فامر. [ م ِ ] ( اِخ ) شهری است در حوالی فرخار، و نزدیک آن شهر بیابانی است که آهوی مشک در آن بیابان نافه اندازد. ( برهان ) ( اوبهی ) : رسد دو نسیم از لب مدح خوانش به دریای بیر و بیابان فامر.قادری.( از یادداشت مؤلف ).صاحب آنندراج آن را فامره نیز ضبط کرده است ، و این ضبط ظاهراً مأخوذ از نزهةالقلوب حمداﷲ مستوفی است. رجوع به نزهةالقلوب چ لیدن ج 3 ص 72 شود. صاحب برهان نیز فامره بمعنی فامر ضبط کرده است.
جملاتی از کاربرد کلمه فامر
و یقال: هذه الآیة تعمّ کلّ ذنب لا یبلغ الشرک ثمّ قیّد المغفرة بقوله: وَ أَنِیبُوا إِلی رَبِّکُمْ، فامر بالتوبة. قیل: هذه الآیة متّصلة بما قبلها. و قیل: الکلام قد تمّ علی الآیة الاولی ثمّ خاطب الکفار بهذه الایة فقال: أَنِیبُوا إِلی رَبِّکُمْ وَ أَسْلِمُوا لَهُ فتکون الانابة هی الرجوع من الشرک الی الاسلام.
و این آن مثل مشهور است که گویند: اتق شر من احسنت الیه، و قیل: انّ مولی للخلاس قتل، فامر له رسول اللَّه بدیته اثنی عشر الف درهم فاستغنی بذلک قال بعضهم اشراک الرسول فی الاغناء مع اللَّه و اللَّه هو المغنی وحده، دلیل انّ نسبة اغناء المخلوق الی المخلوق جایز و لا یکون کذبا بل هی منة من المعطی علی المعطی واجب علیه معرفة انعامه و شکره علیه و ان کان اصلها من عند اللَّه. با تعییر و تکفیر توبه بر ایشان عرضه کرد گفت: فَإِنْ یَتُوبُوا یَکُ خَیْراً لَهُمْ یعنی عن النفاق یَکُ خَیْراً لَهُمْ.
یقول اللَّه تعالی: وَ حَمَلْناهُمْ فِی الْبَرِّ وَ الْبَحْرِ لما تمحضت قلوبهم للتعلق باللّه و بکت عیونهم علی ما عجزوا عن اداء حق اللَّه، تدارک اللَّه احوالهم فامر رسوله (ص) ان یحملهم، بذلک جرت سنته سبحانه فقال: وَ هُوَ الَّذِی یُنَزِّلُ الْغَیْثَ مِنْ بَعْدِ ما قَنَطُوا قوله: وَ مِنَ الْأَعْرابِ مَنْ یَتَّخِذُ ما یُنْفِقُ مَغْرَماً وَ یَتَرَبَّصُ بِکُمُ الدَّوائِرَ... الایة.
و عن عائشة عن رسول اللَّه (ص) قال: «انّ ابرهیم لمّا القی فی النّار کانت الدوابّ کلّها تطفئ عنه النّار الا الوزغة فانها کانت تنفخ علیه فامر علیه السلام بقتلها».
ربّ العالمین آیت فرستاد که: لِمَ تُحَرِّمُ ما أَحَلَّ اللَّهُ لَکَ. و قیل: حلف یمینا فحرّمها بها فامر بالکفّارة فی الیمین. و قیل: حرّمها علی نفسه من غیر یمین.