سامن

سامن مرکز بخش سامن و از شهرهای شهرستان ملایر در استان همدان است. شهر سامن از کهن ترین شهر های ایران محسوب می شود و همچنین شهر زیر زمینی سامن که قدمتش به دوران اشکانیان بازمی گردد، در این شهر قرار دارد. مردم این شهر به زبان لری سخن می گویند. 
جمعیت شهر سامن بر اساس سرشماری مرکز آمار ایران در سال ۱۳۹۵، جمعیت آن ۴٬۷۲۴ نفر ( ۱٬۲۶۹ خانوار ) بوده است. همچنین شهر سامن در موقعیت مرکز بخش سامن قرار دارد و جمعیت بخش سامن طبق سرشماری سال ( ۱۳۹۵ ) ۳۱۰۶۰ نفر است. 
فاصله شهر سامن با شهرستان ملایر حدوداْ ۱۰ کیلومتر است و نزدیک ترین روستاهای تابعه شهر سامن روستاهای نازول، نمازگاه، طجر، کهکدان، امیرالامرا و… هستند. 
نزدیک ترین شهر به سامن، ملایر است که تقریباً ۱۵کیلومتر فاصله دارد. سامن از جنوب به استان لرستان متصل است. همچنین سامن به دلیل وجود راه های ارتباطی یکی از مسیرهای مهم جابجایی مسافر و مخصوصاً کالا می باشد که ارتباط استان های جنوبی کشور را با استان های غربی و شمال غربی کشور برقرار کرده است و بلوار شهدای سامن در اکثر اوقات سال یکی از پرترددترین مسیرهای استان همدان است. 
سامن از نظر جغرافیای دارای جاذبه هایی از جمله کوه ها و تپه های مشرف به باغات و مزارع و قنواتی از جمله قنات کیواره شالی، قنات دلزه، قنات میوا، قنات اسیلیه و همچنین باغات سرسبز میوه هایی از جمله گردو، انگور، آلبالو، گیلاس، زرد آلو، بادام است که در فصل بهار و تابستان این شهر را تبدیل به مقصد مسافران زیادی نموده است. 
حمد الله مستوفی مورخ شهیر قرن هشتم هجری قمری هنگام گذر از مسیر سامن می نویسد: مسیر را جنگلی انبوه فرا گرفته بود که تا وقتی به نهاوند رفتم به علت انبوهی جنگل آفتابی دیده نمی شد. همچنین در کتاب نادر شاه افشار آمده است از ملایر تا نهاوند جنگل ها به قدری انبوه بوده اند که آفتاب کمتر مشاهده می شده است. به طور نسبی آب و هوای سامن در زمستان ها سرد و پر برف و در تابستان ها سبز و پر آب و پوشیده از جنگل بوده است. 
۱ - شهر زیر زمینی باستانی ( دستکند ) 
شهری زیر زمینی پنهان در استان همدان جنوب غربی شهرستان ملایر و در شهر سامن واقع شده است. این شهر در سال ۱۳۸۴ به طور اتفاقی کشف شد. باستان شناسان هسته اولیه شهر را متعلق به قبل از دوره اشکانیان می دانند که در طول تاریخ به وسعت آن افزوده شده است. موقعیت کنونی شهر این احتمال را می دهد که خرابه های شهری باشد که از آن به عنوان رامن در کتاب های المسالک و الممالک یاد شده است. این شهر به صورت دستکند بر بستری از سنگ گرانیت قرار دارد قسمت عمده این شهر زیر زمینی در زیر شهرسامن قرار دارد.