شمر بن ذی الجوشن

معنی کلمه شمر بن ذی الجوشن در دانشنامه آزاد فارسی

شِمْر بن ذی الجوشن
(ابن فرط ضبابی کلابی) از طایفۀ بنی کلاب و از رؤسای قبیله هوازن، از قاتلین امام حسین (ع). با امیرالمؤمنین (ع) بیعت نمود و در جنگ صفین شرکت کرد و زخمی شد و سپس به خوارج پیوست هرچند آن را آشکار نمی کرد. کرسی حدیث کوفه را به عهده گرفت. او کینۀ آل علی را در دل خود می پروراند و منتظر فرصت بود. در جریان حرکت امام حسین (ع) به عراق، اخبار ورود امام (ع) را دنبال می کرد. سپس رأی ابن زیاد را که عمر بن سعد فرماندۀ لشکر کوفه، به سمت مصالحه کشانده بود، برگرداند و ابن زیاد را به جنگ با امام ترغیب کرد. شمر از فرماندهان بی رحم و سنگدل کوفه بود و در واقعۀ عاشورا (۶۱ ق) جنایت های فجیعی را در حق امام و اهل بیت او مرتکب شد. وی در زیارت عاشورا مورد لعن و نفرین قرار گرفته است. او پس از به شهادت رساندن امام حسین (ع)، سر آن حضرت را از بدن جدا کرد و آن را به همراه سرِ هفتاد و دو تن از شهدای کربلا، به نزد ابن زیاد و از آن جا نزد یزید بن معاویه برد. مختار ثقفی، به خونخواهی امام حسین (ع)، شمر بن ذی الجوشن را همراه با سایر قاتلین شهدای کربلا کشت و سر بریدۀ شمر را به نزد محمد بن حنفیه فرستاد (۶۶ ق).

معنی کلمه شمر بن ذی الجوشن در دانشنامه اسلامی

[ویکی فقه] شمر بن ذی الجوشن از تابعین و روسای قبیله هوازن و از فرماندهان سپاه کوفه در واقعه کربلا بود.
شَمِربن ذی الجَوْشَن، کنیه اش ابوسابغه، از تابعین و رؤسای قبیله هوازن و از فرماندهان سپاه کوفه در واقعه کربلا.وی از تیره بنی عامربن صَعْصَعَه و از خاندان ضباب بن کلاب بود. ازاین رو، از وی با نسبهایی چون عامری، ضبابی و کلابی یاد کرده اند.در کتابهای لغت، نام او به صورت شَمِر آمده، اما در نزد عامه مردم به شِمْر معروف است.ظاهرآ، شمر واژه ای عبری و اصل آن شامر به معنای سامر (افسانه سرا، هم صحبت در شب نشینی) است. در مورد تاریخ ولادت شمر اطلاع درستی در دست نیست. پدر شمر (ذوالجوشن) شُرَحبیل بن اَعْوَربن عمرو نام داشت . درباره سبب نام گذاری او به ذوالجوشن گفته شده است وی نخستین مرد عرب بود که زره برتن کرد و این زره را پادشاه ایران به وی داده بود، یا به قولی دیگر، از آن رو ذوالجوشن خوانده می شد که سینه اش برآمده بود. به قولی نیز، نام او جوشن بن ربیعه بود.
اسلام آوردن شمر ابن ذی الجوشن
ذوالجوشن به خواسته پیامبر اکرم صلی اللّه علیه وآله وسلم (اسلام آوردن) وقعی ننهاد اما پس از فتح مکه، چون مسلمانان بر مشرکان پیروز شدند، اسلام آورد . از مادر شمر به پلیدی یاد کرده اند، تا جایی که گفته اند وی هنگام جابه جایی گوسفندانش، به گناه آلوده شد و شمر از راه نامشروع به دنیا آمد.امام حسین علیه السلام نیز در واقعه کربلا، شمر را پسر زن بزچران خطاب کرده است .
شمر از یاران امیر المومنین
شمربن ذی الجوشن در ابتدا از یاران امیرالمؤمنین علی علیه السلام بود.وی در جنگ صفین، آن حضرت را یاری کرد و در مبارزه با ادهم بن مُحرِز باهِلی (از سپاه شام)، صورتش به شدت مجروح گشت ، اما بعدا از علی علیه السلام روی گرداند و از دشمنان پر کینه او و خاندانش شد.شمر هنگام دستگیری حجربن عدی (از صحابه پیامبر و از یاران علی علیه السلام )در سال ۵۱، جزو کسانی بود که نزد زیادبن ابیه به دروغ شهادت داد که حجر مرتد شده و شهر را به آشوب کشیده است. در حادثه کربلا نیز، او از قاتلان و مسببان شهادت امام حسین علیه السلام بود.
ماموریت شمر ابن ذی الجوشن در کوفه
...
[ویکی شیعه] شِمر بن ذی الجَوْشَن(کشته شده در ۶۶ق)، از تابعین و رؤسای قبیلۀ هوازِن. او به سبب نقش تاثیرگذار در واقعه کربلا، از چهره های منفور نزد شیعیان است. شمر در ابتدا از یاران امام علی (ع) بود ولی بعدها در زمرۀ دشمنان پرکینه امام و خاندانش درآمد.
او در واقعه کربلا نقش مهمی داشت: زمینه سازی شهادت مسلم بن عقیل، برافروختن آتش جنگ در روز عاشورا، فرماندهی جناح چپ لشکر عمر بن سعد، به شهادت رساندن امام حسین(ع)، حمله به خیمه ها و تلاش برای شهید کردن امام سجاد(ع)، ... از اقدامات او در این واقعه بود.
در زیارت عاشورا از شمر با لعن و نفرین یاد شده است. او در مقابل مختار ثقفی شکست خورد و سر از تنش جدا گردید.
[ویکی اهل البیت] این صفحه مدخلی از کتاب فرهنگ عاشورا است
از فرماندهان خشن و جنایتکار سپاه کوفه در حادثه کربلا و از قاتلان سیدالشهدا علیه السلام. وی از طایفه بنی کلاب و از رؤسای هوازن و مردی شجاع بود که در جنگ صفین هم در لشکر امیرالمومنین علیه السلام بود، سپس ساکن کوفه شد و به روایت حدیث پرداخت.
نامش «شرحبیل » و کینه اش «ابوالسابغه » بود. وی از فرماندهان سپاه عمر سعد در حادثه کربلا بود و پس از سستی ابن سعد در برخورد قاطع با امام حسین علیه السلام همراه با فرمانی از سوی ابن زیاد به کربلا آمد که اگر عمر سعد حاضر به انجام ماموریت نباشد، وی آن را بر عهده گیرد در کربلا، فرمانده جناح چپ میدان بود. پس از شهادت امام حسین علیه السلام، عبیدالله سر امام حسین علیه السلام را همراه او به شام نزد یزید فرستاد سپس وی به کوفه بازگشت.
وقتی قیام مختار در کوفه پیش آمد، شمر از کوفه بیرون رفت. مختار غلام خویش را با گروهی به طلب او فرستاد. شمر غلام مختار را کشت و به «کلتانیه » از قرای خوزستان رفت. جمعی از سپاهیان مختار به سرکردگی «ابوعمره » به جنگ او رفتند. شمر در این نبرد کشته شد و تن او را پیش سگان انداختند.
به نقلی دیگر، پس از خروج مختار دستگیر و کشته شد. نشستن او روی سینه امام حسین علیه السلام برای بریدن سر مطهر، حمله به خیام اهل بیت امان نامه آوردن برای عباس تا او را از امام جدا کند، از جنایات دیگر اوست.
مردی آبله رو و بدسیرت و زشت صورت بود و زنازاده به حساب می آمد. نامش در زیارت عاشورا، همراه با لعنت آمده است «ولعن الله شمرا». امام حسین علیه السلام، سخن پرشور «ان لم یکن لکم دین...» را هنگام هجوم شمر به سراپرده امامت و خیمه های اهل بیت فرمود. در آخرین لحظات حیات امام حسین علیه السلام هم که آن حضرت بر زمین افتاده بود، باز عده ای را تحریک کرد که بر آن حضرت حمله آوردند.
جواد محدثی، فرهنگ عاشورا، نشر معروف.

جملاتی از کاربرد کلمه شمر بن ذی الجوشن

شمر برخلاف باور رایج بین برخی مردم برادر ام البنین نیست. شمر بن ذی الجوشن و ام البنین، هر دو از نسل «کلاب» هستند. هر کدام با چند واسطه به «کلاب» می‌رسند. «کلاب» یازده پسر داشت. نام یکی از آنان «کعب» و نام دیگری «ضباب» است. ام البنین از نسل «کعب» و شمر، از نسل «ضِباب» است.