قعد

معنی کلمه قعد در لغت نامه دهخدا

قعد. [ ق َ ] ( ع اِ ) مصاحب و همنشین. ( آنندراج ).
قعد. [ ق َ ع َ ] ( ع ص ، اِ ) ج ِ قاعد، چون خدم ج ِ خادم. || خوارج. || آنانکه دیوان ندارند. || آنانکه به کارزار روند. || عذره. || ( اِمص ) ان یکون بوظیف البعیر استرخاء و تطامن. ( اقرب الموارد ).
قعد. [ ق ُ ع ُ ] ( ع ص ، اِ ) ج ِ قَعود. ( اقرب الموارد ) ( منتهی الارب ). رجوع به قعود شود.

معنی کلمه قعد در دانشنامه اسلامی

[ویکی الکتاب] معنی قَعَدَ: نشست
ریشه کلمه:
قعد (۳۱ بار)
نشستن. . ما در مقاعد آسمان برای استراق سمع می‏نشستیم. به کوتاهی از کار نیز اطلاق می‏شود مثل . آنکه به خدا و رسول دروغ گفتند کوتاهی کردند . قعود: جمع قاعد نیز آمده است مثل سجود جمع ساجد . قیام جمع قائم و قعود جمع قاعد است یعنی آنکه خدا را درحال ایستاده و نشسته و خوابیده یاد می‏کنند. قعید: صفت مشبهه و مفید دوام است لذا طبرسی در . فرموده مراد از قعید ملازمی است که پیوسته هست نه قاعد ضد قائم و اهل لغت آن را حافظ گفته‏اند. مقعد: مصدر میمی و اسم مکان هر دو آمده است مثل . که مصدر میمی است و مثل . که اسم مکان می‏باشد یعنی: در مجلس راستین نزد پادشاه توانا. مقاعد: جمع مقعد است . و چون از نزد عائله ات خارج شدی برای مومنان مواضعی برای جنگ آماده می‏کردی. قواعد: جمع قائده است . زنان بازنشسته که رغبتی به نکاح ندارند. آن در آیه جمع قاعده به معنی پایه هاست یعنی آنگاه که ابراهیم پایه‏های کعبه را بالا می‏برد.

جملاتی از کاربرد کلمه قعد

فَلا صَدَّقَ وَ لا صَلَّی نزلت فی ابی جهل و لا بمعنی لم، ای لم یصدّق بکتاب اللَّه و لا بنبیّه و لم یصل للَّه عبادة، و قیل: هو من التّصدّق. و قال الحسن: هو من الصّدقة و حسن دخول لا علی الماضی تکراره، کما تقول: لا قام و لا قعد و قلّما تقول العرب لا وحدها حتّی تتبعها اخری تقول: لا زید فی الدّار و لا عمرو.
نه بینی که عدل او را هام راه است و شاد آن کس که فضل او را پناه است. ثمره فضل سعادت و پیروزی است، و نتیجه عدل شقاوت و بیگانگی. هر دو کاری است رفته و بوده جفّ القلم بما هو کائن الی یوم القیمة. حکمی است ازلی و کاری انداخته و از آن پرداخته من قعد به جدّه لم ینهض به جدّه.
یکی از جهل گفته قعد و جلس بسته بر گردن از خیال جرس