طواف کعبه

معنی کلمه طواف کعبه در دانشنامه اسلامی

[ویکی فقه] گشتن دور خانه کعبه به مقدار مشخص و با شرائط خاص را طواف کعبه گویند.
طواف در لغت به معنای احاطه کردن،
و دور چیزی چرخیدن
با پای پیاده را گویند و طائف به کسی گویند که دور خانه می گردد؛
طواف در اصطلاح
و اما در اصطلاح فقه "طائف" کسی است که حول بیت عتیق(کعبه) در روز که قربانی واجب است، بگردد.
ماده طواف در قرآن
ماده "طواف" در قرآن هم به معنای لغوی به کار رفته و هم به معنای اصطلاحی؛ در معنای لغوی می توان به این آیه استناد کرد:
«فَطَافَ عَلَیهَا طَائِفٌ مِنْ رَبِّکَ وَ هُمْ نَائِمُونَ»
«اما عذابی فراگیر (شب هنگام) بر (تمام) باغ آنها فرود آمد در حالی که همه در خواب بودند».
مراد از طواف در اینجا کنایه از بلا و مصیبتی است که در شب روی می دهد.
و در برخی آیات به معنای مصطلح فقهی اشاره شده است:
«... وَلْیطَّوَّفُوا بِالْبَیتِ الْعَتِیقِ»
«...و بر گِرد خانه گرامی کعبه، طواف کنند».
طواف از واجبات حج
...
[ویکی اهل البیت] طواف در لغت به معنای احاطه کردن، و دور چیزی چرخیدن
با پای پیاده را گویند و طائف به کسی گویند که دور خانه می گردد؛ و اما در اصطلاح فقه "طائف" کسی است که حول بیت عتیق (کعبه) در روز که قربانی واجب است، بگردد. ماده ی "طواف" در قرآن هم به معنای لغوی به کار رفته و هم به معنای اصطلاحی؛ در معنای لغوی می توان به این آیه استناد کرد:
«فَطَافَ عَلَیْهَا طَائِفٌ مِّن رَّبِّکَ وَهُمْ نَائِمُونَ»؛ اما عذابی فراگیر (شب هنگام) بر (تمام) باغ آنها فرود آمد در حالی که همه در خواب بودند.
مراد از طواف در اینجا کنایه از بلا و مصیبتی است که در شب روی می دهد. و در برخی آیات به معنای مصطلح فقهی اشاره شده است:
«...وَلْیَطَّوَّفُوا بِالْبَیْتِ الْعَتِیقِ»؛ ...و بر گِرد خانه ی گرامی کعبه، طواف کنند.
در شرع مقدس اسلام "طواف کعبه" از جمله واجبات حج به شمار می رود که فرد با شرایط خاصی باید هفت مرتبه دور خانه ی خدا (کعبه) بگردد؛ بدین صورت که در هر شوط باید از حجرالاسود شروع و به همان ختم شود. نام دیگر طواف در فقه، شوط بوده، با این تفاوت که طواف به مجموع انجام هفت شوط اطلاق می گردد. اما دلیل این که "کعبه" به بیت عتیق نام گرفت، اینست که چون در زمان حضرت نوح علیه السلام از طوفان در امان ماند.
سابقه تاریخی طواف به زمان حضرت آدم علیه السلام باز می گردد، زمانی که آدم ابوالبشر از بهشت رانده شد، نزد کعبه آمده و آن را همانند طواف ملائکه در عرش، طواف نمود. طواف بیت الله الحرام، در طول تاریخ استمرار داشت که رکنی از ارکان حج به شمار می رفت و حتی در زمان جاهلیت قبل از اسلام هر موقع یکی از افراد جاهلی وارد حرم می شد یا قصد مسافرت داشت، اولین عملی که انجام می داد، طواف بیت بود؛ جاهلیت سنگهایی را جمع می کردند و خانه ای همانند مناره می ساختند و به دور آن طواف می نمودند که نام این عمل را "دوّار" نهادند.در زمان جاهلیت عمل طواف از مهمترین راههای تقرب به خدایان لحاظ می شد و همانند دیگر شعار دینی آن را بسیار پاس می داشتند و انجام آن زمان و مکان خاصی نداشت؛ بلکه آنها هر موقع داخل معبدی می شدند که بت در آنجا بود و یا وارد کعبه و ضریح می شدند، هفت مرتبه حول آن می چرخیدند که فقراء با پای برهنه و افراد ثروتمند با کفش به طواف خانه می رفتند.

جملاتی از کاربرد کلمه طواف کعبه

می زد اندر طواف کعبه قدم لیکن از ازدحام اهل حرم
در بتکده تا خیال معشوقۀ ماست رفتن به طواف کعبه از عقل خطاست
به طواف کعبه دل چو میان جان ببستی بطلب ز طبع «حاجب» می بی‌غش صفا را
گفت ذوالنون وقت من خوش شد از آن در طواف کعبه هر سو ی ی دوان
وضو ناکرده احرام طواف کعبه می بندد خداجویی که دست خویش از دنیا نمی شوید
در طواف کعبه دلهای ارباب صفا گر کنی سعیی طوافت چرخ دوار آورد
وقوف در عرفات شریف عرفان کن طواف کعبه حق از سر صفا بگذار
وَلی مُنیَ و هَواء طواف کعبه ی کویت فَجِئتُ یابَک سَعیاً که من صفای تو دارم
احرام و طواف کعبه دورم انداخت بگذار که راه دور نزدیکترست
به طواف کعبه رفتم به حرم رهم ندادند که برون در چه کردی؟ که درون خانه آیی؟