات ، پنبه و خرماست. اهالی به کشاورزی گذران میکنند. پاسگاه ژاندارمری دارد. ( از فرهنگ جغرافیایی ایران ج 7 ).
معنی کلمه فداغ در فرهنگ فارسی
۱ - دهستانی است از بخش مرکزی شهرستان ر و آن محدود است از شمال به ارتفاعات بالنگستان و دهستان ارد از جنوب و مغرب به دهستان و کوه بیرم گاوبست از مشرق به دهستانهای صحرای باغ و حومه . این دهستان در مغرب بخش واقع است . جلگه و دامنه گرم آب مشروب از چشمه و قنات و باران زراعت اغلب دیمی محصول غت خرما پنبه کنجد تنباکو لبنیات شغل زراعت گله داری گلیم بافی . دهستان مذکور مرکب است از ۴ آبادی دیده بان فداغ خلیلی لب اشکن و جمعیت آن حدود ۲۲٠٠ تن است . سکنه غالبا از طایفه [ قریش ] اند. ۲ - دهی است مرکز دهستان مزبور در ۱٠۸ کیلومتری مغرب ر کنار راه فرعی ر به بیرم جلگه و گرمسیر ۹۱۹ تن سکنه آب از قنات و چاه محصول غت خرما پنبه شغل زراعت .
معنی کلمه فداغ در دانشنامه عمومی
فِداغ روستایی از توابع دهستان فداغ، بخش مرکزی شهرستان گراش در جنوب استان فارس ایران است. جمعیت این روستا طبق سرشماری سال ۱۳۹۵ خورشیدی ۶٬۵۳۳ تن بوده است. فداغ پرجمعیت ترین روستای شهرستان گراش و دومین روستای پرجمعیت استان فارس است. . این روستا در دهستان فداغ قرار دارد و براساس سرشماری مرکز آمار ایران در سال ۱۳۹۵، جمعیت آن ۶٬۵۳۳ نفر ( ۱٬۵۱۸ خانوار ) بوده است. روستای فداغ مرکز دهستان فداغ با ۶٬۵۳۳ تن جمعیت طبق آمار رسمی سازمان آمار ایران در سرشماری عمومی نفوس و مسکن سال ۹۵ یکی از روستاهای بزرگ استان فارس است و از ۵۲ شهر استان جمعیت بیشتری دارد. سابقه صنعت در فداغ به حدود دهه سی شمسی برمیگردد که اولین کارگاه صنعتی گچ سازی توسط یکی از اهالی در زمین های حومه روستا شروع به کار کرده است. در حال حاضر چندین کارگاه و شرکت صنعتی در منطقه مشغول به کارند از قبیل: کارخانه نئوپان سازی کارخانه تولید شن و ماسه کارخانه آسفالت سازی شرکت بتن سازی آماده شرکت مرغداری صنعتی کارخانه و کوره آجرپزی کارگاه های تولیدی تیرچه و بلوک کارگاه تولیدی فرغون سازی کارگاه های جوشکاری کارگاه های تولیدی مصنوعات چوب و ام دی اف از لحاظ معادن طبیعی، منطقه فداغ از غنای بالایی برخوردار است. معادن شن و ماسه، معدن گچ، معادن طبیعی خاک تولید آجر و معادن سنگ های ساختمانی از جمله پتانسیل های معدنی منطقه می باشد. در زمینه تجارت بیش ترین داد و ستد اهالی توسط سرمایه داران فداغی و با شهرهای بندرعباس، لار و شیراز صورت می گیرد. موارد مورد معامله شامل نیازهای اولیه روستا و نیز خرید لوازم خانه یا مواد اولیه صنعت گران می باشد. نیازهای اولیه در خود روستا تأمین می شود. مغازه های خواربار فروشی و تشکیل جمعه بازار در میدان تره بار بیش ترین نیاز اهالی را تأمین می کنند. دامداران سنتی روستا قسمتی از نیاز لبنی اهالی را با محصولات سنتی خود تأمین می کنند. فراورده های گوشتی به طور کامل از طریق خود اهالی تأمین می شود و عموماً به محصولات گوشتی سایر شهرها کمتر تمایل دارند. نیازهای دارویی و درمانی اهالی ابتدا توسط مرکز بهداشت روستا و پزشک عمومی مستقر در درمانگاه تأمین می شود و در موارد خاص بیشتر به شهرهای اطراف ازقبیل بیرم، گراش و لار مراجعه می شود. مواد اولیه مغازه ها از لار و مرکز استان تأمین می شود. مواد مصرفی مشاغل صنعتی از لار، لامرد، بندرعباس و شیراز تأمین می شود. مصالح ساختمانی جهت ساخت و ساز مسکن از طریق تولیدات شرکت شن و ماسه فداغ و نیز از شهرهای بیرم، گراش، لار و شیراز تأمین می شود. برای انجام امور اداری اهالی به شهرهای بیرم و گراش مراجعه می شود.
جملاتی از کاربرد کلمه فداغ
این بنا یکی از آثار تاریخی دهستان فداغ از توابع شهرستان گراش می‌باشد، که در جنوب استان فارس در کشور ایران واقع شده‌است. این آسیاب در پانزده کیلومتری شرق دهستان فداغ قرار گرفته که در قدیم مردم دهستان فداغ و روستاهای اطراف به‌وسیله آن گندم را به آرد تبدیل می‌کردند. چرخش این آسیاب با آب بوده که از قناتهای اطراف آن تأمین می‌شده‌است.
در زمان قدیم تعدادی از مردم دهستان فداغ در فصل تابستان به آنجا نقل مکان کرده و برای خود در آن مکان خانه‌های گلی ساخته‌اند که هنوز آثار آن وجود دارد.
در کنار کوه بالنگستان چشمه آبی وجود دارد که از مان قدیم مردم فداغ جهت آبیاری درخت‌هایشان از آن استفاده میکنند.آب این چشمه از طریق کانالی وارد یک استخر شده و پس از پرشدن آن مردم در طول هفته به نوبت از آن استفاده میکنند. در کنار این چشمه پرندگانی مانند کبک و کبوتر
بالنگستان نام منطقه‌ای خوش آب و هوا در پنج کیلومتری شمال دهستان فداغ از توابع شهرستان گراش در استان فارس می‌باشد.در این مکان درختان زیادی مانند نخل، لیمو و کنار وجود دارد و تفریحگاه بسیار خوبی برای مردم منطقه به خصوص در فصل بهار می‌باشد.
مردم فداغ به دلیل آب و هوای خوب این منطقه از دیرباز در آنجا شروع به کاشت درخت نخل نموده که در حال حاضر نیز درختان زیادی از انواع نخل وجود دارد و محصولات آن پرثمر می‌باشد.محصول درخت نخل به صورت خارک یا رطب خوشمزه و یاخرما می‌باشد.علاوه بر آن از چوب و برگ درختان نخل برای ساخت صنایع دستی استفاده میشود.
