معنی کلمه شرح المنظومه در دانشنامه اسلامی
مقصود حکیم سبزورای از این تألیف، ایجاد زمینه و دیدگاه عمومی, منطقی، فلسفی و عرفانی برای ورود و فهم به درس اسفار اربعه ملا صدرا بود. وی با زبردستی و مهارت خاص موفق به انجام این امر شد و در قالب شعرهای زیبا این کار را انجام داد.
هیچ کتابی پس از تألیف شرح منظومه، تا کنون نتوانسته جایگزین آن از حیث روش و مبانی گردد.
مطالب کتاب
مطالب کتاب که در هفت مقصد تدوین شده است بدین شرح می باشد.
مقصد اوّل: در امور عامه.
مقصد دوم: در جواهر و اعراض.
مقصد سوم: در الاهیات به معنی الاخص.
مقصد چهارم: در طبیعیات.
مقصد پنجم: در بنوات و منامات.
مقصد ششم: در معاد.
مقصد هفتم: در علم اخلاق.
هر مقصد خود به چند فریده و هر فریده به چند غرر تقسیم می شود.
شروح و تعلیقات کتاب
تا کنون بیش از چهل شرح و تعلیق به منظومه نوشته شده است. که می توان به شروح و تعلیفات زیر اشاره کرد.
شرح منظومه ملا محمد (فرزند مؤلّف), حاشیه ملا محمد کاظم خراسانی و شروح و تعلیقات بسیار ارزشمند میرزا مهدی آشتیانی، شیخ محمد تقی آملی, آخوند هیدجی، میرزا احمد آشتیانی، سید ابوالحسن رفیعی و امام خمینی.
و یکی از شروح کم نظیر شرح حکیم فرزرانه استاد علامه شهید مرتضی مطهری می باشد که هم به زبان فارسی و هم عربی نگاشته شده است.
وضعیت نشر
...
[ویکی نور] شرح المنظومة، تألیف حکیم حاج ملا هادی سبزواری (متوفی١٢٨٩ق)، از جمله منابع مهم در منطق و فلسفه اسلامی است. آیتالله حسنزاده آملی بر این کتاب حاشیه زده است. مقدمه و تحقیق آن نیز به قلم مسعود طالبی است.
مقصود حکیم سبزوارى از این تألیف، ایجاد زمینه و دیدگاه عمومى منطقى، فلسفى و عرفانى براى ورود و فهم درس اسفار اربعه ملا صدرا بود. وى با زبردستى و مهارت خاصى موفق به انجام این امر شد.
هیچ کتابى پس از تألیف شرح منظومه، تاکنون نتوانسته جایگزین آن از حیث روش و مبانى گردد.
حکیم متأله سبزوارى، با انگیزه تلخیص و تنظیم یک دوره موضوعات منطقى، فلسفی و عرفانى، در سال 1240ق، سرودن اشعار خود را آغاز و در سال 1260ق، به پایان برد.
«اللئالی المنتظمة»، طبق گفته مؤلف پس از حکمت منظومه، تألیف شده است.
جلد اول این اثر پنج جلدی در موضوع منطق، «اللئالی المنتظمة» و دیگر جلدهای آن در موضوع فلسفه، «غرر الفوائد» نامیده شده است. محقق اثر بر جلد اول، دوم (قریب به 30 صفحه در ذکر شرح حال ملا هادی سبزواری و آثار او) و چهارم (قریب به پنجاه صفحه با موضوع اهم اشکالات پیرامون فلسفه و عرفان اسلامی و تبیین جایگاه طبیعیات قدیم در فلسفه اسلامی و ریشه تحولات تاریخی آن) کتاب مقدمه نوشته است. آیتالله حسنزاده، نیز بر جلد اول و چهارم مقدمه کوتاهی نوشته است.