صرف و نحو
معنی کلمه صرف و نحو در فرهنگ فارسی
معنی کلمه صرف و نحو در دانشنامه آزاد فارسی
صرف در لغت برگرداندن و تغییردادن، و در اصطلاح بخشی از دستور زبان است که ناظر به گردانیدن یک کلمه به صیغه های گوناگون است تا از این رهگذر، معانی مختلف همان فعل حاصل شود. درواقع، علم صرف (تصریف) مشتق ساختن کلمه ای از ریشه یا مصدر است که بر دو گونه است. یکی، صرف کردن فعل به صیغه های شش گانه (ماضی، مضارع، امر، اسم فاعل، اسم مفعول و دعا)؛ دیگری، گرداندن زمان های ماضی، حال و آینده به اشخاص فعل. موضوع آن نیز کلمه و شناخت معنی و ساختمان و ویژگی های آن است. اما نحو در زبان عربی، بخش اصلی دستور زبان است که دربارۀ ساخت جمله (جمله سازی) و جایگاه و روابط بین کلمات و ویژگی های آن ها در جمله براساس این روابط گفت وگو می کند مانند رفع، نصب، جرّ و جزم.
جملاتی از کاربرد کلمه صرف و نحو
او متون ادبی معاصر ایران از جمله آثار جلال آل احمد، هوشنگ گلشیری، صادق هدایت و عباس معروفی را به زبان آلمانی ترجمه کرد. از فعالیتهای علمی وی می‌توان نیز تحقیق در زمینه صرف و نحو زبان آلمان اشاره کرد.
او پس از آموختن قرآن کریم و بخش‌هایی از کتاب «جامع‌المقدّمات» و برخی از کتاب‌های مذهبی و تاریخی از محضر پدرش، تحت راهنمایی‌های شیخ امان‌الله کریمی، صرف و نحو و منطق را از اساتید بزرگوار مدرسه‌ی صدر بابل آموخت.
در دستگاه علم تو چون طفل مکتبی تکرار صرف و نحو کند صد زمخشری
فکر و ذکر مهوشان خوب و زیبا یک طرف حرف صرف و نحو اشکال و معما یک طرف
عقل و وهم و خیال محو شوند فارغ از وضع صرف و نحو شوند
ابوحاتم مولف کتب بسیاری در علم صرف و نحو لغت و شعر است.از شاگردان وی نیز به محمدبن جریرطبری می‌توان اشاره نمود که علم حدیث را نزد ایشان فراگرفته‌است.
سیدمحمدکاظم تحصیلات ابتدایی را در مکتب‌خانه‌های تهران شروع کرد. دروس فارسی و تعلیم خط را در مکتب شیخ محمدعلی اصفهانی گذراند. در ۱۳۱۰ هجری قمری وارد مدرسه عبدالله‌خان شد و به مدت سه سال نزد یکی از طلاب به نام شیخ موسی، به فرا گرفتن صرف و نحو و منطق مشغول بود. از حدود ۱۰ سالگی، در دروس عمومی حوزه علمیه تهران در مدرسه مروی و مدرسه صدر حضور می‌یافت و طی شش سال سطوح فقه، اصول و کلام را گذراند و ریاضیات قدیم را نزد شیخ علی‌اکبر از مدرسان مدرسه حاج شیخ عبدالحسین فرا گرفت.
چو طبی و ریاضی دیدگان ملت عالم چو صرف و نحو و منطق خواندگان مدرس دنیا
(۳) اضافه در صرف و نحو عربی، دائرةالمعارف بزرگ اسلامی، ج۹، ۱۳۷۹ ه ش.
ز صرف و نحو و بدیع و معانی و امثال بیان و فقه و اصول و ریاضی و اخبار
عاقلی علاوه بر تحصیلات جدید دانشگاهی، در تحصیل علوم قدیمه نیز فعال بود. از جمله وی نزد پدرش که اداره مدرسه علمیه التفاتیه قزوین را به عهده داشت، درس شرایع و صرف و نحو را گذراند. وی همچنین در زمان تحصیل در رشته قضایی، در کلاسهای درس آیت‌الله باریک‌بین هم حضور پیدا می‌کرد و مسائل حقوقی مربوط به فقه اسلامی را از این روحانی می‌آموخت.
و طایفه ای دیگر اوقات خود را مصروف بر تعلم صرف و نحو و معانی و بیان و شعر و منطق می نمایند و روزگار خود را در دقایق آنها به انجام می رسانند به گمان آنکه علم شریعت و حکمت بر آنها موقوف است و غافلند از اینکه علمی که موقوف علیه علمی دیگر است، باید به قدر ضرورت در آن اکتفا نمود علاوه بر این، آن هم وقتی فایده ای دارد که از آنچه مقصود است به کار برده شود، نه اینکه تمام عمر را صرف همان مقدمه کرد و از مقصود اصلی باز ماند.
فخر تو درس عشق است نه صرف و نحو و حکمت گیرم به علم باشی برتر ز فخر رازی
مسائل فلسفی ز بر بداند همی مطالب صرف و نحو ز بر بخواند همی
مردوخ روحانی در سال ۱۳۰۲ خورشیدی در روستای کاشتر در اطراف کامیاران به دنیا آمد. او فراگیری علوم دینی را نزد پدرش حبیب‌الله مدرس آغاز کرد. سپس در محضر شاگردان پدرش ازجمله ملا محمد مدرس گرجی، بدیع‌الزمان مهی سنندجی، بهاء‌الدین شادمان و ملا محمد‌سعید دربندی شاگردی کرد. پس از فراگیری صرف و نحو و ادبیات و حساب و هندسه، به تحصیل علوم قدیمه پرداخت و در محضر پدرش و ملامحمد مدرس گرجی و نیز ملا عبدالمجید اصولی و ملا عبدالعظیم مجتهد شاگردی کرد. بابا مردوخ در سال ۱۳۲۱ خورشیدی از سوی پدرش و ملا محمد مدرس گرجی و ملا عبدالعظیم مجتهد و مولانا محمد صادق منبری نیری و مولانا محمود مفتی و شیخ محمد مردوخ اجازه اجتهاد دریافت کرد.