معنی کلمه عثمانیه در دانشنامه عمومی
عثمانیه
معنی کلمه عثمانیه در دانشنامه اسلامی
برخی بر این اعتقادند اولین مذهبی که در اسلام تشکیل شد مذهب عثمانیه بوده که دارای عمری کوتاه ولی بسیار موثر بوده است. اما اگر کمی با دقت نظر بنگریم به وضوح می بینیم که هم از نظر شیعه و هم از نظر اهل سنت این کلام با چالشهایی روبرو است. زیرا هم شیعه و هم اهل سنت مذهب عثمانیه را در واقع دومین مذهب بعد از تشیع می دانند. اکنون برای مستند شدن مطلب دو عبارت را از کتب شیعی و کتب اهل سنت می آوریم تا این مطلب دقیقا روشن گردد. اولین عبارت متنی است که سید مرتضی ابطحی در کتاب خود به نام الشیعه فی احادیث الفریقین می آورد و از ابوحاتم سهل ابن محمد بن عثمان سجستانی که از علمای بزرگ اهل سنت ساکن در بصره بوده نقل می کند که «اولین اسمی که در زمان رسول اکرم (صلی الله علیه و آله وسلّم) بین مسلمانان شایع شد لفظ شیعه بود و این لقب به چهار نفر از صحابه اطلاق می شد: «ابوذر و سلمان و مقداد و عمار» اینگونه بود تا زمان جنگ صفین که به موالی امیرالمومنین (علیه السّلام) اطلاق می گردید» (این جمله در کتب بسیاری از جمله کلینی و کافی، نشات التشیع، و رکبت السفینه، شیعه شناسی و... ذکر گردیده است که ما از باب مثال فقط یک نمونه را آوردیم.) و همچنین از کتب اهل سنت می توان به کتاب تاریخ ابن خلدون اشاره نمود. وی می نویسد: «در قضیه شورا تعدادی از صحابه که شیعه علی بودند و علی را مستحق خلافت می دانستند وقتی دیدند که خلافت به غیر علی رسید شروع کردند به اف گفتن و بر این امر تاسف خوردن. اینها امثال زبیر و عمار یاسر و مقداد بن اسود و غیر از اینها بودند» پس اینکه فکر کنیم که عثمانیه اولین مذهبی بوده است که از دل مسلمانان تشکیل شده است اشتباه است هر چند در اوائل اسلام خصوصا قرون اول و دوم نمی توان تاثیرگذاری آن را نادیده گرفت.
تعریف عثمانیه
عثمانیه را از دو منظر می توان تعریف کرد:از منظر اهل سنت: به قول ابن حجر عسقلانی، عثمانیه کسانی هستند که در محبت عثمان غلو کرده و برای امیرالمومنین (علیه السّلام) نقص قائلند. از نظر امامیه: عثمانیه کسانی هستند که با خلافت امیرالمومنین (علیه السّلام) مخالف بوده و عثمان و قتل عثمان را بهانه قرار داده به کارشکنی در دولت آن حضرت پرداخته و موجبات جنگهای جمل و صفین را فراهم آوردند ولی بعدها این مساله به حب عثمان و برائت و سب امیرالمومنین (علیه السّلام) منجر شد. عثمانیه در بین اهل سنت مرادف با همان ناصبی (ناصبی: یعنی کسی که با ائمه دین (علیهم السّلام) به آشکارا دشمنی نماید) در شیعه می باشد.
تاریخ تشکیل عثمانیه
زمانی که عثمان دست به کارهای ناشایست برای یک خلیفه اسلامی زد که مخالفت قطعی با سنت پیامبر اسلام (صلی الله علیه و آله وسلّم) و حتی سنت شیخین داشت برخی از مسلمانان علیه او شوریدند و این شورش در نهایت منجر به قتل عثمان گردید و ناگوارتر، این بود که همین مسلمانان به قول صاحب عقدالفرید نگذاشتند که خلیفه مسلمین در قبرستان بقیع که قبرستان مسلمانان بود دفن گردد و به ناچار خلیفه مسلمین را در حش کوکبیه دفن کردند. در این زمان که تعدادی از مسلمانان مخالف عثمان بودند تعداد دیگری بالخصوص بنی امیه از عثمان جانبداری می کردند ولی به هر حال عثمان با این وضع کشته و دفن گردید. بعد از عثمان که عده کثیری از مردم به سوی امیرالمومنین (علیه السّلام) روی آوردند تا آنحضرت خلافت را بپذیرند. در این وضعیت طرفداران عثمان یا بهتر بگوئیم مخالفان امیرالمومنین (علیه السّلام) که خون عثمان را بهانه خوبی برای مخالفتهای خود یافته بودند از بیعت سر باز زدند که تاریخ طبری از تعدادی از این افراد نام می برد. طبری می نویسد: «چون که عثمان کشته شد انصار با علی بیعت کردند مگر تعداد کمی از انصار که از آنها حسان بن ثابت و کعب بن مالک و مسلمه بن مخلد و ابو سعید خدری و محمد ابن مسلمه و نعمان بن بشیر و زید بن ثابت و رافع بن خدیج و فضاله بن عبید و کعب بن عجره بود که همه اینها عثمانی بودند.» البته عبدالله بن عمر در راس کسانی است که با امیرالمومنین (علیه السّلام) بیعت نکردند و غیر از این هم تعدادی از این افراد مثل حسان بن ثابت وکعب بن مالک و نعمان بن بشیر به شام رفته و با معاویه هم پیمان شدند. آنها با همراهی معاویه شروع به تحریک عایشه کرده جنگ جمل و بعد معاویه جنگ صفین را به راه انداختند که شعار اصلی عثمانیه در این جنگها «یا لثارات عثمان» بود. بعد ها نیز جمله «علی دین عثمان» تا چندین قرن شعار عثمانیه محسوب می شد و در حادثه عاشورا بالخصوص این قضیه را مشاهده می کنیم. هر چند عثمانیه تا قرن چهار بیشتر دوام نیاورد و از بین رفت اما تاثیر تفکرات عثمانیه را ما تا چنیدین قرن بعد به وضوح مشاهده می کنیم تا جایی که ابن تیمیه ای که در قرن هشتم می زیسته آنها را بر علویون ترجیح داده می نویسد: «پس شیعه عثمان و نواصب افضل از شیعیان علی هستند.»
تاثیرگذاری عثمانیه بر مسائل دیگر
...
جملاتی از کاربرد کلمه عثمانیه
پروفسور عابدی خدمات بیش بهای ادبی دیگری را نیز در سمتهای دیگر انجام داد؛ از جمله رئیس کمیته مطالعات فارسی و عربی در سازمان مرکزی تعلیمات دبیرستانی دهلی، عضو هیئت مشورتی مؤسّسة مطالعات و تحقیقات فارسی در سطح فوق لیسانس ایالت بهار (هند)، عضو هیئت مطالعات فارسی در دانشگاه هندوی بنارس و دانشگاه پتنا و دانشگاه گجرات و دانشگاه بهوپال و دانشگاه عثمانیه حیدرآباد و دانشگاه پنجابی و دانشگاه جامعة ملّیّة اسلامیّه (دهلی‌نو) و عضو کمیتة خرید آثار هنری و ادبی موزة ملّی هند (دهلی‌نو).