غدامس
معنی کلمه غدامس در دانشنامه عمومی
غدامس در ۵۵۰ کیلومتری جنوب باختری طرابلس واقع شده و جمعیت آن حدود ۱۰ هزار نفر است. مردم غدامس بیشتر از قوم بربر هستند و زبانی که بدان سخن می گویند نیز زبان غدامسی نام دارد که یکی از زبان های بربری است که تأثیر کمی از عربی پذیرفته است.
جالب توجه بودن معماری سنتی این شهر باعث شده تا به آن لقب «مروارید صحرا» بدهند. در معماری سنتی غدامس، کوچه ها برای حفاظت در برابر گرما سرپوشیده هستند. خانه ها نیز به سه قسمت تقسیم شده اند: طبقه هم کف برای انبار مواد و خوراکی ها، طبقه بالاتر برای نشیمن خانواده و بالاتر از آن ایوانهای روباز برای استفاده بانوان. شهر قدیم و محصور غدامس در فهرست میراث جهانی یونسکو قرار دارد. با این که دولت لیبی برای مردم شهر محلات نوساز ترتیب داده است بسیاری از مردم در تابستان برای خنک شدن به خانه های محله قدیمی می روند زیرا معماری سنتی آن قسمت از شهر حفاظت بهتری در برابر گرما دارد.
نزدیک بودن غدامس به منبع آب باعث شده که این سامان از دیرگاه مسکونی باشد و وجود سنگ نگاره های ده هزار ساله در این منطقه گواه این امر است. در کتاب های جغرافیایی عربی به غدامس اشارات زیادی شده است و از آن جمله صاحب کتاب الاستبصار در سده ششم هجری از آن با عنوان شهر زیبای کهن ازلی یاد کرده است. در قدیم در غدامس هفت قبیله سکونت داشتند که هر یک محله ای ویژه خود داشت و هر محله نیز میدانگاه همگانی جداگانه ای برای برگزاری آیین های خود را داشت.
نخستین اشاره ها به غدامس در نوشته های غربی مربوط به زمان رومی ها است که این شهر را به لاتین کیداموس ( Cydamus ) می نامیدند. در سده یکم میلادی در زمان آگوستوس، قیصر روم، یکی از سرداران او به نام لوسیوس کورنلیوس بالبوس به غدامس حمله کرد. رومی ها در زمان فرمانروایی سپتیموس سوروس یک پایگاه نظامی دائمی در غدامس ایجاد کردند و گفته می شود که امپراتور روم در سال ۲۰۲ میلادی احتمالاً از غداس دیدن کرده است. رومی ها اما پس از چند دهه و در خلال بحران قرن سوم غدامس را ترک کردند.
در سده ششم میلادی مردم این مبلغان امپراتوری روم شرقی موفق شدند مردم منطقه را به مسیحیت بگروانند و در آن زمان اسقفی نیز در غدامس مستقر شد.
جملاتی از کاربرد کلمه غدامس
متولد شهر غدامس در سال ۱۹۴۸ در لیبی به دنیا آمد. الکونی فارغ‌التحصیل دانشکده گورکی – موسکو در سال (۱۹۷۷) است.